Gần đây CDC đang tập trung mọi nguồn lực của mình để đối phó với các vi khuẩn kháng thuốc. Các chuyên gia cho rằng cuộc chiến mà chúng ta phải đối mặt vẫn còn đang rất khó khăn.
Liệu rằng cuối cùng chúng ta có thể xoay chuyển tình thế trong cuộc chiến chống lại vi khuẩn kháng thuốc? Các quan chức tại Trung tâm Kiểm soát và Phòng bệnh Hoa Kỳ (the Centers for Disease Control and Prevention - CDC) dường như cũng nghĩ như vậy.
CDC đang giới thiệu những thành tựu nghiên cứu của tổ chức trên khắp Hoa Kỳ thông qua trình bày những Sáng kiến Giải pháp chống đề kháng kháng sinh của họ.
Những sáng kiến này có nội dung chủ yếu về việc hỗ trợ cơ sở hạ tầng để giúp phát hiện và ngăn chặn xảy ra tình trạng kháng kháng sinh. Bao gồm các phòng thí nghiệm giúp chẩn đoán, giáo dục, và giúp ngăn chặn sự bùng nổ vi khuẩn kháng thuốc tại địa phương.
Một số điểm nổi bật trong sáng kiến CDC bao gồm việc ngăn chặn một loại enzyme hiếm do vi khuẩn tiết ra, được phát hiện ở Kentucky, có thể dẫn đến hình thành vi khuẩn kháng thuốc.
Cơ quan này đang bắt đầu một thử nghiệm đặc biệt về một loại nấm đa kháng thuốc cực kỳ nguy hiểm, có thể gây chết người có tên là Candida auris.
Kết quả được ghi nhận khá khả quan, cho thấy sự cải thiện đáp ứng tại địa phương và thử nghiệm bệnh lậu kháng thuốc ở California.
Một bản đồ hoạt động toàn quốc cho thấy tất cả những nỗ lực của CDC đã được thực hiện tại từng tiểu bang trong suốt những năm qua.
Kháng kháng sinh đang là vấn nạn toàn cầu. (Ảnh minh họa).
Michael Craig, cố vấn cao cấp về điều phối cuộc chiến chống vi khuẩn kháng thuốc và chiến lược tại CDC cho biết: "Chúng ta đang ở một vị thế tốt hơn để chống lại các chủng vi khuẩn kháng thuốc. Các nỗ lực của CDC ở tất cả 50 bang của quốc gia đang cho thấy kết quả rất tốt".
"Chúng ta đang bắt đầu xoay chuyển tình hình, nhưng cần phải duy trì những bước tiến của chúng. Cần phải có các hành động mạnh mẽ, quyết liệt để giành chiến thắng trong cuộc chiến này".
Tổ chức này đã chi ra 163 triệu đô la vào năm 2017 để thực hiện những sáng kiến này.
Vẫn là một cuộc chiến đầy khó khăn
Kháng kháng sinh là khi vi trùng và nấm ngừng đáp ứng với các loại thuốc được sáng chế để tiêu diệt chúng.
Đó là một vấn đề sức khoẻ quan trọng bởi vì ngay cả những bệnh nhiễm trùng nhỏ cũng có thể gây tử vong nếu tình trạng kháng thuốc xảy ra.
Mặc dù những nỗ lực của CDC là rất đáng kể, nhưng vẫn còn là một cuộc chiến khó khăn cho các nhà nghiên cứu chống lại vi khuẩn và nấm kháng kháng sinh.
Tiến sĩ Charles McKenna, giáo sư hóa học và khoa học dược phẩm tại Đại học Nam California (the University of Southern California - USC) nói: "Những nỗ lực mà họ đang thực hiện thật sự rất đáng khen ngợi, nhưng tôi không nghĩ rằng nó là cách giải quyết cốt lõi của vấn đề", ông chia sẻ.
"Cái cốt lõi trong vấn đề của chúng ta hiện nay, là đang dần dần hết thuốc có hiệu quả để tiêu diệt các tác nhân gây bệnh" - tiến sĩ McKenna cho biết.
Tiến sĩ McKenna nói rằng các phản ứng và các yếu tố chẩn đoán của CDC là rất cần thiết, nhưng cuộc chiến chống lại sự kháng kháng sinh là cần phải có một loại thuốc tốt hơn.
Để đối phó với tình trạng kháng kháng sinh, chúng ta cần phải chạy đua với thời gian.
"Một vi sinh vật như nấm hoặc vi khuẩn có khả năng phát triển một dòng đề kháng mới khá nhanh thông qua quá trình chọn lọc". Tiến sĩ McKenna nói cho biết.
"Chúng tôi sẽ mất rất nhiều thời gian để nghiên cứu và sáng chế được một loại thuốc mới, sau đó loại thuốc mới còn phải vượt qua được các quá trình phê duyệt của cơ quan chức năng sau những thử nghiệm lâm sàng, trước khi được đưa vào thị trường. Vì vậy, thẳng thắn mà nói vi khuẩn đang có một lợi thế rất lớn so với chúng ta".
Không có một phương pháp cụ thể nào có thể giải quyết hết tất cả các vấn đề. Các sinh vật khác nhau phản ứng với các loại thuốc khác nhau. Những sinh vật này cũng có thể biểu hiện mức đề kháng kháng sinh khác nhau.
Trong một số trường hợp, một loại vi khuẩn có thể trở nên đề kháng với tất cả các loại thuốc và duy nhất chỉ còn một loại thuốc duy nhất để tiêu diệt vi khuẩn đó. Tiến sĩ McKenna nói: "Nếu thuốc đó trở nên bị kháng, các bác sĩ sẽ đành phải bó tay và chấp nhận nhìn bệnh nhân của mình chết dần mà không có cách nào để điều trị".
Các sinh vật khác nhau phản ứng với các loại thuốc khác nhau. (Ảnh minh họa).
Cuộc chiến chống nấm kháng thuốc
Tiến sĩ McKenna là một chuyên gia về nấm kháng thuốc. Ông và một nhóm các nhà nghiên cứu quốc tế gần đây đã khám phá ra một cách tiếp cận mới để đối phó với Candida albicans, một chủng nấm kháng kháng sinh có tiềm năng gây tử vong.
Công việc của ông đóng vai trò đặc biệt quan trọng vì nấm kháng thuốc như Candida albicans và Candida auris đã được các tổ chức y khoa chú ý và cảnh báo ngày càng nhiều.
Candida auris, lần đầu tiên được phát hiện tại Nhật Bản trong năm 2009, thời điểm đó được xem là một mối đe dọa đang nổi lên bởi tính kháng đa thuốc của nó. Trong một số trường hợp, loại nấm này còn cho thấy khả năng đề kháng với cả ba loại thuốc kháng nấm chủ yếu - chính vì vậy được xem là không thể điều trị được.
Bệnh nhân bị nhiễm nấm kháng thuốc cũng thường có tỷ lệ tử vong cao. Mặc dù hiện nay thông tin vẫn còn hạn chế, nhưng con số ước tính đã lên đến khoảng 60%.
Tuy nhiên, hầu hết các nhiễm trùng và tử vong này xảy ra ở bệnh viện và ở những người bị suy giảm miễn dịch. Bệnh nhân nhi khoa và bệnh nhân ung thư sử dụng thuốc ức chế miễn dịch có nguy cơ đặc biệt cao.
Nếu các quy tắc khử trùng không đúng cách, nấm kháng thuốc và các vi khuẩn khác có khả năng sống kéo dài trong bệnh viện trong nhiều tuần lễ. Đối với bệnh nhân nội trú ở bệnh viện có hệ thống miễn dịch bị suy giảm, nguy cơ là không thể tránh khỏi.
Tình trạng kháng thuốc xảy ra khi cứ kê toa thuốc kháng sinh một cách bừa bãi. (Ảnh minh họa).
Bạn có thể làm gì bây giờ?
Từ khía cạnh sức khoẻ cộng đồng, dường như rất ít cá nhân có thể làm gì để ngăn chặn sự đề kháng kháng sinh, ngoại trừ việc sử dụng kháng sinh ít và cẩn trọng hơn.
Tiến sĩ McKenna cho biết: "Tình trạng kháng thuốc xảy ra khi cứ kê toa thuốc kháng sinh một cách bừa bãi, thậm chí cho bệnh nhân dùng kháng sinh dù chỉ mắc các bệnh đơn giản hoặc mắc các bệnh không phải do vi trùng hay nấm".
"Đôi khi bác sĩ sẽ kê toa có kháng sinh chỉ dùng để phòng ngừa, nhưng mỗi khi làm điều đó, các bác sĩ sẽ tạo điều kiện cho các chủng vi khuẩn cơ hội để phát sinh tình trạng kháng thuốc".
Tiến sĩ Craig nói: "Bạn nên đặt câu hỏi và đề nghị được tư vấn kĩ càng trước khi tiếp nhận chăm sóc y tế". "Bạn cũng nên hỏi về nguy cơ nhiễm trùng; cần phải tiêm loại vắc-xin nào; và kháng sinh có phải là cách điều trị tốt nhất hay không? Vả lại bạn không nên thúc ép bác sĩ của bạn phải kê đơn kháng sinh nếu không cần thiết".