Sự nông nổi, hiếu thắng và cố tình hiểu chệch Luật Sở hữu Trí tuệ đã khiến nhiều cư dân mạng biến tình yêu dành cho nhân vật Harry Potter thành hành động vi phạm pháp luật.
Ngay khi nguyên tác Harry Potter and Deathly Hallows đến tay bạn đọc toàn thế giới, một bộ phận fan hâm mộ Việt Nam đã chuyển ngữ xong những chương đầu của tập cuối cùng trong xêri truyện thiếu nhi hấp dẫn này.
Biết sai nhưng vẫn vi phạm
18 giờ ngày 22-7, chương đầu tiên của tập truyện, Chúa tể tung hoành, đã được post lên mạng. Hơn 2 giờ sau, chương 2 rồi chương 3 và lần lượt các chương khác ra đời. Dù mắc khá nhiều lỗi dịch thuật lẫn kỹ thuật, www.hp7... vẫn thu hút một lượng lớn fan hâm mộ câu chuyện của cậu bé phù thủy này. Một bản phân công công việc, một lời kêu gọi người chuyển ngữ, một thông điệp gởi đến hacker... Tất cả được trình làng khá bài bản trong cố gắng của quản trị website nhưng chẳng ai biết, hay không muốn nhắc đến những điều khoản quy định cụ thể trong Công ước Berne và Luật Sở hữu Trí tuệ.
Thông cảm với sự non trẻ của một nhóm tự giới thiệu mình là “một tổ chức phi lợi nhuận... phần lớn là những sinh viên, học sinh yêu thích Harry Potter...”, NXB Trẻ đã liên lạc, gởi đến ban quản trị lời nhắc nhở về hành động sai trái này và khuyến cáo nên ngưng dự án.
Sau khi nhận được thư khuyến cáo (gửi lần 2) từ phía NXB Trẻ, trong email trả lời, nick Minh Lết, người khởi xướng dự án chuyển ngữ tập truyện Harry Potter 7 đã thừa nhận “dù biết là vi phạm bản quyền nhưng chúng tôi làm việc hoàn toàn phi lợi nhuận, chúng tôi nghĩ điều đó không có vấn đề gì”.
Với niềm tin ngây thơ ấy, những chương tiếp theo của tập sách tiếp tục được công bố. Song song với việc phát tán các bản dịch, ban quản trị website mong nhận được sự thông cảm từ phía NXB Trẻ với cam kết sẽ kêu gọi thành viên... mua bản dịch của NXB Trẻ vào tháng 10 tới. Một Hallows Team blog cũng được thành lập để đón nhận bình luận, ý kiến của các fan.
Lòng hâm mộ đặt sai vị trí
Cái tên Hp7vn 4Ever thay cho Hallows Team. Lời lẽ thách thức và những tuyên bố về khả năng IT của những cư dân mạng chưa thông thuộc luật bản quyền này ngày càng nhiều. Những tuyên bố hết sức ngây ngô như: “Sẽ đưa lên Blog http://360.yahoo.com/hp7... toàn bộ các chương dịch - Xem NXB Trẻ làm gì được. Blog là chủ quyền cá nhân? Như cuốn nhật ký vậy, tự dịch rồi đưa lên “nhật ký” là không vi phạm pháp luật...”.
Có lẽ, do ý thức được địa chỉ truy cập dễ phát hiện nên những địa chỉ mail liên lạc, gởi bài dịch cũng được thay đổi. Cẩn thận hơn, P Guy còn quy định những thành viên gởi mail, bài dịch... phải ra những điểm dịch vụ Internet. Rõ ràng, những bạn trẻ này ý thức rất rõ về những vi phạm của mình nhưng vẫn muốn thách thức cơ quan chức năng trong sự việc này.
Tranh thủ sự thiếu hiểu biết của những fan hâm mộ trẻ tuổi, thành viên của dự án này tiếp tục lập hẳn chương trình ký tên, ủng hộ việc chuyển ngữ, phổ biến tác phẩm mà không được phép của tác giả ở địa chỉ http://www.petitiononline... Hơn 2.000 chữ ký của những người hiểu chệch luật đã được thu thập chỉ chứng minh một điều: Lòng hâm mộ của những người trẻ đã đặt vào một hành động sai.
Cuộc chay đua không cân sức
Đây không phải là lần đầu tiên, bản dịch Harry Potter được phát tán trên mạng trước khi được phép xuất bản tại Việt Nam. Tình trạng tương tự đã diễn ra đối với Harry Potter 5 và 6. Tuy nhiên, nếu như N, một leader của dự án chuyển ngữ Harry Potter 6, đã kịp thời hiểu, chấp nhận ngưng việc phát tán các bản dịch của nhóm trên mạng và kêu gọi mọi thành viên dành tình cảm của mình cho Harry Potter bằng cách tham gia làm từ điển cho bộ truyện, phát động những cuộc thi Mr, Miss Harry Potter... thì những bạn trẻ dẫn đầu Hallows Team hay Hp7vn 4Ever vẫn thách thức và hướng thành viên của mình hiểu chệch Luật Sở hữu Trí tuệ.
Tám chương của tập truyện hấp dẫn này đã được phát tán, NXB Trẻ sẽ phải tiến hành “chạy đua” với cư dân mạng trong nỗi lo đối tác và các NXB khác của thế giới sẽ có cách nhìn tiêu cực về tinh thần tôn trọng pháp luật của các công dân cũng như khả năng bảo vệ quyền tác giả của Nhà nước Việt Nam.
Phương Quyên