Các nhà khoa học tại Viện nghiên cứu Bệnh viện đa khoa Toronto đã khám phá một đường truyền tín hiệu mới giữa ba cơ quan – ruột, não và gan – có thể làm hạ lượng đường trong máu nếu được kích hoạt.
Nhóm do Tiến sĩ Tony Lam sử dụng chuột nhằm tìm ra chất béo có thể kích hoạt một tập hợp con của dây thần kinh trong ruột, sinh ra tín hiệu được gửi đến cho não bộ và sau đó đến gan để hạ lượng glu-cô hoặc sự sản sinh chất đường. Nhưng chỉ cần tiêu thụ một khẩu phần nhiều chất béo trong ba ngày cũng đủ can thiệp vào tín hiệu này, vô hiệu hóa và khiến nó không thể báo cho các cơ quan khác hạ lượng glu-cô trong máu.
Công trình được đăng tải dưới dạng một bài báo tên “Các chất béo ruột trên hình thành trục ruột-não-gan có khả năng điều hòa sự sản sinh glu-cô” trên ấn bản trực tuyến của chuyên trang khoa học quốc tế Nature.
Theo Tiến sĩ Lam, người giữ Ghế John Kitson McIvor trong Nghiên cứu Tiểu đường tại Đại học Health Network và Đại học Toronto “Đây là một bước tiếp cận mới trong việc phát triển những phương pháp hiệu quả hơn để hạ lượng đường glu-cô trong máu ở những người bị tiểu đường hoặc bị béo phì”.
Lượng glu-cô cao có thể gây tổn hại cho mắt, thần kinh và thận, gia tăng nguy cơ đau tim, đột quỵ, mù, rối loạn cương, các chứng tê chân. (Ảnh: dav.gov.au) |
Tiến sĩ Lam nhấn mạnh “Chúng ta đã biết não và gan có thể điều chỉnh lượng glu-cô trong máu nhưng câu hỏi ở đây là làm cách nào có thể trị liệu một trong hai cơ quan này mà không gánh chịu những tác dụng phụ? Chúng ta có thể tìm một cách đi vòng vào vấn đề này bằng việc cho rằng ruột là mục tiêu ban đầu. Rất gần với một thiết bị điều khiển từ xa, ruột có khả năng phát tín hiệu cho não và đến lượt não truyền tín hiệu cho gan để hạ thấp sự sản xuất glu-cô. Nếu những loại dược liệu mới có thể được phát triển để kích hoạt cơ chế nhận biết này trong ruột, chúng ta có thể có được một phương pháp hiệu quả để kìm hãm sự sản sinh đường của cơ thể, từ đó có thể làm giảm lượng đường trong máu những người bị tiểu đường.”
Tiến sĩ nhấn mạnh rằng sẽ mất nhiều năm thử nghiệm để xác định liệu phương pháp này có hiệu quả và an toàn với những người bị tiểu đường không.
Hơn hai triệu người dân Canada mắc chứng tiểu đường. Theo Tiến sĩ Gary Lewis, Trưởng khoa Nội tiết và Chuyển hóa năng lượng tại Đại học Health Network và Bệnh viện Mount Sinai, Toronto, đồng thời là giảng viên Dược và Sinh lý học tại Đại học Toronto thì “Tiểu đường giờ đã là bệnh dịch ở Canada và trên toàn thế giới với con số bệnh nhân tăng nhanh đến mức báo động, tiêu tốn rất nhiều nguồn chăm sóc sức khỏe quý báu. Chúng ta có những bằng chứng từ việc thử nghiệm y tế cho thấy hạ lượng đường trong máu xuống mức bình thường ở những người mắc chứng tiểu đường sẽ có ảnh hưởng quan trọng lên việc ngăn ngừa những hậu quả nghiêm trọng. Vì vậy việc chúng ta nắm được cách kiểm soát hàm lượng này một cách hiệu quả và ít tổn thương có tầm quan trọng rất lớn. Công trình của Tiến sĩ Lam đã hé lộ một vòng điều hòa mới cho thấy những mục tiêu và khu vực mới lạ để hạ lượng đường trong máu người béo phì và tiểu đường.”
Tiến sĩ Richard Weisel, Giám đôc Viện nghiên cứu tổng quát Toronto (TGRI), Giáo sư và là Chủ nhiệm bộ môn Giải phẫu tim tại Đại học Toronto, cho biết ông hoan nghênh bất cứ biện pháp can thiệp tiềm năng nào có thể giúp giảm lượng đường trong máu “Các công trình đã chứng minh rằng người có hàm lượng glu-cô trong máu cao có nhiều nguy cơ chết vì bệnh tim, vì vậy bất cứ điều gì có thể làm hạ lượng đường sẽ giúp giảm tiến trình và nguy cơ tử vong của những căn bệnh tim mạch.”
Tiến sĩ Diane Finegood, Giám đốc khoa học của Viện dinh dưỡng, chuyền hóa năng lượng và tiểu đường, một phần của Viện nghiên cứu sức khỏe Canada (CIHR) phát biểu “Khám phá của Tony là một sự đột phá thú vị có thể dẫn đến những cách điều trị tiểu đường mới. Tôi hài lòng vì CIHR đóng vai trò quan trọng trong việc tài trợ cho công trình này.”
Thử nghiệm trên chuột, Tiến sĩ Lam cùng cộng sự thiết kế và thực hiện một loạt các thí nghiệm nhỏ lần đầu tiên cho thấy chất béo đi vào ruột nhỏ phát ra tín hiệu thần kinh hướng tâm lên bộ não, não sau đó lại truyền tín hiệu xuống gan để hạ sự sản sinh glu-cô và lượng glu-cô trong máu từng chút một sau mỗi 15 phút. Sự sụt giảm này không xảy ra khi thần kinh giữa ruột và não hoặc giữa não và gan bị cắt đi hoặc chặn lại. Quá trình làm giảm glu-cô cũng ngừng hoạt động khi chuột được nuôi bằng một khẩu phần ăn giàu chất béo trong ba ngày trước thí nghiệm, một phát hiện cho thấy những người tiêu thụ nhiều chất béo đã làm mất đường truyền tín hiệu có lợi này.