Theo thạc sĩ Nguyễn Trung Nguyên, ở Việt Nam rắn độc cắn là một trong những tai nạn thương tích phổ biến. Tại Trung tâm Chống độc, rắn cắn là một trong những ngộ độc hàng đầu, đặc biệt xảy ra nhiều nhất từ tháng 4-11, mùa sinh sôi, phát triển của rắn độc.
Bác sĩ Nguyên khuyến cáo, hiện Việt Nam có rất nhiều loại rắn độc và mỗi loại lại có cơ chế gây độc khác nhau, nên tùy theo loại rắn độc để có biện pháp sơ cứu cũng như hướng điều trị.
Sai lầm lớn nhất của bệnh nhân khi bị rắn cắn là áp dụng kinh nghiệm dân gian để sơ cứu, chỉ đến khi có các biểu hiện của suy hô hấp (tím tái, co cơ, khó thở…) mới được đưa đến các cơ sở y tế.
Hình ảnh nốt rắn hổ mang chúa cắn trên tay bệnh nhân. (Ảnh: Mai Thanh).
Sau khi bị rắn độc cắn, cần nhanh chóng sơ cứu đúng cách với mục đích làm cho nọc độc của rắn từ vết cắn xâm nhập vào trong cơ thể chậm hơn và ít hơn, sau đó nhanh chóng đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế có điều kiện điều trị thực sự (ví dụ cấp cứu hô hấp, tim mạch tốt hoặc có huyết thanh kháng nọc rắn đặc hiệu) để được xử lý kịp thời.
Các bước nên làm
- Động viên bệnh nhân yên tâm, đỡ lo lắng.
- Không để bệnh nhân tự đi lại.
- Bất động chân tay bị rắn cắn bằng nẹp (vì vận động làm cho nọc độc xâm nhập vào trong cơ thể nhanh hơn).
- Áp dụng biện pháp băng ép bất động với một số loại rắn hổ (rắn cạp nong, cạp nia, hổ mang chúa, rắn biển và một số giống rắn hổ mang thường).
- Vận chuyển bệnh nhân bằng phương tiện đến cơ sở y tế, đồng thời duy trì băng ép, bất động.
- Nếu bệnh nhân khó thở thì hô hấp nhân tạo (hà hơi thổi ngạt hoặc bằng phương tiện y tế có tại chỗ như bóp bóng, máy thở xách tay...).
Các chuyên gia cũng khuyến cáo người dân không sử dụng các biện pháp sau:
- Cố gắng hút nọc độc của rắn.
- Chích, rạch, châm, chọc tại vùng vết cắn.
- Gây điện giật, chườm đá, sử dụng “hòn đá chữa rắn cắn”.
- Sử dụng các loại thuốc dân gian, cổ truyền, chữa bằng mẹo.
- Cố gắng bắt hoặc giết rắn.
Tất cả các biện pháp trên đều không mang lại hiệu quả mong muốn và chưa có cơ sở khoa học chứng minh.