Theo các nhà khoa học, cá có khả năng đã tiến hóa từ những tuyến ven bờ nước nông hơn 400 năm trước. Các phát hiện mới này được đăng trên tạp chí Science về sự tiến hóa của loài cá có xương sống trong kỉ Paleozoic trung, từ 480 triệu tới 360 triệu năm trước.
Nghiên cứu được tiến hành bởi một đội ngũ các nhà nghiên cứu đến từ Đại học Pennsylvania, Đại học Michigan, Đại học Manchester và Đại học Birmingham.
Đội ngũ tập trung chủ yếu vào hóa thạch của động vật có xương sống, cả loài cá có hàm và không hàm. Các nhà nghiên cứu thấy rằng những loài cá lớn hơn đa dạng hóa gần bờ biển, và sau đó những loài cá mảnh hơn định cư ở môi trường nước ngọt và biển sâu hơn.
Những loài cá có dạng cơ thể mảnh hơn có thể di chuyển xa hơn tới những vùng nước sâu.
Mục đích của họ là “hoàn thiện một mối liên hệ còn thiếu trong câu chuyện tiến hóa của chúng ta” bằng cách khép lại một số khoảng trống về những điều các nhà khoa học đã biết về thời kì đó.
Lauren Sallan, một nhà cổ sinh vật học đến từ Đại học Pennsylvania và là chủ nhiệm nghiên cứu phát biểu với PennToday: “Đó là câu hỏi vẫn chưa có lời giải về việc chúng đã ở đâu? Chúng ẩn nấp ở đâu? Nguồn gốc môi trường của chúng là gì?”
Đội nghiên cứu đã tạo ra một cơ sở dữ liệu gồm hơn 2.700 hồ sơ hóa thạch của các loài cá có hàm và không hàm từ mọi lục địa. Sau đó đội nghiên cứu đã sử dụng cơ sở dữ liệu để tìm hiểu xem môi trường sống của nhóm cá ban đầu là đại dương nào.
Sallan cho biết: “Một lí do tại sao những hóa thạch này khó nghiên cứu chính là vì khu vực tìm thấy chúng. Hoạt động sóng ở vùng biển nông có khả năng phá vỡ chúng thành các mảnh cực nhỏ”.
Phát hiện mới này mâu thuẫn với những phát hiện trước đây rằng môi trường tiến hóa của các loài các bắt đầu ở vùng nước sâu gần các rạn san hô.
Theo thời gian, những loài cá có dạng cơ thể mảnh hơn có thể di chuyển xa hơn tới những vùng nước sâu. Trong khi những loài cá có dạng cơ thể lớn hơn không thể vượt qua những vùng nước xiết hơn, bị hạn chế ở những vùng nước nông.
Sallan cho hay: “Trong những quan niệm hiện đại, ta thấy rằng rạn san hô rất quan trọng cho sự đa dạng sinh học của cá, nên ta cho rằng có một mối liên hệ cổ xưa giữa cá và các rạn san hô từ thuở bắt đầu. Nhưng hàng thập kỉ tìm kiếm ở nhiều nơi như Cincinnati Arch đã không mang lại kết quả gì”.