Người phụ nữ trong bức chân dung nổi tiếng của danh hoạ Leonardo da Vinci sinh ra tại một ngôi nhà cũ kỹ ở Florentine, Italy, và có một cuộc sống hoàn toàn bình dị.
Ngôi nhà ban đầu là xưởng thủ công của các thợ đan len, nằm cách chiếc cầu Ponte Vecchio vài trăm mét, trong một hẻm nhỏ mang tên Via Sguazza. Theo lịch sử gia Giuseppe Pallanti, chính tại Via Sguazza, người phụ nữ tạo nên bức tranh nổi tiếng của Leonardo đã ra đời ngày 15/6/1479.
"Đó không phải là một nơi dễ chịu để sống. Nước mưa và nước cống đọng ngay trước cửa nhà", Pallanti - tác giả của cuốn sách Mona Lisa's Story - cho biết.
Pallanti đã xác định nàng là Lisa Gherardini, một thành viên trong gia đình quý tộc nhỏ ở vùng ngoại ô. Sau này nàng cưới một thợ buôn tơ lụa giàu có người Florentine tên là Francesco del Giocondo.
Cuộc điều tra kéo dài 25 năm của Pallanti cũng ủng hộ một tuyên bố đầu tiên vào năm 1550 do Giorgio Vasari đưa ra. Trong công trình mang tên Lives of the Artists, vị hoạ sĩ kiêm lịch sử gia thế kỷ 16 này đã gọi tên nhân vật trong bức hoạ là Lisa Gherardini Del Giocondo.
Một trong nhiều giả thuyết khác cho rằng Francesco Del Giocondo đã đặt hàng Leonardo vẽ bức tranh để đánh dấu lần mang thai thứ 2 của vợ mình khi nàng khoảng 24 tuổi. "Mona Lisa thực sự tồn tại. Kết quả mới của chúng tôi cho thấy nàng sống một cuộc sống rất bình thường và luôn phải vật lộn để có được ngôi nhà tử tế", Pallanti nói.
Ngôi nhà lịch sử của Lisa
Nhà nghiên cứu đã tìm thấy bằng chứng về nơi sinh của Mona Lisa trong một bản khai thuế năm 1480 của Giovanbattista Corbinelli - người sở hữu toà nhà ở Via Sguazza.
Nơi sinh của Lisa. (Ảnh: Discovery)
"Corbinelli viết rằng năm trước đó ông đã biến 2 xưởng thủ công của thợ đan len thành 2 ngôi nhà nhỏ. Một ngôi nhà ông cho người cháu, ngôi còn lại ông cho 2 người là Anton Maria Gherardini và Lucrezia Del Caccia thuê với giá 16 fiorins một năm", Pallanti nói. Đó là mức thuê khá đắt, tương đương với mức lương cả năm vào thời điểm đó.
Theo Giuseppe Cacialli, người sở hữu một xưởng thủ công khác ở Via Sguazza, thì nơi sinh của Mona Lisa vẫn còn nhưng đã bị đóng cửa hàng thập kỷ. "Tôi sinh ra gần con phố đó nhưng tôi chưa từng nhìn thấy cánh cửa ngôi nhà đó mở trong 50 năm qua", Cacialli phát biểu.
Là chủ của vài khu đất ở ngoại ô Chianti, nhà Gherardinis hẳn đã trải qua những năm tháng khó khăn sau khi đứa con gái ra đời. Đến thời điểm khi cô con gái được 15 tuổi, cha mẹ cô đã mất hết nhà cửa và phải thuê lại ngôi nhà của thương gia Leonardo Busini ở khu Santa Croce.
"Thực sự không thoải mái chút nào nhưng tôi đã cho Anton Maria Gherardini thuê một nửa ngôi nhà của mình bởi vì họ không còn chỗ ở. Chúng tôi thống nhất rằng hợp đồng sẽ không kéo dài quá 3 năm", Busini viết trong một bản kê khai thuế khác mà Pallanti tìm được.
Mối quan hệ với Leonardo
"Điều thú vị về căn nhà này là cha của Leonardo - một công chứng viên tên là Ser Piero da Vinci - và gia đình của Lisa lại là hàng xóm với nhau. Ser Piero sống ngay bên kia phố ở Via Ghibellina", Pallanti nói.
Nhưng Lisa chỉ sống ở nhà Busini trong một năm. Đến năm 1495, khi được 16 tuổi, nàng đã cưới thương gia Francesco del Giocondo - hơn nàng 14 tuổi và đã mất người vợ cả Camilla Rucellai trong năm trước.
Nơi yên nghỉ của Lisa. (Ảnh: Discovery)
Cô gái chuyển đến nhà của Del Giocondo tại khu chợ San Lorenzo. Mặc dù ngôi nhà rất to và đẹp, nhưng khu vực xung quanh lại không được lý tưởng cho lắm - gái điếm ở khắp nơi, giống như khu phố đèn đỏ thời Phục hưng. Tại ngôi nhà đó, Lisa đã sinh ra 5 người con: Piero, Andrea, Giocondo, Camilla và Marietta.
Trong nghiên cứu trước, Pallanti đã tìm thấy di chúc của Ser Francesco do công chứng viên Ser Piero ký, khẳng định rằng cha của Leonardo và chồng của Lisa quen biết nhau.
"Trong văn bản đó, Francesco đề nghị đứa con gái Marietta chăm sóc người vợ yêu quý của mình Lisa. Marietta, về sau trở thành tu sĩ, đã đưa người mẹ ốm yếu của mình tới tu viện Sant'Orsola gần đó", Pallanti nói.
Những năm cuối đời của Lisa
Một tập hồ sơ mang tên Book of the Dead do Pallanti tìm thấy trong kho dữ liệu của nhà thờ cho thấy Lisa qua đời 4 năm sau khi chồng cô mất, ở tuổi 63 và được chôn ở Sant'Orsola.
Bức hoạ "La Gioconda" mà người Italy gọi Mona Lisa đã làm mê hoặc những người yêu nghệ thuật từ khi nó được hoàn thành vào năm 1506.
Những nỗ lực nhằm vén bức màn bí mật quanh nụ cười lừng danh cũng như thân thế của nàng đã làm nảy sinh bao giả thuyết, trong đó có cả việc cho rằng nàng là mẹ của hoạ sĩ, một người đàn bà quý phái, một gái điếm hạng sang, thậm chí là gái đứng đường.
Có giả thuyết còn cho rằng người trong tranh là một phụ nữ đang mang thai rất hạnh phúc, hay nàng đang mang trong người rất nhiều bệnh tật như bị liệt khuôn mặt hay răng xấu.
"Nghiên cứu của tôi khẳng định rằng Lisa Gherardini và Mona Lisa là một. Chúng ta có thể không bao giờ biết được điều ẩn sau nụ cười của nàng, nhưng chúng ta có thể chắc rằng nàng có một tuổi thơ bình dị và một cuộc sống hoàn toàn bình thường", Pallanti khẳng định.
M.T.