Không được đào tạo bài bản, nhưng gần 30 năm qua, người nông dân Đinh Công Viên ở Hà Nam đã không ngừng mày mò và sáng chế ra các loại máy phục vụ cho sản xuất nông nghiệp.
Ông Đinh Công Viên sinh ra trong một gia đình nghèo ở xóm 5, xã Khả Phong, huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam. Trước khi đi bộ đội ông chỉ kịp học qua 1 tháng lớp bình dân học vụ tại quê để xóa nạn mù chữ, đủ để ông lắp ghép chữ cái và đánh vần tiếng Việt.
Sau khi đất nước hoàn toàn giải phóng, ông rời chiến trường và làm đủ thứ nghề, lang bạt khắp các tỉnh để kiếm kế sinh nhai. Năm 1985, ông quyết định trở về quê mong an cư lập nghiệp. Hàng ngày bươn trải với cuộc sống đồng ruộng, cảm nhận rõ vất vả của người nông dân, ông nghĩ: "Có điện sử dụng, tại sao không thử làm một chiếc máy để sản xuất thay thế chân tay?".
Chiếc máy nông nghiệp đa năng do ông Vinh chế tạo. (Ảnh: Văn Định)
Ông Viên cho biết: "Nhiều hôm thấy vợ con thức đêm, thức hôm để bóc tách ngô, nhà trồng cả mẫu nên rất vất vả, bóc nhiều đến nỗi các đầu ngón tay bật máu. Tôi bắt đầu nghĩ làm sao phải làm bằng được một chiếc máy tách hạt riêng, lõi riêng cho vợ con đỡ vất vả".
Năm 1988 ông bắt đầu sáng chế máy tách ngô. Để nghiên cứu, ông phải "phá" một chiếc máy tuốt lúa đạp chân chế thành máy tách ngô. Ông gò các móc sắt, chế thêm nắp đậy, sàn lăn hạt, sàn xả lõi rồi hồi hộp thử máy. Nhưng khi đổ ngô vào đầu này thì nó lại chui ra đầu kia "nguyên xi". Vậy là, khởi đầu đã thất bại!.
Thấy việc làm của ông Viên, hàng xóm bắt đầu dèm pha, nói ông là lão "dở người", người thân cũng ra sức khuyên ngăn khi họ thấy mất đi khoản tiền lớn mà chưa có thành công. Ông Viên bỏ ngoài tai tất cả.
"Tôi nghĩ mọi việc khởi đầu bao giờ cũng khó khăn, quan trọng là mình dám đối mặt thì sẽ làm được. Ban ngày đi làm, tối về tôi lại tự mày mò làm rồi tự đúc kết kinh nghiệm cho riêng mình", ông Viên cho hay.
Sự miệt mài của ông Viên cũng có kết quả, khi tạo ra chiếc máy tách ngô hoạt động tốt. Ông nhảy cẫng lên vì sung sướng, chiếc máy do ông sáng chế mỗi giờ có thể bóc tách được hơn 5 tạ ngô, tương đương với 15 người bóc bằng tay cả ngày lẫn đêm, tiết kiệm được thời gian và công sức lao động.
Chưa dừng lại ở đó, lão nông Đinh Công Viên tiếp tục nghiên cứu thêm nhiều chức năng khác trên cùng một máy tách ngô. Cứ nghĩ đến đâu làm đến đấy, tự mày mò rồi lấy bút vẽ bản mẫu các bộ phận đồng thời tiến hành lắp ghép các bộ phận với nhau, đến năm 2004 chiếc máy đa năng "4 trong 1" (tách ngô, vò đậu tương, tuốt lúa, tuốt lạc) đã chính thức vận hành thành công.
Chiếc máy làm những việc từ tuốt lạc, tuốt lúa rất sạch sẽ, được phân loại riêng biệt, không lẫn bụi bẩn và không hề tốn điện hay xăng dầu. Chiếc máy có thể tuốt được 3 sào lúa hay 3 sào đậu tương chỉ trong vòng 1 giờ, gấp hơn 20 lần làm bằng chân tay. Từ đó, ai ai trong vùng đều nể phục sự mày mò, sáng tạo của ông.
Ông Viên đang hoàn thiện chiếc máy "5 trong 1"
để kịp giao cho khách hàng. (Ảnh: Văn Định)
Đến năm 2010 ông lại nghiên cứu và thêm một chức năng nữa là vò đậu xanh, chiếc máy "5 trong 1" của lão nông đã tích hợp đầy đủ nhiều tính năng thông dụng trong sản xuất.
Tiếng lành đồn xa, nhiều người trong vùng và một số tỉnh lân cận như Thanh Hóa, Hà Nội, Thái Bình, Tuyên Quang… đến nhà ông học hỏi và có nhu cầu mua máy về sản xuất.
Từ việc sáng chế ra máy phục vụ tại gia, ông bắt đầu sáng chế để bán lại cho người dân với giá cả phù hợp. Mỗi chiếc máy này ông làm một mình bằng các công đoạn thủ công nên phải mất 3 tuần mới xong, và sau đó được bán với giá khoảng 6 - 7 triệu đồng. Rất nhiều người sau khi dùng thử đã tấm tắc khen ngợi vì tính đa dụng của chiếc máy gọn nhẹ này. Cho đến nay, ông đã làm ra gần trăm chiếc phục vụ cho người dân khắp các vùng.
"Gọi là bán vậy chứ mọi vật dụng tôi đều phải mua ngoài về lắp ghép, công cán chẳng được bao đồng song đổi lại những chiếc máy tôi tạo đã có hiệu quả thiết thực, giúp được bà con trong khâu sản xuất và thu hoạch. Đó mới là niềm vui lớn nhất đối với tôi", ông Viên nói.
Không những sáng chế ra chiếc máy "5 trong 1", lão nông 84 tuổi còn tạo ra 7 loại máy phục vụ cho nông nghiệp như máy băm, thái thức ăn cho người và gia súc, máy nghiền bột, máy vừa gieo hạt đậu tương lại vừa có chức năng cày bừa, vun xới trên một máy và được bán với giá từ 500 nghìn đến 3 triệu đồng mỗi chiếc.
Với những giá trị hữu ích đã mang lại cho nông dân, chiếc máy của ông Viên đã được vinh dự đi triển lãm ở Bộ Nông Nghiệp, các hội chợ nông nghiệp toàn quốc. Năm 2011, ông vinh dự nhận giải ba cuộc thi sáng tạo kỹ thuật nhà nông toàn quốc lần thứ IV, cùng nhiều bằng khen của Bộ Khoa học và Công nghệ trao tặng.
Anh Nguyễn Xuân Hoàng, một người dân cho biết: "Từ khi có máy đa năng của ông Viên, người dân chúng tôi không còn vất vả khi phải thức ngày đêm bóc tách lạc, ngô nữa. Chúng tôi rất nể phục ông".
Ông Viên chia sẻ, niềm vui lớn nhất của ông là làm sao sáng chế ra nhiều loại nông cụ nữa để giúp bà con xóa đói giảm nghèo và giải phóng sức lao động cho người nông dân.