Nguyên nhân của ung thư đầu - cổ chủ yếu đến từ thói quen sử dụng thuốc lá và rượu bia. Bệnh được chia thành nhiều dạng ung thư khác nhau, mỗi dạng có những dấu hiệu riêng.
Theo các bác sĩ khoa Ngoại đầu cổ, Bệnh viện K, ung thư đầu - cổ là loại ung thư khá phổ biến. Chúng chiếm khoảng 10% trên tổng số các loại ung thư. Đây là loại ung thư được đánh giá có mức độ nguy hiểm cho sức khỏe và tính mạng người bệnh, nhưng nếu phát hiện, chữa trị sớm vẫn có khả năng điều trị dứt điểm.
Ung thư đầu - cổ là khi xuất hiện những khối u ác tính ở vùng đầu và cổ, bao gồm: Miệng, mũi, họng, thanh quản - hạ họng và các xoang. Chúng phát triển ở dạng ác tính ngoài tầm kiểm soát và di căn lên các bộ phận khác của cơ thể. Loại ung thư này gặp ở nam giới nhiều hơn và thường ở độ tuổi trên 50.
Nguyên nhân của ung thư đầu - cổ chủ yếu đến từ thói quen sử dụng thuốc lá và rượu bia. Tuy nhiên, ung thư đầu - cổ được chia thành nhiều dạng ung thư khác nhau, mỗi dạng có những dấu hiệu nhận biết riêng.
Ung thư đầu - cổ là loại ung thư khá phổ biến. Chúng chiếm khoảng 10% trên tổng số các loại ung thư. (Ảnh: Freundin).
Dưới đây là các loại ung thư đầu - cổ và dấu hiệu nhận biết.
Ung thư tại khoang miệng
Ung thư khoang miệng là bệnh ung thư phổ biến trong ung thư đầu - cổ. Cấu trúc trong khoang miệng bao gồm: Lưỡi phần di động, môi (môi trên, môi dưới, mép), niêm mạc má, sàn miệng, lợi hàm trên, lợi hàm dưới, khẩu cái cứng và khe liên hàm. Trong đó, ung thư lưỡi có tỷ lệ mắc cao nhất, khoảng 40%.
Ở giai đoạn sớm, bệnh hầu như không có triệu chứng đặc hiệu. Người bệnh thường có cảm giác như dị vật hoặc xương cá cắm vào lưỡi, đau rát vùng có tổn thương. Triệu chứng tăng lên khi ăn đồ cay nóng, nhưng qua nhanh sau khi ăn.
Một số dấu hiệu cụ thể sau bạn cần lưu ý:
- Vùng khoang miệng sưng đỏ, đau rát bất thường.
- Trên niêm mạc miệng hay lưỡi có xuất hiện những đốm màu đỏ hoặc trắng. Bề mặt thường gồ ghề, bờ viền không đều.
- Các tổn thương niêm mạc, vết loét lâu liền, thường > 2 tuần hoặc các tổn thương dạng lồi, với các mức độ đau thay đổi, đặc biệt có thể có chảy máu do u.
- Miệng hay lưỡi có xuất hiện u, cục.
Ung thư mũi, xoang
Bệnh lý thường xuất hiện trong các khoang hay tại xoang mũi. Ở giai đoạn đầu, các triệu chứng bệnh thường khó phát hiện vì không rõ ràng và dễ nhầm lẫn với bệnh cảm lạnh thông thường hoặc viêm xoang. Vì vậy, người dân không nên chủ quan khi mắc phải các dấu hiệu sau đây:
- Ở mũi: Bệnh nhân có biểu hiện nghẹt mũi (thường nghẹt mũi liên tục và chỉ bị một lên), mũi chảy dịch, chảy nhầy xuống họng. Bạn có thể chảy máu cam trong thời gian dài, giảm chức năng hoặc mất chức năng khứu giác…
- Ở mắt: Bệnh nhân có thể bị giảm thị lực, sưng, phù nề mắt không rõ nguyên nhân.
Ở giai đoạn đầu, các triệu chứng bệnh thường khó phát hiện vì không rõ ràng và dễ nhầm lẫn với bệnh cảm lạnh thông thường hoặc viêm xoang. (Ảnh: Computerhoy).
- Ở tai: Có thể có các biểu hiện ù tai, nặng tai, viêm tai giữa tái phát nhiều lần.
- Một số biểu hiện khác không thể bỏ qua như có cảm giác châm chích trên mặt, đau đầu thường xuyên, khó nuốt, đau họng…
Ung thư tuyến nước bọt
Ung thư tuyến nước bọt bao gồm ung thư tuyến mang tai, tuyến dưới hàm, tuyến dưới lưỡi và tuyến nước bọt phụ. Trong đó, chúng ta gặp nhiều nhất là ung thư tuyến mang tai. Đây là loại ung thư ít gặp ở vùng đầu - cổ, chiếm khoảng 0,5% trong tổng số các loại ung thư và chiếm khoảng 3-5% trong ung thư vùng đầu - cổ.
Các khối u cũng có thể hình thành tại bất kỳ vị trí nào có sự góp mặt của tuyến nước bọt. Tuyến nước bọt là bộ phận quan trọng, sản xuất nước bọt giúp khoang miệng được giữ ấm, dễ nuốt và dễ tiêu hóa.
Ung thư tuyến nước bọt tuy hiếm gặp nhưng rất nguy hiểm, có thể gây biến dạng, tê liệt khuôn mặt
Một số dấu hiệu của ung thư tuyến nước bọt:
- Cảm giác đau ở vùng quanh miệng, cổ, xuất hiện các cơn đau không rõ nguyên nhân, kéo dài bất thường.
- Có khối u nhú ở má, cằm, miệng hoặc cổ nhưng thường không có cảm giác đau.
- Cảm thấy tê bì, sưng đau ở vùng mặt, xương hàm hoặc cổ. Một số trường hợp có thể bị yếu liệt, mất khả năng di chuyển một số cơ mặt.
- Có những khác biệt về hình dáng, kích thước khuôn mặt hoặc hai bên cổ và gặp khó khăn trong việc há to miệng hay nuốt thức ăn.
Ung thư thanh quản
Ung thư thanh quản là loại ung thư tương đối phổ biến, chiếm khoảng 2% trong tổng số các loại ung thư. Do vị trí và cấu trúc giải phẫu của vùng thanh quản - hạ họng rất phức tạp, các triệu chứng khởi đầu thường âm thầm, ít được người bệnh quan tâm.
Hơn nữa, việc thăm khám ban đầu thường khó phát hiện các tổn thương sớm nên khi phát hiện bệnh thường ở giai đoạn muộn. Vì vậy, việc điều trị gặp nhiều khó khăn.
Bệnh chủ yếu gặp ở nam giới độ tuổi 50-70 nhưng con số này ngày càng trẻ hóa, đồng thời cũng gia tăng tỷ lệ mắc ở nữ giới.
Tùy thuộc vào vị trí u xuất hiện ban đầu mà triệu chứng khác nhau, tuy nhiên, bệnh nhân thường đến viện khi khối u đã lan rộng nên gặp khó khăn trong việc xác định vị trí u ban đầu xuất hiện.
Ung thư thanh quản là loại ung thư tương đối phổ biến, chiếm khoảng 2% trong tổng số các loại ung thư. (Ảnh: Remede).
Người bệnh thường có các biểu hiện như:
- Khàn tiếng: Kéo dài, ngày càng tăng và dẫn đến phát âm khó khăn, khàn đặc, mất tiếng. Triệu chứng này thường gặp u ở vùng thanh môn.
- Nuốt vướng: Cảm giác như có dị vật ở bên trong.
- Nuốt nghẹn, nuốt đau tăng dần.
- Khó thở: Khi u lớn chèn ép thanh môn, khó thở khi hít vào, muộn hơn có thể khó thở kiểu hen. Triệu chứng này thường gặp u ở vùng hạ thanh môn.
- Ho dai dẳng lâu ngày không khỏi: Biểu hiện này thường bị nhầm với nhiều bệnh lý khác như viêm họng, viêm phổi… Nhưng với ung thư thanh quản, dấu hiệu ho biểu hiện khá kín đáo hoặc biểu hiện kiểu co thắt.
Ung thư vòm mũi họng
Ung thư vòm mũi họng là một trong những loại ung thư phổ biến và mang tính khu vực. Các dấu hiệu sớm thường nghèo nàn, dễ bỏ qua vì hay bị nhầm với triệu chứng của bệnh viêm nhiễm vùng tai mũi họng. Bệnh cũng có thể xuất hiện hạch cổ ngay từ đầu nhưng hạch thường nhỏ, không đau nên dễ bị bỏ sót.
Các triệu chứng lúc đầu thường xuất hiện ở một bên hay một vị trí, sau đó tăng dần theo kiểu vết dầu loang. Bệnh thường được phát hiện trong những tình huống sau đây:
- Sờ thấy hạch cổ: Gặp ở trên 50% trường hợp bệnh, vị trí hay gặp là hạch cổ cao (đáng chú ý có hạch Kuttner) hoặc xuất hiện nhiều hạch ở một hay 2 bên cổ.
- Các triệu chứng tai: 40-60% trường hợp, thường biểu hiện một bên như điếc dẫn truyền phối hợp với một viêm tai giữa thanh dịch do u làm tắc vòi Eustache, ù tai hoặc hiếm gặp hơn là đau tai hay chảy dịch ở tai.
- Các triệu chứng mũi: Ngạt tắc mũi một hoặc 2 bên hoặc chảy nhầy máu mũi dai dẳng điều trị nội khoa không cải thiện.
- Các triệu chứng thần kinh: Gặp khoảng 10-15% trường hợp. Chúng có giá trị định khu, xuất hiện đơn lẻ hoặc tổn thương nhiều dây thần kinh tạo nên các hội chứng thần kinh, theo tần suất xuất hiện có thể gặp: Nhìn đôi và lác trong do xâm lấn dây VI (thẳng ngoài), đau nửa mặt hoặc đau họng do xâm lấn dây V hoặc dây IX, đau đầu hoặc đau nửa đầu khi u xâm lấn nội sọ.
- Các triệu chứng mắt: Xâm lấn ổ mắt hiếm gặp (5% trường hợp), chủ yếu gặp lồi mắt hoặc liệt vận nhãn.
Ung thư tuyến giáp
Ung thư tuyến giáp là bệnh hay gặp nhất trong ung thư các tuyến nội tiết (chiếm 92-95%) và chiếm 3,6% bệnh ung thư nói chung. Tuyến giáp giải phóng các hormone có những ảnh hưởng mạnh đến một số chức năng của cơ thể.
Triệu chứng ung thư tuyến giáp thường nghèo nàn, bệnh nhân thường đến viện vì nổi u vùng cổ qua nhìn, sờ thấy u hoặc phát hiện tình cờ qua siêu âm tuyến giáp.
Ở giai đoạn sớm, người bệnh ít gặp các triệu chứng cơ năng. Tuy nhiên, khi u xâm lấn hoặc ở giai đoạn muộn, bạn có thể xuất hiện triệu chứng như:
- Khàn tiếng do u chèn ép, xâm lấn dây thần kinh quặt ngược. Đây là đặc điểm gợi ý khối u giáp là ung thư, bởi khối u giáp lành tính hiếm khi gây khàn tiếng.
- Khó nuốt: Do u chèn ép thực quản.
- Khó thở: Do u xâm lấn vào khí quản.
Một số bệnh nhân đến viện vì triệu chứng của di căn xa, qua thăm khám mới phát hiện được u tuyến giáp.
Ung thư đã và đang là căn bệnh phổ biến với tỷ lệ tử vong rất cao hàng năm. Vì vậy, chúng ta không nên chủ quan với bất kỳ dấu hiệu bất thường nào trên cơ thể.