Các xét nghiệm kiểm tra ADN mang tính thương mại nhằm xác định một người có phải là hậu duệ của những nhân vật hoặc cộng đồng nổi tiếng trong lịch sử hay không chỉ là “sự chiêm tinh về gene”, giới khoa học cảnh báo.
Trong chương trình giới thiệu dịch vụ “Who Do You Think You Are?” (Bạn nghĩ mình là ai?) mới diễn ra gần đây trên đường phố London, Anh, các khách hàng được chào mời nhiều dạng kiểm tra ADN khác nhau nhằm xác định xem họ có quan hệ họ hàng với Vua Richard III hay là hậu duệ của các chiến binh La Mã hay không.
Mỗi khách hàng phải trả tới 300 Bảng (khoảng 452 USD) cho một lần sử dụng dịch vụ bất chấp thực tế là kết quả nhiều cuộc kiểm tra không có bằng chứng khoa học xác thực.
Dịch vụ xét nghiệm gene tư nhân đã trở thành một lĩnh vực kinh
doanh béo bở trong vài năm trở lại đây. (Ảnh minh họa: Alamy)
Nhiều chuyên gia đã lên tiếng bày tỏ sự hoài nghi về tính chính xác của những cuộc kiểm tra như trên. Họ cho rằng, chúng quá mang tính tổng quát và “vô nghĩa” đối với mỗi cá nhân hoặc chỉ là suy đoán từ số rất ít bằng chứng.
Theo các nhà khoa học, số lượng ADN mỗi cá nhân được thừa hưởng từ những người họ hàng chỉ ở trên anh ta/cô ta vài bậc trong cây phải hệ là không đáng kể so với số lượng lớn ADN mà tất cả chúng ta cùng nhận được từ tổ tiên chung.
Điều này có nghĩa, bất kỳ “lịch sử” về tổ tiên nào được nhận diện nhờ một cuộc kiểm tra gene đơn giản cũng chỉ là một trong hàng chục khả năng và cố gắng trực tiếp lần ra dòng dõi thông qua các gene của một người là "phi lý”.
Các dịch vụ kiểm tra gene tư nhân đã trở thành một ngành kinh doanh béo bở trong vài năm trở lại đây ở phương Tây. Nhiều công ty đang quảng cáo các xét nghiệm giúp nhận diện liệu họ có quan hệ họ hàng với Napoleon, Cleopatra hay có ADN của các nhóm chủng tộc nào đó hay không.
Năm ngoái, trang ancestry.com được định giá lên tới 1,6 tỉ USD. Hiện có ít nhất 40 công ty đang kinh doanh dịch vụ xét nghiệm gen xác định tổ tiên trên khắp thế giới với chi phí từ 45,2 USD - 452 USD/lần.