Susu là loại rau quả được trồng nhiều ở miền Bắc nước ta. Su su vừa có thể trồng để lấy ngọn và vừa cho quả nên được người dân rất ưa chuộng. Nếu có kỹ thuật trồng cây su su đúng cách sẽ cho năng suất cao.
Hướng dẫn trồng cây su su tại nhà cực đơn giản
Su su ưa lạnh, hoa đơn tính, thụ phấn đậu quả nhờ ong bướm, nếu trồng không đúng thời vụ, chăm sóc không đúng cách năng suất quả sẽ không cao. Sau đây là vài phương pháp và kỹ thuật trồng cây su su đúng cách giúp bà con nông dân trồng cho năng suất cao nhất.
Thời vụ trồng su su
Tốt nhất là trồng su su vào tháng 9 âm lịch để cho thu hoạch quả từ tháng 12 đến đầu tháng 3 năm sau. Nếu trồng sớm quá (tháng 8) hoặc trồng muộn quá (tháng 10, 11) thời tiết bất lợi cho su su ra và đậu quả, năng suất quả sẽ không cao.
Làm đất, bón lót và trồng
Những chân đất thích hợp với bầu bí cũng thích hợp với su su, làm đất như đối với trồng mướp. Trồng su su bằng quả giống đã có mầm. Quả giống to, nây đều, gai cứng, mầm to khỏe mới nhú là quả giống tốt.
Chọn quả to, vừa, mầm to khỏe mới nhú, đã ra rễ mới là quả giống tốt
Đào hố rộng 80-100cm, sâu 40-50cm, đổ nhiều mùn rác, phân bón vào hố và để chừng một tuần mới đặt quả giống xuống. Các hố được đào thẳng hàng, cách nhau 2,5-3,0m. Mỗi hố bón 10-15 kg phân chuồng và 1 kg supe lân, 1 kg kali sunfat (không kể đổ thêm các chất mùn bã).
Trồng mỗi hốc 3-4 quả, cách nhau 30-40cm, sau đó lấp đất phủ kín quả, chỉ để hở mầm. Một ha phải trồng từ 250-360kg quả giống để đảm bảo mật độ 1.000-1.500 cây/ha.
Chăm sóc cây su su
Công việc chăm sóc su su rất đơn giản, gồm các thao tác sau: Che nắng cho quả giống lúc mới trồng. Kiểm tra sau khi mọc để khỏi bị mất khoảng. Khi cây đã mọc đều phải làm giàn theo kiểu giàn mướp, cao 1,8-2m. Khi su su mọc dài 1-1,5m thì cắm dóc cho cây leo lên giàn.
Bố trí, san dây cho đều, tuyệt đối không được đánh cành bấm ngọn của su su như đối với bầu bí. Khi nương dây lên giàn cũng là lúc vét đất xung quanh phủ lên gốc cây su su.
Bón phân thúc cho su su vào hai giai đoạn: Khi cây vừa lên giàn, dùng phân tưới nước quanh gốc để rễ ăn rộng, có thể rải một lượt bùn sông, bùn cống rãnh lên mặt luống. Khi được thu hoạch, lại thúc bằng phân nước hoặc phân đạm có hòa lẫn kali, làm cho quả sáng mã và chắc, chống rụng quả.
Thúc su su cho nhiều ngọn, sai quả
Bạn nên bón phân cho su su vào hai giai đoạn sau, giai đoạn đầu khi cây vừa lên giàn, dùng phân tưới nước quanh gốc để rễ ăn rộng ra. Giai đoạn thứ hai, khi được thu hoạch bạn bón phân thúc bằng phân nước hoặc phân đạm có lẫn kali làm cho quả chắc, chống rụng quả. Bên cạnh đó việc bón phân sau khi cây ra hoa đậu quả còn giúp giữ những quả non, bổ sung thêm dưỡng chất để cây nuôi quả.
Khi các ngon chính của cây dài khoảng 2 mét thì lúc này bấm ngọn đó, tỉa bớt những nhánh ngọn yếu hơn. Khi cây ra quả muốn quả có chất lượng tốt thì bón phân bổ sung, cắt tỉa những lá già.
Phòng trừ sâu bệnh trên cây su su
Khi su su lên cao 0,5m thường bị rệp muội làm quăn ngọn cần phát hiện sớm phun trừ thì su su mới lên được, nếu không su su sẽ chùn ngọn lại và phân nhánh sớm sau này quả sẽ không nhiều. Ong chích làm hỏng quả làm giảm năng suất tới 60%, nên phải dùng nhiều biện pháp diệt ong chích mới bảo vệ được quả, giàn nên làm thấp, có thể phải dùng chế phẩm xua đuổi côn trùng để phun.
Chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh là khuâu quan trọng trong kỹ thuật trồng cây su su
Thu hoạch su su
Su su vừa tới lứa thì thu hoạch ngay, cách 5-7 ngày lại thu được một lần. Thu khi quả vừa căng, trông láng vỏ là vừa. Năng suất trung bình 30-50 tấn/ha (1-1,7 tấn/sào).
Để giống su su
Hiện nay nước ta có hai vùng để giống su su là: Vùng đồng bằng trồng su su vụ Đông - Xuân lấy quả giống vào tháng 5, đem về giâm trong hỗn hợp đất, phân (7 đất 1 phân mục) ở trong những sọt hay thùng gỗ đặt ở nơi thoáng mát, mỗi sọt hay hộp gỗ chỉ giâm 5-6 quả. Cứ để như vậy cho đến tháng8, tháng 9 thì đem trồng.
Cũng có thể cho su su tàn đi, vun gốc, cắt dây chỉ để lại độ 2m dây gốc rồi khoanh vòng thúng lại quanh gốc, lấp kín đất lên, còn giàn thì để cho mướp leo, lợi dụng bóng mát của mưới che gốc cho su su. Cho đến tháng 7, tháng 8 mới bới nhẹ gốc ra, tiếp tục chăm sóc để cho su su tái sinh trong vụ mới.
Su su có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon, bổ dưỡng
Vùng núi cao có khí hậu mát như Sa Pa, Tam Đảo, Lạng Sơn,v.v. su su ra quả vào mùa hè, còn đến mùa Đông (tháng 10 trở đi) do rét nên su su tàn lụi. Tại những vùng này, giữ giống bằng cách cắt dây, chỉ để lại 2m phần sát gốc rồi khoanh vòng thúng quanh gốc, lấp hỗn hợp phân, đất phủ đầy cho cây ấm gốc để có thể tiềm sinh trong đất qua đông.
Sang Xuân, vào quãng tháng 3 khi tiết trời đã ấm, su su sẽ nảy mầm và tái sinh. Xới đất và bón phân thúc rồi đưa dây lên giàn. Tháng 6 sẽ cho quả và thu hoạch cho tới tháng 8, đến tháng 10 thì su su đã già, có thể dùng làm quả giống mới cho các vùng đồng bằng không giữ được giống.
Lợi ích của quả su su
Kiểm soát cân nặng
Su su giàu chất xơ nhưng ít calo nên có lợi cho việc kiểm soát cân nặng. Bởi vì, chất xơ làm chậm tốc độ tiêu hóa và khiến cơ thể có cảm giác no lâu hơn. Do đó, có thể giảm lượng thức ăn nạp vào cơ thể.
Tăng cường hệ tiêu hóa
Su su chứa nhiều chất xơ và hợp chất flavonoid có khả năng tăng cường chức năng của hệ tiêu hóa như tăng số lượng vi khuẩn có lợi, giúp đường ruột hoạt động ổn định.
Ngoài ra, su su hỗ trợ hoạt động của enzyme tiêu hóa như loại bỏ và bài tiết các chất cặn bã trong đường ruột.
Hỗ trợ chức năng gan
Chiết xuất từ quả su su có khả năng làm giảm sự tích tụ chất béo ở gan cũng như hỗ trợ điều trị và phòng ngừa bệnh gan nhiễm mỡ. Do đó, bổ sung su su vào chế độ ăn là điều cần thiết để cải thiện sức khỏe lá gan.
Tốt cho phụ nữ mang thai
Su su chứa nhiều vitamin B9 nên rất tốt cho phụ nữ mang thai. Bởi vì, đây là loại vitamin giúp não và tủy sống phát triển. Bên cạnh đó, su su giúp thai nhi khỏe mạnh và ngăn ngừa tình trạng sinh non.
Phòng ngừa ung thư
Su su chứa nhiều hợp chất chống oxy hóa có tác dụng phòng ngừa và chống lại các bệnh về ung thư như: ung thư đường tiêu hóa, ung thư cổ tử cung và bệnh bạch cầu.
Làm chậm quá trình lão hoá
Su su rất giàu chất chống oxy hóa và vitamin C giúp làm chậm quá trình lão hóa. Đồng thời, vitamin C góp phần sản xuất collagen giúp da trở nên mịn màng cũng như giảm bớt nếp nhăn và vết đồi mồi.