Những người bị đau, nhức mỏi cơ thể không nên ăn: măng tre, cà tím, rau muống, rau nhút, đậu bắp... Đó là lời khuyên của lương y Huỳnh Văn Quang, Hội Đông y quận 5 TP HCM.
Theo lương y Huỳnh Văn Quang, trong lao động hằng ngày, chúng ta tiếp xúc với rất nhiều yếu tố gây đau. Ngoại trừ những kích thích mạnh, tác động lên dây thần kinh cảm giác đau, còn phần lớn mức độ đau nhỏ, thoáng qua, nên ta không để ý. Y học cổ truyền xem đau, nhức mỏi cơ thể là bởi huyết không thông, khí không hành; ngoài ra còn do "hư, tà, tặc, phong", nghĩa là trong lúc cơ thể đang yếu, mà gặp phải gió độc cũng làm cho cơ thể bị đau nhức.
Theo y học hiện đại, nguyên nhân của sự đau nhức, mỏi mệt là cơ bắp hoạt động quá nhiều, gây thiếu tổng hợp men ATP (Adenosin Tri Phosphat) - nguồn năng lượng của cơ thể. Nguyên nhân gây đau nhức, uể oải còn là sự chậm truyền tín hiệu trong các tế bào cơ trong lúc cơ bắp hoạt động quá căng thẳng (xảy ra ở cả những người làm việc thụ động cơ bắp như ngồi lâu trước máy tính, làm việc bàn giấy). Khi đó, lượng acid lactic trong tế bào cơ tăng cao và ion kali trong tế bào bị thoát ra bên ngoài, gây nên tình trạng uể oải, nhức mỏi.
Theo lương y Quang, có rất nhiều loại thuốc có tác dụng giảm đau nhức từ hóa dược và thảo dược. Tuy nhiên, không phải cái đau nhức nào cũng cần sử dụng đến các loại thuốc này. Khi cơ bắp làm việc thụ động với khoảng thời gian quá lâu, lượng acid lactic tụ lại ở các mô cơ, cũng như lưu lượng tuần hoàn máu cũng bị giảm đi tại các mô cơ, dẫn đến uể oải, đau nhức cơ.
Vì thế, để khắc phục hiệu quả nhất tình trạng này, cần làm gia tăng sự tuần hoàn máu với vài động tác đơn giản sau khoảng thời gian làm việc thụ động quá lâu. Còn đối với những trường hợp nhức mỏi do lao động nặng nhọc, cần giảm sự hoạt động quá sức của cơ bắp. Đối với triệu chứng đau, mỏi vai, thông thường biện pháp xoa bóp vùng gáy cổ, các đốt sống cổ và bả vai (mục đích là làm lưu thông máu và thư giãn cơ) sẽ đem lại hiệu quả.
Trong y học cổ truyền, để điều trị những trường hợp đau nhức, mỏi vai, mỏi cơ, phương pháp hay nhất vẫn là xông hơi (bằng cách nấu các lá loại cây tự xông, hoặc xông ở các cơ sở vật lý trị liệu, y học cổ truyền). Phương pháp này đơn giản nhưng rất hiệu quả, bởi khi xông, nhờ tác động của hơi nóng, các mạch máu ngoại biên giãn ra, giúp máu lưu chuyển tốt hơn, cũng như thải những chất cặn bã trong tuần hoàn huyết, thông qua tuyến mồ hôi ra ngoài. Sau khi xông, tuyệt đối không được tắm nước lạnh (sai lầm này thường gặp ở những người đi massage, xông hơi nóng xong rồi lại vào hồ nước lạnh ngâm mình, hoặc tắm lại bằng nước lạnh, trước khi lên bàn massage!). Cần lau khô người, tránh gió lùa, nếu không sẽ bị đau nhức trở lại, thamạ chí nặng hơn. Khoảng 2 giờ sau khi xông hơi mới có thể tắm lại bằng nước lạnh. Sau khi xông, nên uống một tách trà chanh nóng, hoặc trà gừng có tí đường.
Ngoài ra, còn có thể trị chứng đau, nhức mỏi người bằng cách day ấn các huyệt dọc theo hai bên sống lưng, từ đốt sống cổ đến tận vùng thắt lưng, khoảng 10-15 phút, rất hiệu quả. Hiện nay, y học cổ truyền còn có phương pháp trị liệu chứng đau nhức cơ thể đơn giản, hiệu quả bằng việc sử dụng sóng siêu âm, laser châm hồng ngoại (thay cho châm kim trước đây).
Các món nên ăn khi đua nhức cơ thể
- Một trong 3 loại chim cút, chim sẻ hoặc thịt dê dùng với bột quế, gia vị vừa đủ cho ngon, đem nấu cháo để ăn.
- Thịt thỏ, mai hay thịt ba ba (200-300 g) đem nấu cháo thật nhừ để ăn (có tác dụng bổ âm, thích hợp với những người cơ thể mệt mỏi, hay cáu gắt, bực bội, sợ khí hậu nóng ẩm).
- Chim cút bỏ lòng (1 con), nhộng tằm tươi (5 con), đại hồi (1 cánh), một ít tiểu hồi, 2 quả sa nhân, gia vị. Cách chế biến: Những thứ trên rửa sạch, cho vào bụng chim cút, rồi khâu lại, đem chưng cách thủy để ăn.
- Đau, nhức mỏi lưng do ngồi làm việc lâu: Táo đỏ (10 quả), bột phục linh (30 g), hoài sơn (50 g), gừng tươi vừa đủ. Tất cả đem nấu chung với khoảng 100 g gạo thành cháo, để ăn thường xuyên, có tác dụng rất tốt.
- Đau, nhức đầu do làm việc quá căng thẳng, ngồi lâu, sử dụng trí não nhiều: Dùng một cốc trà gừng thật nóng, cộng với một lát nhân sâm và một tí mật ong, viên kẹo bạc hà sẽ giải tỏa ngay những căng thẳng tức thời.
- Bột sâm tam thất đem pha với nước sôi để uống, có tác dụng dưỡng huyết và thanh lọc máu, giúp sảng khoái tinh thần.
- Long nhãn (nhãn nhục) 20 g, bạch quả (20 quả), đem chưng cách thủy để ăn.
- Thiên ma (2 lát), xuyên khung (1 lát), trứng gà (2 cái), một ít đường phèn, đem chưng cách thuỷ để ăn.