Cách đây hơn một thế kỷ, các nhà khảo cổ học làm việc ở hẻm núi Chaco của bang New Mexico (Mỹ) đã khai quật được một hầm mộ bí mật.
Hầm mộ chứa di hài của 14 người là thành viên của giai cấp thượng lưu, dựa vào số nữ trang và đồ tạo tác chôn cùng cách đây khoảng 1.000 năm. Hầm mộ này nằm ở trung tâm Pueblo Bonito, tàn tích của mê cung gồm 650 phòng.
Lâu nay, giới chuyên gia vẫn chưa giải quyết được cuộc tranh cãi xung quanh sự tồn tại của nền văn minh bí ẩn tại đây: Liệu xã hội người Chaco được vận hành theo một hệ thống thứ bậc chặt chẽ hay sinh hoạt bộ lạc như một số bộ tộc Bắc Mỹ vẫn tiếp tục đến ngày nay?
Những người được chôn trong hầm mộ Pueblo Bonito là thành viên của một triều đại kéo dài hơn 300 năm. (Ảnh minh họa).
Giờ đây, các nhà nghiên cứu đã có câu trả lời sau khi phân tích gene di truyền đối với các di hài trong hầm mộ, kết hợp với những kỹ thuật xác định đồng vị. Theo báo cáo công bố trên chuyên san Nature Communications, trưởng nhóm nghiên cứu là Giáo sư Douglas Kennett và đồng sự ở Đại học bang Pennsylvania (Mỹ) cho hay 9 người được chôn trong hầm mộ Pueblo Bonito là thành viên của một triều đại kéo dài hơn 300 năm, và có quan hệ thông qua các bà mẹ. Hay nói cách khác, giai cấp thống trị ở Chaco được truyền lại ở nhánh mẫu hệ.
"Lần đầu tiên kể từ khi bắt tay vào khai quật hẻm núi Chaco, chúng tôi có thể nói rằng một nhóm người có quan hệ họ hàng đã cai trị Pueblo Bonito suốt thời gian đó", theo nhà nhân loại học Steve Plog của Đại học Virginia, một trong những tác giả của báo cáo. "Đây là chứng cứ tốt nhất cho thấy đã tồn tại một hệ thống chính quyền ở vùng tây nam của Mỹ vào thời xưa", theo chuyên gia Plog.
Xác đầu tiên trong số 14 di hài đã được chôn là một người đàn ông ở độ tuổi 40. Vào thời điểm hạ táng, xác của ông được tô điểm bằng hàng ngàn hạt ngọc lam, vỏ sò và những đồ tạo tác phải được thu gom tận Thái Bình Dương và vịnh California, biến nó thành lễ an táng long trọng và xa hoa nhất từng được biết đến tại vùng tây nam của Mỹ.
Sử dụng vật liệu di truyền ADN lấy từ thi thể, các nhà khoa học kết luận 8 người khác có quan hệ bên họ ngoại với người đàn ông trên, theo trang Scientific American. Đây được xem là phát hiện mang tính đột phá, vì xã hội Chaco không lưu lại hệ thống chữ viết như các nền văn minh cổ xưa hơn, bao gồm người Ai Cập cổ đại và Maya.