Tế bào ung thư "đi ngủ", để tiến hóa và trở nên mạnh hơn khi thức dậy.
Ung thư luôn được cho là những khối u hoặc tế bào phát triển nhanh chóng và không thể kiểm soát. Nhưng bây giờ quan điểm này có thể đã sai. Bằng chứng từ nghiên cứu mới cho thấy ung thư biết cách hãm lại sự phát triển của nó, xen kẽ với những thời điểm bùng phát để tồn tại.
Điều này củng cố thêm sự nguy hiểm của căn bệnh, ngay cả trong giai đoạn thuyên giảm. Một bệnh nhân ung thư có thể vui mừng sau khi điều trị giết chết các tế bào ung thư hoạt động và thu nhỏ khối u đến mức không thể phát hiện được bằng xét nghiệm thông thường.
Họ nghĩ rằng mình đã đạt tới độ gần như khỏi bệnh. Nhưng thực ra, các tế bào ung thư chỉ "đi ngủ". Và trong giấc ngủ đó, chúng sẽ tiến hóa để trở nên mạnh hơn khi thức dậy.
Nếu bạn theo dõi sự tăng trưởng của khối u ung thư tuyến tiền liệt qua nhiều năm, bạn sẽ có được một đồ thị trông giống như thế này:
Kích thước khối u ung thư theo thời gian.
Biểu đồ cho thấy các giai đoạn tăng trưởng nhanh chóng của tế bào ung thư tuyến tiền liệt xen kẽ với thời gian không hoạt động.
Trong ví dụ trên, khối u đã liên tục phát triển đến mức các triệu chứng bắt đầu xuất hiện. Sau đó, bệnh nhân tìm cách điều trị - thường là phẫu thuật cắt bỏ khối u. Điều trị này thường có hiệu quả nhưng đối với một số bệnh nhân không may, ung thư của họ sẽ trở lại.
Tại thời điểm này, biện pháp điều trị tiếp theo thường là dùng hóa trị và liệu pháp hooc-môn. Nhưng ngay cả những phương pháp điều trị này cũng không thể chấm dứt ung thư. Đối với một số bệnh nhân, ung thư sẽ tái phát sau một thời gian ngưng hoạt động.
Trong khoảng thời gian “ngủ” của ung thư, có thể kéo dài tới vài năm, bệnh nhân thường sẽ không có triệu chứng và các công cụ chẩn đoán thông thường sẽ không còn quét thấy khối u.
Cho đến tận bây giờ, các bác sĩ và nhà khoa học vẫn chỉ biết rất ít về những giai đoạn ngủ này của bệnh ung thư. Tuy nhiên, nghiên cứu mới được tiến hành cho thấy rằng giai đoạn ngủ bệnh ung thư cũng là một thời điểm quan trọng cho sự tiến triển của khối u sau này.
Các khối u ung thư "đi ngủ" để trở nên mạnh hơn.
Sự nguy hiểm của giai đoạn thuyên giảm ung thư
Để hiểu lý do tại sao giai đoạn ngủ là cần thiết cho sự phát triển của tế bào ung thư sau này, chúng ta cần phải kiểm tra các yếu tố có thể ngăn chặn sự tiến triển của khối u. Các tế bào ung thư muốn tồn tại và tăng trưởng sẽ phải đối mặt với ba thách thức chính.
Đầu tiên, chúng cần phải đánh lừa hệ thống miễn dịch của cơ thể có khả năng loại bỏ hầu hết các khối u. Thứ hai, chúng cần phải tồn tại được sau sự can thiệp của các loại thuốc và liệu pháp chống ung thư. Cuối cùng, chúng cần di căn tới các cơ quan khác trong cơ thể.
Một giai đoạn ngủ là điều cần thiết cho ung thư đáp ứng tất cả những thách thức này. Trong thời gian không hoạt động, các tế bào ung thư sẽ định hình lại cấu trúc di truyền của chúng, và sẵn sàng cho giai đoạn tiến triển tiếp theo.
Nếu không ngủ, các tế bào ung thư sẽ không thể tiến hóa để tồn tại trong một môi trường mới, hoặc có khả năng nên đề kháng với các cuộc tấn công của hệ miễn dịch. Vì vậy, điều quan trọng để điều trị ung thư bây giờ là phải phát hiện các tế bào không hoạt động và tìm cách tiêu diệt chúng ngay khi chúng đang ngủ.
Hiện nay, việc phát hiện các tế bào ung thư ngủ là không hề dễ dàng. Các khối u không hoạt động thường nhỏ và không tạo ra các triệu chứng, vì vậy bệnh nhân thường không biết về chúng và các công cụ chẩn đoán thông thường không thể "nhìn thấy" chúng.
Ngoài ra, các tế bào ung thư không hoạt động thường ở chế độ chuyển hóa chậm, như động vật ngủ đông. Vì vậy, ngay cả một số kỹ thuật chẩn đoán tinh vi, chẳng hạn như quét PET, thường bỏ qua các khối u không hoạt động.
Một số loại thuốc chống viêm có thể ngăn chặn các tế bào ung thư tỉnh dậy.
Phát hiện và điều trị
Vậy làm thế nào để chúng ta phát hiện ra những tế bào ung thư đang ngủ nhưng nguy hiểm này? Các nghiên cứu đang cố gắng làm sáng tỏ các đặc tính của các tế bào ung thư không hoạt động. Ví dụ, họ nhìn vào các RNA được tạo ra bởi các tế bào ung thư không hoạt động và tăng sinh.
RNA là một phân tử rất quan trọng mang thông tin di truyền từ DNA đến các protein của các tế bào. Các nhà khoa học đã chỉ ra tế bào ung thư không hoạt động sẽ biểu hiện một số RNA cụ thể. Các RNA này có thể được tìm thấy trong máu hoặc nước tiểu. Bởi vậy, họ đang cố gắng phát triển công cụ chẩn đoán để phát hiện các phân tử này.
Một khi các tế bào ung thư không hoạt động đã được xác định, chúng cần bị tiêu diệt. Thật không may, vì các tế bào ung thư này không hoạt động về mặt trao đổi chất, chúng ít có khả năng bị giết bởi hóa trị liệu thông thường. Do đó, việc nhắm vào chúng rất khó. Khó khăn, nhưng hy vọng không phải là không có.
Các nghiên cứu mới cho thấy rằng các tế bào ung thư không hoạt động cũng có điểm yếu. Ví dụ, các thí nghiệm đã chỉ ra rằng một số loại thuốc chống viêm có thể ngăn chặn các tế bào ung thư không hoạt động tạo ra di căn tỉnh dậy.
Nếu những kết quả này được xác nhận bằng thử nghiệm lâm sàng, chúng ta sẽ sớm có thể cung cấp các phương pháp điều trị nhắm mục tiêu cụ thể đến các tế bào ung thư không hoạt động, giúp bệnh nhân ung thư khỏi bệnh thay vì chỉ có thể thuyên giảm như hiện nay.