Bộ não của bạn luôn sản sinh ra những tế bào thần kinh mới, ngay cả khi bạn đã già.
Đây quả là một điều lí thú. Trong nhiều thập kỉ qua, các nhà nghiên cứu tin rằng não người già không sinh ra các tế bào mới, nhưng một nghiên cứu mới đây đã có bằng chứng thuyết phục điều ngược lại. Những bộ não già vẫn sinh ra nhiều tế bào mới như những bộ não trẻ.
Tiến sĩ Maura Boldrini, Chuyên gia về sinh học thần kinh, Trường đại học Columbia, Mĩ nói rằng: “khi tôi học ở trường y, chúng tôi được dạy rằng bộ não người già không sản sinh ra các tế bào mới nữa. Tuy nhiên, gần đây các nhà nghiên cứu đã nghi ngờ nhận định đó. Các thí nghiệm trên chuột cho thấy những con chuột già vẫn sinh ra tế bào thần kinh mới. Và những nghiên cứu ban đầu ở con người cũng cho những kết quả tương tự”.
Sự sản sinh các tế bào mới giảm đi rất nhiều khi bước vào tuổi thanh niên
Nghiên cứu của Tiến sĩ Boldrini và các đồng nghiệp là nghiên cứu đầu tiên theo dõi sát sao sự sản sinh tế bào của bộ não của một người bình thường. Họ tìm hiểu bộ não của 28 thi thể người khỏe mạnh, tuổi từ 14 đến 79. Tất cả những người này có hồ sơ, thông tin đầy đủ. (Tất nhiên “khỏe mạnh” ở đây chỉ là một thuật ngữ tương đối. Bộ não của họ đã chết, nhưng hồ sơ của họ cho thấy họ không có vấn đề sức khỏe gì đáng kể, họ không phải là người nghiện, không phải dùng thuốc điều trị trầm cảm – loại thuốc thúc đẩy tăng trưởng tế bào.)
Dưới kính hiển vi, tiến sĩ Boldrini và đồng nghiệp đã cắt lát hồi cá ngựa (một phần của não trước, rất quan trọng đối với khả năng lưu giữ thông tin và hình thành trí nhớ dài hạn) và đếm số lượng các tế bào mới hình thành, tức là những tế bào chưa phát triển đầy đủ.
Thí nghiệm việc này trên chuột thì rất dễ, vì não chuột nhỏ. Chỉ cần cắt ra, quan sát các tế bào và đếm. Nhưng bộ não con người to hơn và phức tạp hơn nhiều, nên việc này hóa ra lại khó. Nhóm của tiến sĩ Boldrini phải dùng một phần mềm máy tính đặc biệt để đếm số tế bào sau khi quan sát qua kính hiển vi.
Những bộ não già không phải là không thay đổi, chúng có thêm nhiều tế bào mới như những bộ não trẻ, nhưng có vẻ như sinh ra ít mạch máu mới hơn và liên kết giữa các tế bào cũng xảy ra chậm hơn.
Ở đây, điều quan trọng cần nhớ là khoa học nghiên cứu về sự hình thành tế bào não của người già vẫn còn rất sơ khai. Ngày 7/3/2018 vừa qua, một bài báo đăng trên tạp chí “Thiên nhiên” còn phủ nhận ý tưởng cho rằng những bộ não già vẫn tiếp tục sinh ra những tế bào thần kinh mới. Các tác giả cho biết qua nghiên cứu một số bộ não ốm và một số não khỏe mạnh, họ nhận thấy sự sản sinh các tế bào mới giảm đi rất nhiều khi bước vào tuổi thanh niên, và không hề ghi nhận được những tế bào thần kinh mới ở não của người trưởng thành.
Tiến sĩ Boldrini cho rằng sự khác biệt giữa kết quả nghiên cứu đó của tạp chí “Thiên nhiên” với kết quả của nhóm của bà là do thí nghiệm trên những nhóm đối tượng khác nhau và dùng những phương pháp thí nghiệm khác nhau. Những bộ não của nghiên cứu kia là của nhiều người có tình trạng sức khỏe khác nhau, trong đó có cả người động kinh; và kĩ thuật bảo quản các bộ não hai nhóm áp dụng cũng khác nhau. Các kĩ thuật này có thể làm hỏng bằng chứng của những tế bào mới.
Bởi vì tất cả những bộ não trong nghiên cứu của tiến sĩ Boldrini đều khỏe mạnh và đều sinh ra các tế bào mới, nên bà và các đồng nghiệp cho rằng khả năng tiếp tục sinh ra tế bào mới ở hồi cá ngựa của bộ não có thể là đặc điểm chính của những bộ não vẫn còn khỏe mạnh khi về già.