Vừa qua, Bệnh viện ĐH Y Dược TP Hồ Chí Minh đã tổ chức hội thảo khoa học chuyên đề về “Bệnh gan do rượu & dấu hiệu lệ thuộc rượu ở các bệnh nhân xơ gan” với sự tham dự của khoảng 120 bác sĩ, dược sĩ. Thuyết trình tại hội thảo có Thạc sĩ - Bác sĩ Đinh Dạ Lý Hương - Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM và Bác sĩ Miroslav Dousa - Đại học Charles, Prague, Cộng hòa Czech.
Viêm gan do rượu là tình trạng viêm và hoại tử tế bào gan kéo dài 1 đến 2 tuần. Có các triệu chứng sau: chán ăn, buồn nôn, ói, đau bụng, sốt, vàng da, thỉnh thoảng có rối loạn tâm thần. Bệnh có thể diễn tiến đến xơ gan do uống rượu suốt nhiều năm. Xơ gan do tế bào gan bị tổn thương thường xuyên. Gan thấm mỡ là giai đoạn sớm của bệnh gan do uống rượu, nếu bệnh nhân ngừng uống rượu ở giai đoạn này bệnh có thể tự khỏi.
Có nhiều nguyên nhân gây ra bệnh gan như: siêu vi, khiếm khuyết về di truyền, do thuốc, hóa chất… và nguyên nhân từ việc uống rượu hay được đề cập đến. Rượu bia là một trong nhiều chất độc hại mà con người tự nguyện tiêu thụ. Ở nước ta, theo một số thống kê từ các bệnh viện, số bệnh nhân phải nhập việc để điều trị bệnh xơ gan do uống rượu quá nhiều có xu hướng tăng trong thời gian gần đây. Khoảng ¼ số bệnh nhân nằm tại khoa Tiêu hóa gan mật là xơ gan. Rượu chính là thủ phạm gây xơ gan đứng hàng thứ 2 chỉ sau siêu vi viêm gan B. Ngoài ra, Viện Chiến lược và Chính sách Y tế cho biết mức độ sử dụng bia rượu ở người Việt Nam tăng cao gấp đôi tiêu chuẩn an toàn cho phép.
| (Ảnh: Thanhnien) |
Viêm gan do uống rượu thường xảy ra ở người nghiện rượu, nhưng nó cũng xảy ra ở những người thỉnh thoảng uống rượu. Phản ứng của gan với rượu khác nhau ở mỗi cơ thể con người.
Viêm gan do uống rượu không dễ chẩn đoán. Thỉnh thoảng triệu chứng có thể xấu hơn sau một thời gian ngừng uống rượu hơn là lúc đang uống rượu. Thông thường bệnh diễn tiến nặng sau thời gian uống rượu nhiều, cũng có thể gặp ở người uống rượu trung bình. Xét nghiệm máu là phương pháp giúp chẩn đoán bệnh. Chẩn đoán chính xác nhất là phương pháp sinh thiết gan.
Bác sĩ Miroslav Dousa đã có những nghiên cứu về dấu hiệu lệ thuộc rượu ở các bệnh nhân xơ gan cho biết: “kiến thức về kiêng khem rượu là thông tin cơ bản cho việc lên phác đồ điều trị cho bệnh nhân. Đòi hỏi bác sĩ điều trị phải cần phải nắm rõ tiền sử bệnh của bệnh nhân, yếu tố gia đình, thẩm vấn tâm lý, mức độ của tình trạng lệ thuộc rượu”.
Các cách phòng ngừa bệnh gan do uống rượu mà các bác sĩ thường khuyên:
- Đừng uống rượu, bia là cách tốt nhất
- Những người thường xuyên uống rượu nên đi xét nghiệm định kỳ để phát hiện sớm những tổn thương gan
- Ở những người đã có bệnh gan, các tài liệu y học đã khuyến cáo tuyệt đối không uống rượu bia vì chất này sẽ làm cho tình trạng viêm gan nặng thêm. Chất cồn trong bia rượu phải trải qua quá trình lọc và chuyển hóa ở gan, gây tích tụ thêm độc tố cuả bia, rượu vào gna
- Nếu là người hoàn toàn khỏe mạnh và có thói quen uống rượu, nên cố gắng giảm uống rượu mạnh và chuyển sang thưởng thức rượu vang và bia mỗi ngày với số lượng vừa phải.
Ngoài ra có một số cách sau đây có thể giúp gan bớt được phần nào tác hại của bia rượu, tuy nhiên vẫn còn phải nghiên cứu thêm:
- Một số nghiên cứu kết luận rằng uống cà phê có thể giúp gan phòng chống được những tác hại gây ra do uống rượu. Nguy cơ viêm gan mãn tính và xơ gan do rượu sẽ giảm đi nếu người uống rượu uống thêm một vài ly cà phê mỗi ngày. Cơ chế hoạt động và bảo vệ gan của cà phê hiện chưa được biết rõ. Mặc dù có tác dụng bảo vệ gan nhưng chúng ta không thể tăng lượng cà phê tỷ lệ thuận với lượng rượu uống vào. Cách tốt nhất cho người uống rượu có lẽ là nên giảm dần lượng rượu và thay vào đó là tăng dần thói quen uống cà phê
- Sản phẩm nguồn gốc từ dược thảo, như Anti Ethanol 07 cũng được nghiên cứu và ban đầu cho thấy chất này có hiệu quả. Bác sĩ Miroslav Dousa nêu rõ: “Đây là thực phẩm bổ sung và tác nhân bảo vệ gan với hoạt tính tăng cường enzym gan, được biết đến như alcohol dehydrogenase (ADH), và acetaldehyd dehydrogenase (ALDH) và nhờ thế làm tăng cường thải trừ ethanol và acetaldehyde, thể hiện tác dụng bảo vệ gan”. Do vậy khi uống AE-07 trước khi uống rượu bia có thể bảo vệ tế bào gan trước những tác dụng độc hại của rượu bia và làm giảm các triệu chứng khó chịu sau khi uống rượu bia như: nhức đầu, chóng mặt, buồn nôn, mệt mỏi, thiếu tập trung.
Thạc sĩ - Bác sĩ Đinh Dạ Lý Hương