Chiếc mặt nạ Xiuhtecuhtli đang được trưng bày tại Bảo tàng Anh ở London, là một trong những cổ vật màu ngọc lam mà nhà chinh phục người Tây Ban Nha Hernán Cortés lấy từ Đế chế Aztec và mang về châu Âu như một báu vật vào đầu thế kỷ 16.
Theo các chuyên gia của Bảo tàng Anh, chiếc mặt nạ màu xanh có thể là vật tượng trưng cho những chu kỳ đổi mới trong lịch sử của người Aztec ở châu Mỹ. Mặt nạ được chạm khắc bằng gỗ tuyết tùng và được trang trí bằng những mảnh khảm màu ngọc lam, đôi mắt làm từ ngọc trai có viền vàng, và răng làm từ vỏ ốc xà cừ.
Chiếc mặt nạ được làm từ gỗ và khảm ngọc lam tượng trưng cho Xiuhtecuhtli, thần lửa của người Aztec. (Nguồn: PA Images).
Bên trong mặt nạ được quét một lớp chu sa - loại khoáng chất màu đỏ gạch có chứa thủy ngân. Mặt nạ cao khoảng 16,8 cm và có những lỗ nhỏ ở thái dương, cho thấy mặt nạ từng được buộc dây để đeo.
Xiuhtecuhtli, có nghĩa là "chúa tể ngọc lam" trong ngôn ngữ Nahuatl, là tên của vị thần lửa của người Aztec. Người Aztec giữ một "ngọn lửa thánh" cháy liên tục trong ngôi đền Lửa ở thành phố Tenochtitlan. Tất cả các đèn lửa khác trong thành đều lấy lửa từ ngọn lửa này.
Cứ 52 năm một lần, các vị thầy tế người Aztec lại để lửa tắt. Thầy tế lễ cao cấp nhất đeo chiếc mặt nạ màu ngọc lam tượng trưng cho Xiuhtecuhtli, sau đó sẽ thực hiện Xiuhtlalpilli, hay "nghi lễ lửa mới" để cầu nguyện cho nền văn minh Aztec được đổi mới và phát triển thêm nửa thế kỷ nữa.
Những mảnh khảm màu ngọc lam sẫm hơn trên má và mũi của chiếc mặt nạ tạo thành hình con bướm, là một biểu tượng khác của sự đổi mới trong văn hóa của người Aztec.
Các nhà nghiên cứu cho rằng, những mảnh khảm màu ngọc lam trên chiếc mặt nạ có thể để mô tả thần Nanahuatzin trong thần thoại Aztec, người đã hy sinh bản thân bằng cách nhảy vào ngọn lửa và sau đó hóa thành Mặt trời.
| Aztec là một nền văn hóa Trung Bộ châu Mỹ, phát triển mạnh ở miền Trung Mexico vào hậu kỳ cổ điển từ năm 1300 đến năm 1521. Nền văn minh Aztec được tổ chức thành các thành bang (altepetl), thường liên minh với nhau dưới hình thức đế quốc hoặc liên bang. |