Khoảng 115 triệu năm trước, trên siêu lục địa cổ Gondwana, một cây nấm nhỏ đã rơi xuống sông và bị cuốn vào một đầm nước mặn, tại đây nó bị vùi trong lớp trầm tích và nằm lại với thời gian. Sau khi xem xét “những gì còn lại” từ kỷ Phấn Trắng ở Brazil, các nhà nghiên cứu cho biết đây là hóa thạch nấm cổ xưa nhất trên thế giới.
Nhà cổ sinh vật học Sam Heads, người chuyên nghiên cứu hóa thạch côn trùng, đã số hóa các mẫu vật từ Crato Formation (một nguồn gồm các mẫu vật hóa thạch, rất quan trọng đối với các nhà cổ sinh vật học) khi ông tìm thấy “một thứ gì đó màu nâu cam” đã làm ông rất băn khoăn.
Đây là hóa thạch nấm cổ xưa nhất trên thế giới. (Ảnh minh họa).
“Tôi nhìn nó dưới kính hiển vi, và tôi có thể nhìn thấy cấu trúc trông giống như những lớp mang ở nấm. Nó có mũ và thân”, Heads nói, người làm việc tại Khảo sát Lịch sử Tự nhiên Illinois. “Tôi đã nghĩ rằng, wow, đây trông giống như một cây nấm".
Tìm kiếm xương khủng long có niên đại hàng triệu năm là một chuyện. Nhưng khám phá ra một cây nấm từ kỷ Phấn Trắng, khi Trái Đất tràn ngập khủng long và thực vật có hoa bắt đầu xuất hiện, thật đúng là một điều đáng kinh ngạc.
Hóa thạch của "cụ" nấm.
“Nấm là loại thực vật rất nhanh tàn trong tự nhiên”, Heads nói. “Chúng thường biến mất chỉ sau vài ngày".
Tuy nhiên, cây nấm đã ở đó hàng triệu năm, nhờ vào môi trường nơi nó được bảo quản. “Chỉ có khoảng 10 hóa thạch nấm được biết đến”, Head nói. Và tất cả các hóa thạch đó đều được bảo quản trong hổ phách, khi nhựa cây nhỏ xuống nền rừng, nó bao bọc lấy cây nấm và bảo quản nó trong suốt một thời gian dài. Cũng theo Heads, hóa thạch nấm cổ thứ 2 có niên đại khoảng 100 triệu năm.
“Crato Formation thật sự là một hiện tượng bảo quản độc đáo và đặc biệt cũng như việc hình thành hóa thạch nấm cổ đại này vậy", Heads nói. Nghiên cứu của ông cùng với Andrew Miller, một chuyên gia về thực vật và nấm cổ đại, được mô tả trong một bài báo mới trong tạp chí khoa học PLOS ONE.
Cây nấm hóa thạch sống vào kỷ Phấn Trắng, khi siêu lục địa Gondwana bị vỡ ra thành nhiều phần.
Vậy thì, cây nấm “cụ” này có thể ăn được hay là nấm độc? Liệu những con khủng long có ăn loại nấm này hay sẽ tránh nó? Tất cả những điều này, cho đến nay, vẫn chưa thể nói chính xác được. Theo Heads, ông và Miller đã ngừng việc giao nó cho một nhóm chuyên gia về nấm bởi họ cũng không thể chắc chắn. Nhưng họ cho rằng nó có thể cùng họ với loại nấm Strophariacae.
“Tôi đã làm việc với Crato Formation được 15 năm”, Heads nói. “Tôi chưa từng thấy thứ gì giống như vậy trước đây. Nhưng mẫu vật này cho thấy không có gì là không thể xảy ra".