Không thể tin nổi một ảo ảnh thị giác quen thuộc lại có một bí mật như thế. Hơn nữa, nó mới chỉ được phát hiện trong thời gian gần đây thôi.
Chúng ta đã từng biết đến rất nhiều loại ảo ảnh thị giác, và một trong những ảo giác kinh điển nhất chính là bức ảnh sau đây.
Ảo ảnh sau chuyển động.
Đây là một ví dụ về hiệu ứng ảo ảnh "sau chuyển động" (motion aftereffect). Ảo giác này khiến cho các hình ảnh sau khi quan sát tấm hình cũng có xu hướng chuyển động tương tự.
Được biết, ảo giác "sau chuyển động" là dạng ảo ảnh thị giác đầu tiên được con người phát hiện ra. Tuy nhiên, đến tận ngày hôm nay khoa học mới nhận thấy một lợi ích đầy tiềm năng của nó, đó là giúp con người cải thiện tầm nhìn.
Theo đó, các chuyên gia từ ĐH York và Glasgow cho rằng khi chịu tác động của ảo giác "phóng to sau chuyển động" (expanding motion aftereffect), các hình ảnh sau đó cũng trở nên lớn hơn. Người chịu ảo giác sẽ có khả năng đọc được chữ cỡ siêu nhỏ mà chắc chắn trước đó không thể đọc được.
Cụ thể, nhóm chuyên gia đặt giả thuyết rằng các hình ảnh con người quan sát được không chỉ phụ thuộc vào mắt, mà còn do khả năng xử lý của não bộ nữa. Và họ kiểm tra khả năng này bằng bảng đo mắt vẫn thường đặt tại các phòng khám.
Bảng đo mắt vẫn thường đặt tại các phòng khám.
Thí nghiệm diễn ra như sau: các ứng viên sẽ nhìn vào bức hình động kia trong vòng 30s - đây là quãng thời gian vừa đủ để ảo ảnh thị giác được kích hoạt. Sau đó, họ sẽ nhanh chóng quay sang bảng đo mắt và so sánh xem cỡ chữ nhỏ nhất họ đọc được là bao nhiêu (nếu muốn, bạn cũng có thể làm thử ở nhà).
Kết quả, các ứng viên có thể đọc được chữ nhỏ hơn ít nhất là 2 cấp độ so với trước khi chịu ảnh hưởng từ ảo ảnh thị giác
"Nếu như thị giác trước khi chịu ảnh hưởng càng kém, thì lợi ích do ảo giác này càng mạnh hơn" - trích lời tiến sĩ Rob Jenkins, chủ nhiệm nghiên cứu.
"Và ngược lại, nếu thị giác của bạn vốn đã quá xuất sắc, ảo ảnh này sẽ không hỗ trợ gì nhiều".
Tuy nhiên, hiệu ứng này chỉ tồn tại trong khoảng 10s - 20s. Nhưng dù sao đây cũng là một trong những phương pháp khá hiệu quả để bạn luyện mắt. Hơn nữa, nó cũng ẩn chứa tiềm năng khai thác khá lớn dành cho khoa học trong tương lai.
Tại sao các hình ảnh chuyển động lại gây ra ảo giác?
Não bộ có một khu vực gọi là vỏ não thị giác - chịu trách nhiệm xử lý thông tin từ mắt, giúp chúng ta nhận biết được vạn vật xung quanh.
Ảo ảnh này giúp con người cải thiện tầm nhìn.
Công việc này khá phức tạp, vì thế vỏ não thị giác có tới 280 triệu tế bào thần kinh. Trong đó, có một nhóm tế bào chuyên xử lý các hình ảnh chuyển động.
Khi quan sát ảnh tĩnh, tất cả tế bào chuyển động sẽ được giữ ở mức thấp, khiến chúng ta xác định được sự vật đang đứng yên. Nhưng khi nhìn vào vòng xoáy chuyển động, các tế bào này sẽ hoạt động rất tích cực để xử lý thông tin.
Chính vì vậy, chỉ sau một khoảng thời gian ngắn, những tế bào này bắt đầu cạn năng lượng, hay nói cách khác, não bộ của chúng ta sẽ trở nên mệt mỏi. Tuy nhiên, một số dạng tế bào sẽ mệt nhanh hơn (phụ thuộc vào hướng chuyển động của vòng tròn).
Sự chênh lệch về năng lượng tiêu thụ giữa các dạng tế bào chính là nguyên nhân tạo ra ảo ảnh thị giác này.