Từ hầm mộ cổ đại đến tàu điện ngầm hiện đại, con người có thể di chuyển dưới lòng đất trong một khoảng thời gian ngắn. Nhưng đã bao giờ tồn tại một xã hội hoàn chỉnh dưới lòng đất?
Câu trả lời là có, nhưng về mặt lịch sử chỉ trong những trường hợp khẩn cấp và khi không còn lựa chọn nào khác. Tuy nhiên, trong những thập kỷ gần đây, điều đó đã bắt đầu thay đổi.
Will Hunt, tác giả của cuốn sách "Underground: A Human History of the Worlds" cho biết: "Điều quan trọng cần biết về lòng đất là chúng ta không thuộc về nơi đó. Về mặt sinh học, sinh lý học, cơ thể chúng ta không được thiết kế cho sự sống dưới lòng đất, dù trong thực tế có những khoảnh khắc chúng ta đã rút xuống lòng đất".
Con người trong suốt lịch sử đã tạm thời sống dưới bề mặt vì nhiều lý do khác nhau. Nếu không có vật liệu để xây nhà, họ đã đào những ngôi nhà dưới lòng đất. Ở những nơi có khí hậu khắc nghiệt, người ta đi xuống dưới lòng đất vào mùa hè để giữ mát và vào mùa đông để giữ ấm. Đó cũng là một nơi an toàn để ẩn náu khỏi kẻ thù.
Ví dụ, những người cổ đại đã xây dựng các thành phố nổi tiếng dưới lòng đất Cappadocia, nơi ngày nay là Thổ Nhĩ Kỳ, để chống lại thời tiết và chiến tranh. Hay những người dân đã rút lui dưới mặt đất trong những trường hợp khẩn cấp, nhưng họ không ở đó lâu, có lẽ trong nhiều tuần liền.
Con người trong suốt lịch sử đã tạm thời sống dưới bề mặt vì nhiều lý do khác nhau.
Theo Atlas Obscura, một trong những thành phố ngầm lớn nhất ở Cappadocia là Derinkuyu, có từ khoảng thế kỷ thứ VII hoặc VIII và có thể là nơi ở của khoảng 20.000 người.
Các nhà địa vật lý của National Geographic đã phát hiện ra một thành phố khác mới được phát hiện gần đây trong khu vực có diện tích 460.000 mét vuông có thể sâu tới 113m. Nếu đủ bằng chứng thì nơi này sẽ lớn hơn khoảng 1/3 so với Derinkuyu.
Hunt nói, các thành phố ngầm của Cappadocia là một "kỳ quan kiến trúc". Giếng cắm sâu xuống mực nước ngầm. Các lỗ dẫn lên bề mặt đóng vai trò như trục thông gió. Các lớp bảo vệ bao gồm những tảng đá lớn, hình tròn mà người cổ đại lăn trước các lối vào thành phố nhằm ngăn cách những người bên trong khỏi những kẻ xâm lược trên bề mặt.
Tuy nhiên, không phải tất cả các ngôi nhà dưới lòng đất đều phức tạp như ở Cappadocia. Hunt lưu ý rằng con người cũng sống trong các hang động tự nhiên và nhân tạo. Các hang động được xây dựng có thể được tìm thấy ở bất kỳ đâu với loại địa chất phù hợp. Ví dụ như những ngọn đồi đá làm từ đá bọt, một loại đá núi lửa mềm dễ đào sâu vào.
Theo tạp chí Smithsonian, ngay cả ở nước Úc ngày nay, tại một thị trấn có tên là Coober Pedy, khoảng một nửa dân số sống trong các "hầm đào", hoặc các lỗ khoét trên các sườn đồi.
Nhiều người khó khăn đã tìm thấy nơi trú ẩn dưới bề mặt trong cơ sở hạ tầng bị bỏ hoang của các thành phố hiện đại.
Trong khi đó, Hunt cho biết thêm, "những người sống như chuột" này ở New York (Mỹ) ít hơn so với những năm 1980, nhưng có lẽ hơn 1.000 người không được phép vẫn sống trong các đường hầm bên dưới các đường phố của thành phố. Nhiều người vô gia cư cũng sống trong các đường hầm bên dưới Las Vegas (Mỹ). Và có những cộng đồng lớn trẻ mồ côi sống dưới các đường phố ở Bucharest, Romania.
Trên thực tế, mọi người vẫn không thích ý tưởng sống dưới mặt đất.
Khi nhiều người chuyển đến các thành phố hơn, nhiều cư dân ở đó có thể di chuyển dưới lòng đất. Đơn cử như Singapore đang khám phá các lựa chọn để xây dựng hướng xuống dưới.
Eun Hee Lee, phó giáo sư tâm lý học của Đại học Nottingham cơ sở tại Malaysia, người nghiên cứu tâm lý sống ngầm, cho biết công nghệ cần thiết để làm như vậy đã có. Thử thách là thuyết phục mọi người di chuyển dưới lòng đất.
Trên thực tế, việc ở bên dưới trái đất vẫn chưa được chứng minh là gây ra các tác động tâm lý tiêu cực, miễn là ánh sáng, kích thước phòng, chiều cao trần và các thuộc tính vật lý khác của bối cảnh phù hợp với trên mặt đất, Lee nói.
Ví dụ, công nghệ như giếng lấy sáng, cho phép ánh sáng mặt trời tự nhiên làm sáng các không gian ngầm bằng cách sử dụng các vật liệu như sơn phản quang, có thể chống lại sự trầm cảm phát sinh do thiếu ánh sáng mặt trời.
Nhìn bề ngoài, mọi người có thể cảm thấy bị cô lập với đồng nghiệp và họ có thể cảm thấy thiếu kiểm soát, nhưng những cảm giác này có thể kiểm soát được.
Tuy nhiên, mọi người vẫn không thích ý tưởng sống dưới mặt đất. Trong mọi trường hợp, Lee cho rằng mọi người trên toàn thế giới sẽ bắt đầu di chuyển không lâu nữa, lấy cảm hứng từ những nơi đang mở đường, chẳng hạn như RÉSO, một thành phố ngầm ở Montreal (Canada) bao gồm các trung tâm mua sắm, văn phòng, khách sạn và trường học.
"Thực tế, chúng ta sẽ sớm đi vào hoạt động dưới lòng đất. Trong vòng ít nhất 30 năm nữa, sẽ có nhiều môi trường làm việc, nhiều địa điểm vui chơi dưới lòng đất. Nó không chỉ là một ý tưởng", Eun Hee Lee cho hay.