Dao găm cổ được phát hiện tại Anh khiến giới khoa học bối rối vì phần chuôi nạm những hạt vàng nhỏ đến mức mắt thường khó nhìn thấy được.
Christopher Standish, tiến sĩ tại Đại học Southampton, đang tiến hành phân tích để tìm hiểu số vàng gắn trên dao găm Bush Barrow, Express Digest hôm 22/6 đưa tin. Con dao từ thời Đồ đồng này được tìm thấy tại nơi chôn cất của một tù trưởng gần Stonehenge, Anh, năm 1808. Vài giờ sau khi được đào lên và tiếp xúc với không khí, chuôi dao bắt đầu phân hủy dần, chỉ các hạt vàng nạm trên đó còn tương đối nguyên vẹn.
Dao găm Bush Barrow với phần chuôi được tái dựng. (Ảnh: University of Birmingham).
Các nhà khoa học từ lâu đã băn khoăn trước độ phức tạp của việc trang trí cho chuôi dao bằng tay. Nó được đính hơn 140.000 hạt vàng, nhỏ đến mức gần như mắt thường không thể nhìn thấy, mỗi hạt dày 1mm với đường kính chỉ 1/3mm. Hạt vàng được gắn vào các lỗ đục sẵn bằng nhựa cây, theo kiểu zích zắc với mật độ dày khó tin, 1.000 hạt trên mỗi cm2.
Giới chuyên gia cho rằng chỉ trẻ em từ 10 tuổi trở xuống mới có khả năng làm công việc bằng tay tinh xảo như vậy. Việc căng mắt nhìn những chi tiết quá nhỏ có thể phải trả giá đắt, khiến thị lực giảm mạnh.
Christopher Standish muốn tìm ra chính xác nguồn gốc của các hạt vàng. Hạt sẽ được quét tia X để phân tích lượng chì nhỏ lẫn trong vàng, qua đó hé lộ phần nào xuất xứ. Có thể số vàng này đến từ Cornwall, Wales, Ireland hoặc Brittany. Kết quả nghiên cứu dự kiến công bố vào tháng 11.
Phần chuôi dao gắn các hạt vàng tí hon đặt cạnh một cây kim. (Ảnh: University of Birmingham).
Lưỡi dao và phần còn lại của chuôi được trưng bày tại bảo tàng Wiltshire ở Devizes, Anh. "Chiếc dao găm nạm vàng đặc biệt này là một trong những đồ tạo tác ấn tượng nhất thời tiền sử, nhưng chúng tôi không biết nó được chế tạo bởi người nào và ở đâu", giám đốc bảo tàng David Dawson cho biết.
"Có những dao găm khác với chuôi vàng được chế tạo cùng thời kỳ, trong đó 6 chiếc được tìm thấy tại Anh và 22 chiếc tại Brittany. Dao từ Anh không giá trị mấy. Dao Brittany khá tốt nhưng không có chiếc nào giống dao găm Bush Barrow. Nhiều khả năng nó đến từ Pháp", ông nói thêm.
Dawson cho rằng chỉ những ai cận thị nặng mới làm được công việc cần quan sát gần và tỉ mỉ như vậy. "Chắc hẳn có những thợ kim khí thời Đồ đồng bị cận thị khi trưởng thành. Họ chỉ nhìn xa được vài cm hoặc hơn một chút. Họ không thể làm công việc gì khác ngoài chế tạo những đồ vật nhỏ và cần sự trợ giúp từ cộng đồng", ông nhận định.
Các chuyên gia ước tính cần ít nhất 2.500 giờ để hoàn thành chiếc dao với 6 công đoạn. Đầu tiên, vàng phải được cán thành sợi mảnh như tóc người, một đầu được làm bẹt để tạo mặt tròn cho hạt vàng. Sợi dây sẽ được cắt bằng một lưỡi dao mỏng. Thợ kim khí dùng chiếc dùi tí hon để đục lỗ trên chuôi gỗ, sau đó bôi nhựa dính vào. Cuối cùng, họ lấy nhíp siêu nhỏ để gắn các hạt vàng lên.