Thời tiết đang ngày càng cực đoan hơn do nhiều yếu tố xảy ra cùng lúc.
Kỳ El Nino mạnh bậc nhất lịch sử đã kết thúc
Theo Trung tâm Dự báo Khí hậu thuộc Cơ quan Khí quyển và Đại dương Quốc gia (NOAA), sau một năm đẩy nhiệt độ toàn cầu lên những kỷ lục mới, đợt El Nino 2023 - 2024 đã chính thức kết thúc và một kiểu thời tiết đối nghịch là La Nina dự kiến sẽ xuất hiện vào những tháng cuối năm 2024.
El Nino là sự nóng lên của nhiệt độ bề mặt nước biển ở phía đông và trung tâm Thái Bình Dương. La Nina được đặc trưng bởi nhiệt độ nước biển lạnh bất thường ở khu vực xích đạo Thái Bình Dương và có liên quan đến lũ lụt và hạn hán.
"Nhiệt độ trung bình bề mặt nước biển gần xích đạo ở phía Đông Thái Bình Dương vào tháng 4/2024 đo được đạt dưới mức bình thường. Điều này cho thấy quá trình chuyển đổi sang La Nina đang đến. La Nina có thể phát triển vào tháng 6 - tháng 8 (với xác suất 49%) hoặc tháng 7 - tháng 9 (với xác suất cao hơn là 69%)" - Báo cáo của Trung tâm Dự báo Khí hậu cho biết.
Các chuyên gia khí tượng Mỹ cho biết, La Nina có xu hướng diễn ra theo sau các sự kiện El Nino mạnh.
Dữ liệu của Cục Khí tượng Australia minh chứng cho điều này: Kể từ năm 1910, thế giới trải qua 29 đợt El Nino mạnh và 20 đợt La Nina.
Trong đó, đợt El Nino mạnh nhất lịch sử hơn 100 trăm đo đạc xảy ra vào kỳ El Nino 1997 - 1998 khiến nhiệt độ mặt nước biển ở Thái Bình Dương ('cái nôi' của sự kiện này) ấm bất thường 2,5 độ C. Trong khi đợt El Nino 2023 - 2024 mạnh bậc nhất lịch sử đã khiến nhiệt độ mặt nước biển đạt đỉnh 2,1 độ C.
Biến đổi khí hậu "vào cuộc"
NPR thông tin, El Nino được đánh dấu bằng nhiệt độ mặt biển ấm hơn bình thường ở Đông Thái Bình Dương, nơi một lượng lớn nhiệt được thải vào khí quyển. Đó là lý do tại sao những năm xuất hiện El Nino thường nóng hơn mức trung bình. Cùng với sự nóng lên do khí giữ nhiệt từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch, năm 2023 được xếp hạng là năm nóng nhất được ghi nhận.
Năm 2024 vẫn được dự đoán là nằm trong Top 5 năm nóng nhất được ghi nhận. (Ảnh minh họa).
Các nhà khoa học cho rằng đây là một cảnh báo rõ ràng rằng sự kết hợp giữa biến đổi khí hậu và El Nino có thể tạo tiền đề cho những đợt nắng nóng, lũ lụt và hạn hán thậm chí còn tồi tệ hơn trong tương lai.
Sự biến mất của El Nino không có nghĩa là năm 2024 nhất thiết sẽ chấm dứt chuỗi nhiệt độ phá kỷ lục gần đây, với 8 năm qua liên tiếp lập những kỷ lục nóng nhất.
"Ngay cả khi thế giới chuyển sang La Nina, nhiệt độ toàn cầu cũng không có nhiều thay đổi cho đến cuối năm nay. Năm 2024 vẫn được dự đoán là nằm trong Top 5 năm nóng nhất được ghi nhận" - Tom DiLiberto, nhà khoa học khí hậu tại NOAA cho biết.
La Nina 2024 có thể mang lại tác động gì?
Các nhà khí tượng cho biết, các mô hình El Nino và La Nina là những biến động tự nhiên cũng có thể ảnh hưởng đến lượng mưa trên toàn cầu. Ở Tây Nam Mỹ, những năm xảy ra El Nino thường ẩm ướt hơn (do mưa), trong khi những năm có La Nina sẽ khô hạn hơn, làm trầm trọng thêm tình trạng hạn hán.
Sự chuyển dịch hiện tại sang La Nina có thể khiến mùa bão Đại Tây Dương năm 2024 trở nên tồi tệ hơn. Nhiệt độ đại dương ở đó đã ấm lên, điều này có thể góp phần thúc đẩy sự phát triển của các cơn bão.
Theo cách nói dễ hiểu của các nhà khí tượng, La Nina xuất hiện thường khiến làm giảm độ đứt gió trong khí quyển. Độ đứt gió ít hơn sẽ khiến bão dễ mạnh lên hơn.
Tại Việt Nam, các chuyên gia khí tượng đều dự báo rằng thời tiết cuối năm 2024 sẽ rất khốc liệt do sự xuất hiện của La Nina.
"Chúng tôi dự đoán, trạng thái khí quyển khi chuyển từ El Nino sang La Nina (từ pha nóng sang pha lạnh) khi kết hợp cùng với biến đổi khí hậu sẽ tiếp tục tác động làm gia tăng tính cực đoan. Vì vậy, nửa cuối năm 2024 sẽ có diễn biến thiên tai phức tạp gồm cả nắng nóng, hạn mặn, giông lốc mưa đá hơn mức bình thường. Đây là kịch bản tác động khá giống với hình thái diễn biến La Nina năm 2020" - Ông Hoàng Đức Cường, Phó tổng cục trưởng Tổng cục Khí tượng thủy văn cho Thanhnien biết.
Ông Hoàng Đức Cường cho biết thêm, từ nay đến cuối năm Biển Đông sẽ xuất hiện khoảng 11-13 cơn bão, trong đó có 5-7 cơn tác động trên đất liền. Trong nửa đầu mùa mưa bão, thiên tai sẽ tập trung ở Bắc bộ, Bắc Trung bộ, Tây nguyên. Riêng miền Trung vào nửa cuối năm 2024 sẽ xuất hiện mưa lớn, bão, ngập lụt.