Theo suốt bề dày lịch sử, con người chúng ta đã trải qua những quá trình tiến hóa không ngừng, để rồi có được nền văn minh hiện đại như ngày nay. Thế nhưng, không phải giai đoạn nào cũng kết thúc trong "êm đẹp".
Một nghiên cứu mới đây cho thấy sự trỗi dậy của cuộc cách mạng nông nghiệp vào cuối thời kỳ đồ đá ở châu Âu có thể không phải là sự chuyển đổi suôn sẻ từ lối sống săn bắn hái lượm.
Thay vào đó, đây dường như là một cuộc tiếp quản đẫm máu, khiến phần đông dân số du mục bị diệt chủng bởi những người nông dân sẽ định cư tại khu vực này trong một vài thế hệ.
Hộp sọ của một người đàn ông được tìm thấy ở Đan Mạch là minh chứng cho thấy sự tàn bạo của những cuộc tiếp quản đẫm máu. (Ảnh: Bảo tàng Quốc gia Đan Mạch).
Dựa trên phân tích các mẫu DNA từ 100 hài cốt người được tìm thấy ở một khu vực giáp ranh giữa Nam Scandinavia và Đan Mạch, các nhà nghiên cứu đến từ Đại học Lund (Thụy Điển) phát hiện ra điều mà lịch sử chưa hề nhắc tới.
"Quá trình chuyển đổi này trước đây được coi là hòa bình", Anne Birgitte Nielsen, nhà cổ sinh thái học, đồng thời là tác giả chính của nghiên cứu, giải thích.
"Giờ đây, nghiên cứu của chúng tôi chỉ ra điều ngược lại. Rất nhiều người đã chết, và đó là cái chết vô cùng tàn khốc".
Phân tích cho thấy rằng khoảng 5.900 năm trước, một bộ phận những người sau này là nông dân đã xua đuổi những người thợ săn, người hái lượm và ngư dân trước đây từng sinh sống ở khu vực Scandinavia.
Giữa 2 nhóm người này nảy sinh mâu thuẫn không thể hàn gắn. Trong khi một nhóm thì muốn tiếp tục cuộc sống cũ, thì nhóm còn lại muốn chặt phá rừng để làm đất nông nghiệp.
Rốt cuộc, một cuộc chiến đẫm máu đã xảy ra. Điều này khiến toàn bộ DNA của nhóm người săn bắt, hái lượm về cơ bản đã bị xóa sổ, và không còn được lưu lại sang thế hệ sau.
"Một cuộc diệt chủng tàn khốc đã diễn ra", Nielsen cho biết. "Không còn một ai sống sót. Đây có thể là cuộc chuyển giao đẫm máu bậc nhất trong lịch sử".
Mặc dù những người nông dân đầu tiên ở Scandinavia đã chiến thắng và chiếm lấy mảnh đất màu mỡ, nhưng quá trình thống trị của họ tương đối ngắn ngủi.
Cụ thể, những người nông dân, còn được gọi là nền văn hóa Funnelbeaker, đã duy trì khoảng 1.000 năm trước khi một làn sóng người mới đến từ phía đông kéo đến.
Những người mới đến mang theo dòng dõi từ Yamnaya, một tộc người chăn nuôi gia súc có nguồn gốc ở miền nam nước Nga. Họ nhanh chóng thay thế những người Funnelbeaker, và làm nảy sinh một nhóm văn hóa mới.
Theo nhóm nghiên cứu, những diễn biến xảy ra tương tự như cuộc diệt chủng trước đó, khi hồ sơ DNA của thế hệ tiền nhiệm đã bị xóa khỏi nền văn hóa Đan Mạch thời nay.
Nghiên cứu cho thấy bằng chứng về những cuộc tiếp quản đẫm máu đã xảy ra trong lịch sử loài người, và có thể khác xa với những gì được ghi lại. Bên cạnh đó, kết quả cũng giúp nâng cao kiến thức về di truyền và sự hiểu biết của chúng ta về các nền văn minh thời cổ đại.
Tác giả Nielsen cũng đề cập tới một giả thuyết khác, khi cho rằng các quần thể trong quá khứ bị "xóa sổ" bởi dịch bệnh chứ không hoàn toàn là họ giết chóc lẫn nhau.