Bạn biết không, xanh lam là một trong những màu sắc được đa số chúng ta ưa chuộng. Bằng chứng là có đến 75 quốc gia mang lá cờ với màu xanh lam bên trong.
Nhưng trong tự nhiên, hóa ra sắc màu này lại cực kỳ hiếm gặp, đặc biệt là đối với các loài động vật. Sắc màu này hiếm đến mức, những loài vật bạn gặp có màu sắc này chỉ đếm được trên đầu ngón tay mà thôi.
Và quan trọng hơn, dù gặp một loài vật có màu xanh lam, chưa chắc đó đã là màu sắc thật sự của chúng đâu. Nhưng lý do vì sao màu sắc này lại hiếm đến vậy?
Màu sắc của động vật phụ thuộc vào thứ chúng ăn
Màu sắc của động vật có chứa sắc tố liên quan đến thực phẩm chúng ăn mỗi ngày.
Đa số màu sắc trên lông, da và lông vũ (của các loài chim) có chứa sắc tố liên quan đến thực phẩm chúng ăn mỗi ngày. Chẳng hạn, chim kim oanh có lông vàng bởi chúng thường ăn hoa vàng. Tương tự là hồng hạc, chúng ăn các loài cá, tôm hoặc động vật có vỏ màu đỏ hồng.
Quy tắc này cũng áp dụng đối với các sắc màu khác, như nâu, đỏ và cam. Riêng màu xanh lam lại là trường hợp đặc biệt, bởi chẳng có bất kỳ sinh vật nào thực sự chứa sắc tố xanh trong người. Bởi vậy, các loài vật sẽ không thể có màu xanh nếu chỉ dựa trên thực phẩm chúng ăn mỗi ngày, và đây cũng là lý do vì sao đây là sắc màu hiếm nhất trong thế giới tự nhiên.
Những loài vật có màu xanh không thực sự "xanh"
Các loài vật đã phát triển một phương thức đánh lừa thị giác của chúng ta.
Bạn biết không, màu sắc thực ra là cách chúng ta cảm nhận sóng ánh sáng. Và quy tắc này thực sự áp dụng một cách hoàn hảo cho thế giới tự nhiên.
Một số loài động vật chúng ta tưởng rằng chúng có màu xanh lam, nhưng thực ra đa số các trường hợp là thành quả của quá trình tiến hóa. Các loài vật đã phát triển một phương thức đánh lừa thị giác của chúng ta, bằng cách lợi dụng cấu trúc lông và khả năng phản chiếu ánh sáng.
Chẳng hạn như loài bướm xanh lam, chúng có màu xanh là bởi sở hữu một đôi cánh có khả năng phản chiếu ánh sáng. Đôi cánh ấy có cấu trúc cho phép hấp thụ tất cả mọi màu, chỉ để lại ánh sáng xanh lam. Nhưng cũng bởi sắc xanh ấy dựa hoàn toàn vào cấu trúc hiển vi, nên một khi đôi cánh chịu tác động của các yếu tố khác - chẳng hạn như cồn, màu sắc ấy sẽ biến mất, thậm chí hình dạng cánh cũng sẽ thay đổi.
Chẳng có loài chim nào thực sự xanh cả
Các loài chim mang sắc xanh thực chất không có sắc tố nào như vậy trong người.
Nhiều người có thể tự hỏi rằng vậy tại sao nhiều loài chim - như vẹt Brazil hoặc chim "sát thủ" cassowary - đà điểu đầu mào - cũng có sắc xanh trên người. Nhưng như đã nêu, tất cả cũng đều nằm ở cấu trúc lông.
Các loài chim mang sắc xanh thực chất không có sắc tố nào như vậy trong người. Chúng lợi dụng cấu trúc lông để phản chiếu màu xanh mà thôi. Mỗi sợi lông sẽ có những hạt tinh thể siêu nhỏ, cho phép hấp thụ mọi màu sắc, chỉ để lại màu xanh. Như con vẹt trong ảnh trên, nếu quan sát thật kỹ, nó thực ra có màu xanh lá cây (xanh lục) chứ không phải xanh lam.
Loài vật duy nhất thực sự có màu xanh
Chỉ duy nhất bướm cánh olive mang màu xanh.
Sắc xanh lam thực sự hiếm, nhưng không phải là không có. Trên thế giới tồn tại duy nhất một loài bướm mang sắc màu này, với cái tên... chẳng liên quan: bướm cánh olive, hay olivewing butterfly.
Loài bướm này tiến hóa để sở hữu một số sắc tố xanh ngay tại cánh, và màu sắc này không thể thay đổi bất kể bạn có thay đổi góc nhìn hay làm gì với nó (trừ phi nhuộm cánh thì khác nhé). Và việc vì sao loài bướm này có màu sắc như vậy thì vẫn là điều bí ẩn đối với khoa học.