Mùa hè nóng bức, ai lại không muốn đến những thiên đường nghỉ dưỡng với bờ biển cát trắng chạy dài? Thế nhưng, sự thật là cát trắng không sạch như chúng ta vẫn tưởng mà chúng chỉ là phân của cá.
Các vùng biển nhiệt đới từ lâu đã nổi tiếng với cảnh quan đẹp tuyệt vời với bãi cát trắng sáng và làn nước biển trong lành mát rượi, những cây dừa nghiêng bóng cùng gió mùa hè thổi nhẹ mát mẻ. Không còn nghi ngờ gì nữa, những nơi như vậy đều được mệnh danh là thiên đường nghỉ dưỡng lý tưởng.
Tuy vậy, trái với vẻ ngoài sáng sủa của cát trắng trên những bãi biển nhiệt đới, chúng thật sự rất dơ bẩn và phần lớn được tạo ra từ chất thải của cá. Điều này có nghĩa là gì? Nghĩa là khi chúng ta chạy giỡn trên những bãi cát này, chúng ta đang đạp lên phân cá.
Không như chúng ta tưởng tượng, cát trắng ở các bãi biển đẹp nhất trên thế giới thật ra chính là phân của loài cá mó.
Loài cá mó to lớn có màu sắc rực rỡ sống nhiều ở các rạn san hô gần bờ tại các vùng biển nhiệt đới và những bờ biển đá trên khắp thế giới. Loài cá này có hàm răng chắc khỏe, chúng rất thích ăn tảo.
Những loài tảo gây hại là một vấn đề lớn đối với sự phát triển của san hô. Tảo xuất hiện dày đặc khiến san hô không nhận được ánh sáng Mặt Trời, điều này dẫn đến sự bùng phát mạnh mẽ của vi sinh vật gây bệnh trên san hô. Cá mó giúp loại bỏ đi những trở ngại này bằng cách chọn tảo làm nguồn thức ăn chính.
Loài cá này ăn tảo rất nhanh, như những chiếc máy xúc đất. Trong một phút, nó cắn 20 lần và nuốt chửng một số lượng lớn các loài tảo sống xung quanh san hô hay những loài sinh vật gây hại khác. Sau đó, nó tiêu hóa và thải ra môi trường bên ngoài.
Hệ tiêu hóa của cá mó hoạt động rất hiệu quả, tất cả thức ăn đều được nghiền nát và thải ra ngoài là cát carbonate tinh khiết và sáng đẹp. Nhà sinh vật học biển Ling Ong đang làm việc tại Phòng nghiên cứu SWCA về Môi trường biển, cho biết những con cá mó Hawaii có thể tạo ra 362kg cát mỗi năm.
Cá mó với hàm răng chắc khỏe, nhai nát tảo và thải ra cát carbonate tinh khiết. (Ảnh: burnsboxco/iStock).
“Ở những nơi như Hawaii hay các hòn đảo giữa biển, chúng ta có rất ít nguồn cát từ đất liền. Cát ở đây phần lớn có nguồn gốc từ sinh học hay các loài vật trong tự nhiên. Vì thế, nếu bạn đang bước đi trên bờ biển Hawaii, nghĩa là bạn đang bước trên phân của cá mó, của loài nhím biển hay một số loài sâu biển”, ông Ong cho biết.
Tuy vậy, không phải bãi cát nào trên thế giới cũng được hình thành từ chất thải của các loài sinh vật. Phần lớn cát được tạo thành khi đá bị phá vỡ do sự phong hóa và xói mòn kéo dài hàng ngàn năm hay thậm chí là hàng triệu năm. Tùy từng loại đá mà chúng có thời gian bị phá vỡ khác nhau.
Trước khi đến được bờ biển, đá lăn chậm rãi xuống các con sông hay suối và liên tục bị phá vỡ trên đường đi. Cát từ đá vỡ trên đất liền đổ xuống lòng đại dương rất nhiều và lâu ngày tạo thành các bãi cát dọc theo bờ biển. Riêng ở những vùng đảo nhiệt đới, quá trình này khó xảy ra và vì vậy hãy thầm cảm ơn loài cá mó vì đã tạo nên những bãi biển nhiệt đới xinh đẹp này.