Nghiên cứu mới nhằm dựng lại mức băng trên vùng biển giữa Greenland và Svalbard từ thế kỉ 13 tới nay cho thấy chưa bao giờ lượng băng biển lại thấp như hiện tại. Các kết quả nghiên cứu của viện Niels Bohr được công bố trên tờ báo khoa học mang tên Climate Dynamics.
Không phải lúc nào cũng có hình ảnh chụp từ vệ tinh hay các công cụ ghi chép về khí hậu suốt từ thế kỉ 13 đến, nhưng tự nhiên cũng vẫn có cách riêng để lưu trữ thông tin của nó trong những lõi băng và vòng sinh trưởng của cây; đồng thời, loài người cũng đã ghi lại được nhiều điều - ví dụ như những chỉ số có liên quan trong nhật ký các con tàu hay hồ sơ của các cảng biển. Sắp xếp lại tất cả các dữ liệu này, bạn có thể thu được một bức tranh về sự thay đổi của băng biển theo thời gian.
Nghiên cứu hiện đại và số liệu lịch sử
“Chúng tôi đã kết hợp thông tin khí hậu tìm thấy trong lõi băng lấy từ một chỏm băng ở Svalbard và trong vòng sinh trưởng của cây ở Phần Lan, những con số này cho chúng tôi biết những thay đổi khí hậu đã diễn ra,” Aslak Grinsted, nhà địa vật lý của Trung tâm nghiên cứu Băng và Khí hậu thuộc Viện Niels Bohr, trường Đại học Copenhagen, giải thích.
Để xác định được trước đây đã từng có bao nhiêu băng biển, các nhà nghiên cứu phải giở lại những dữ liệu ghi chép trong nhật ký hàng hải của các con tàu mà ngư dân và những người săn cá voi đã dùng để ghi lại thông tin về lịch trình của mình. Những cuốn nhật kí này rất chính xác và có từ thế kỷ 16 cho tới nay. Chúng bao gồm cả thông tin băng biển đã xuất hiện ở vị trí địa lý nào trên hành trình. Một nguồn dữ liệu khác về băng là hồ sơ của các cảng biển ở Ai-xơ-len, nơi người ta luôn ghi chép tính khắc nghiệt của mùa đông kể từ thế kỉ 18 tới nay.
| Chưa bao giờ lượng băng trên vùng biển giữa Svalbard và Greenland trong vòng 800 năm trở lại đây lại thấp như ở hiện tại. (Ảnh: NASA/GSFC) |
Bằng cách kết hợp dữ liệu thay đổi khí hậu với những con số ghi chép thực tế về sự phân bố băng, các nhà nghiên cứu có thể tái hiện lại lượng băng biển ở các thời điểm kể từ thế kỉ 13 tới nay. Mặc dù thế kỉ 13 là khi khí hậu rất nóng, các tính toán cho thấy chưa khi nào lại ít băng biển tồn tại như ở thế kỉ 20.
Giữa thế kỉ 17 cũng có một đợt giảm lượng băng rõ rệt, nhưng sự suy giảm chỉ tồn tại trong một thời gian rất ngắn. Băng che phủ nhiều nhất là vào những năm 1700 – 1800, giai đoạn có tên gọi thời kì Tiểu Băng Hà.
“Có sự thay đổi rõ ràng trong lượng băng che phủ đầu thế kỉ 20,” Aslak Grinsted giải thích. Ông cho biết băng che phủ đã giảm đi 300.000 km2 trong vòng 10 năm1910-1920. Như vậy, bạn có thể thấy rằng luôn có sự sụt giảm qua thời gian, nhưng trong những năm trở lại đây, chúng ta đã chứng kiến những năm có lượng băng thấp kỉ lục.
“Chúng ta đang chứng kiến băng biển co lại, chỉ còn một lượng ít chưa từng thấy trong vòng 800 năm trở lại đây,” Aslak Grinsted kết luận.
Tham khảo:
Macias Fauria et al. Unprecedented low twentieth century winter sea ice extent in the Western Nordic Seas since A.D. 1200. Climate Dynamics, 2009; DOI: 10.1007/s00382-009-0610-z