Ai mà chẳng có đôi lần "xây xẩm mặt mày" khi đang ngồi yên bỗng đột ngột đứng dậy hoặc khi vừa thức giấc vội vọt thẳng từ trên giường xuống đất. Chắc hẳn não sẽ bị "đơ" mất mấy giây và rồi bạn thấy mình choáng váng.
Vì sao thế nhỉ? Phải chăng tuổi già đang ập đến nhanh như cơn gió rồi ư?
Mới đây, tiến sĩ Ikram, chủ nhiệm phòng Dịch tễ học tại Trung tâm Y tế ĐH Erasmus, Rotterdam (Hà Lan) đã nghiên cứu và gọi tên hiện tượng này là Initial orthostatic hypotension (IOH - Hạ huyết áp ban đầu).
Ông giải thích rằng, hiện tượng chóng mặt hoặc xây xẩm khi thay đổi tư thế một cách đột ngột là do lưu lượng máu đến não chậm gây nên tình trạng thiếu oxy cung cấp cho não.
Não bộ là nơi điều khiển và cân bằng hoạt động của cơ thể.
Một khi não gặp vấn đề, dù lớn dù nhỏ sẽ ảnh hưởng đến việc điều khiển và hỗ trợ vận động, nên gây ra những cơn choáng váng tạm thời như trên.
Vậy những ai có nguy cơ cao với chứng hạ huyết áp ban đầu?
Phụ nữ là đối tượng hay mắc chứng hạ huyết áp ban đầu.
Theo bác sĩ Rebecca Gottesman, giáo sư về thần kinh học tại Đại học Johns Hopkins, phụ nữ trẻ và các vận động viên những môn thể thao yêu cầu độ bền cao thường có chỉ số huyết áp thấp hơn người bình thường.
Do đó, họ dễ mắc các triệu chứng của chứng hạ huyết áp ban đầu. Những người có cơ thể bị mất nước cũng dễ kết bạn với IOH bởi khi mất nước, lưu lượng máu chậm dẫn tới huyết áp thấp.
Bên cạnh đó, nếu bạn bị đổ mồ hôi quá nhiều trong quá trình tập luyện và không kịp thời bổ sung lượng muối khoáng thì những cơn chóng mặt sẽ dễ xuất hiện khi đứng dậy.
Tuy vậy, những ai có triệu chứng chóng mặt khi đột ngột đứng dậy hoặc thay đổi tư thế cũng không nên quá lo lắng.
Các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng với những người trẻ dưới 30 tuổi hoặc nếu cơn xây xẩm qua đi nhanh chóng sau vài giây thì đó chỉ là một hiện tượng lành tính không đáng lo ngại.
Chỉ là bộ não đang nhắc nhở bạn thay đổi tư thế một cách từ tốn, chậm rãi hơn hoặc cần uống thêm nước mà thôi.
Nhưng khi "già hơn" - bạn phải thật sự chú ý bởi chúng "đồng lõa" với sự lão hóa của cơ thể khiến bạn bị mất thăng bằng nghiêm trọng, có nguy cơ tử vong cao.