Sóng thần, lốc xoáy, vòi rồng, mây vũ tích… là những hình thái thời tiết đáng sợ có thể xuất hiện trước và trong các cơn siêu bão.
Siêu bão Haiyan đang nhận được sự quan tâm cực lớn từ cộng đồng dư luận thế giới. Sau khi tàn phá Philippines, siêu bão cấp 17 thuộc hạng khủng khiếp nhất trong lịch sử đang tiến về phía Việt Nam.
Điều nhiều người lo ngại không chỉ là cơn bão sẽ đem mưa lớn, gió mạnh gây ra thiệt hại to lớn về người và của mà còn chính là những hình thái thời tiết xấu có thể xuất hiện trong siêu bão, tạo ra thảm họa khó lường trước…
Cùng tìm hiểu một số hình thái thời tiết đáng sợ có thể xuất hiện trước và trong các cơn siêu bão.
1. Vòi rồng
Vào lúc 11 giờ sáng ngày 9/11, do ảnh hưởng của siêu bão Haiyan, một vòi rồng đã hình thành ven bờ biển xã Phú Hải, Thừa Thiên Huế trước thời điểm cơn bão đổ bộ vào miền Trung Việt Nam.
Với những ai chưa biết, vòi rồng là một trong những hình thái thời tiết hiếm gặp bậc nhất. Nó phát triển thường từ một cơn dông rất mạnh, khi không khí lạnh di chuyển từ trên xuống và đè lên luồng khí nóng bốc từ dưới lên qua tác động của những luồng gió bên hông. Kết quả là hình thành lốc xoáy với các luồng khí chuyển động xoay tròn với đường kính cỡ 50m và tốc độ gió mạnh nhất có thể đạt 333 - 420km/h.
Vòi rồng mang trong mình sức mạnh khủng khiếp, có thể cuốn bay mọi thứ trên đường di chuyển của nó: từ nhà cửa, xe cộ các phương tiện cho tới người và động vật… Trên thế giới, Mỹ là quốc gia có nhiều vòi rồng nhất, trung bình khoảng 800 lần xuất hiện/năm.
Lật lại quá khứ, ngày 18/03/1925, cùng một lúc 7 vòi rồng đã xuất hiện ở 3 bang Illinois, Missouri và Indiana (Mỹ) làm 740 thiệt mạng, phá hủy nhiều cấu trúc hạ tầng lớn. Sau đó gần 50 năm, tháng 4/1974, tập hợp 148 vòi rồng nhỏ đã giết chết 315 người từ Bắc Alabama đến Ohio, gây thiệt hại vô cùng lớn cho quốc gia này.
2. Mây vũ tích
Mây vũ tích còn được dân gian gọi với cái tên thân thuộc mây dông, là một hình thái thời tiết thường xuất hiện trước các cơn bão nói chung và siêu bão nói riêng. Tên khoa học của kiểu mây này là Cumulonimbus cloud.
Mây vũ tích thường có màu đen, dày đặc, phát triển theo hình thẳng đứng, có dạng hình núi hay hình chiếc đe của thợ rèn. Khối mây kiểu này có thể cao lên tới 10km tùy theo mùa và vĩ độ.
Độ mạnh, yếu cũng như kích thước của mây phụ thuộc vào các yếu tố cấu thành nên nó - phần dưới là các hạt nước bốc hơi từ mặt đất, phần trên là các tinh thể băng sẵn có. Trong điều kiện thích hợp, một cơn mây vũ tích có thể lớn lên, trở thành một cơn bão, thậm chí là siêu bão.
Tuy nhiên, thực tế nếu so với sức công phá của siêu bão, mây vũ tích không gây quá nhiều hậu quả khủng khiếp. Thông thường, đám mây này mang theo sấm chớp, gió lớn và đặc biệt là mưa đá to.
Điển hình là vào cuối tháng 3/2013, tại địa bàn tỉnh Lạng Sơn, những cơn mưa đá do mây vũ tích tạo nên đã tàn phá hàng nghìn nóc nhà của người dân địa phương. Không ít người bị mưa đá rơi vào đầu đã gặp tai nạn và chấn thương nghiêm trọng.
3. Sóng thần
Theo những thông tin trên tờ USA Today, các chuyên gia khí tượng Mỹ nhận định siêu bão Haiyan có thể gây ra sóng thần cao tới 5m tại một số khu vực ven biển. Nếu điều này trở thành hiện thực, những cư dân ven biển sẽ phải hứng chịu hậu quả khủng khiếp bởi hình thái thời tiết đi kèm bão này gây ra.
Sóng thần (tsunami) hình thành khi có sự dịch chuyển địa chất lớn bên trên hoặc phía dưới mặt nước: như lở đất, động đất, núi lửa phun… Chúng xuất hiện phía dưới lòng biển sâu, ngoài khơi rất khó nhận biết vì chiều cao thấp, chỉ tới khi đến sát bờ mới bắt đầu dựng cao lên hàng chục mét và ẩn chứa sức mạnh hủy diệt.
Lịch sử thế giới đã từng ghi nhận những thảm họa tàn khốc do sóng thần gây ra. Cách đây 9 năm, thảm kịch sóng thần Ấn Độ Dương, khởi nguồn từ cơn địa chấn Sumatra-Andaman đã cướp đi sinh mạng của 225.000 người thuộc 11 quốc gia với những con sóng cao tới 30m. Đây trở thành một trong những trận sóng thần gây thiệt hại nặng nề nhất trong lịch sử loài người.
Đối với các ngư dân lão luyện và uyên bác, người ta có thể nhận biết sóng thần qua một số dấu hiệu sau đây: bong bóng ga nổi lên mặt nước khiến ta có cảm giác nước đang sôi, nước có mùi trứng thối (H2S), nước biển làm da bị mẩn ngứa, thấy vệt sáng đỏ dài ở đường chân trời…
Cũng theo đó, trong trường hợp phát hiện sóng thần, nếu muốn an toàn sống sót qua cơn siêu bão với sóng thần, bạn hãy đưa thuyền tới các vùng nước sâu trên 150m hay tìm chỗ trú ẩn trên cạn cách bờ biển tối thiểu 500m.