Các nhà nghiên cứu phát hiện ví dụ đầu tiên về động vật thuần hóa loài khác, đó là cá thia vây dài chiêu mộ tôm nhỏ chăm sóc trang trại tảo của chúng.
Cho tới nay, các nhà khoa học mới chỉ ghi nhận hành vi thuần hóa côn trùng ở kiến. Theo đó, chúng nhờ chất nhờn mà loài côn trùng tiết ra để bảo vệ mình khỏi những kẻ săn mồi.
Tuy nhiên, hành vi tương tự chưa từng được ghi nhận ở loài động vật có xương sống nào khác.
Nhưng tại các rạn san hô ở Belize, các nhà khoa học phát hiện loài cá thia vây dài cũng có tập tính này.
Trong chuyến thám hiểm rạn san hô ở Belize, nhóm nghiên cứu tại Đại học Griffith và Đại học Deakin phát hiện cá thia vây dài dường như đang thuần hóa tôm mysid. Cá thia thường trồng tảo làm thức ăn. Có vẻ như chúng sử dụng phân tôm làm phân bón giúp tảo phát triển. Đổi lại, tôm mysid có nơi ẩn náu an toàn. Cá thia sẽ đuổi bất kỳ kẻ săn mồi nào bơi tới quá gần.
Cá thia vây dài. (Ảnh: Rohan Brooker).
Các nhà khoa học xác nhận giả thuyết thông qua hàng loạt kiểm tra thực địa và thí nghiệm. Họ nhận thấy tôm mysid bị thu hút bởi mùi của cá thia dù chúng thường chủ động tránh mùi của động vật săn mồi và không đặc biệt quan tâm tới trang trại tảo. Để xem xét liệu cá thia có tích cực bảo vệ tôm hay không, nhóm nghiên cứu đặt tôm mysid trong một túi nước trong, sau đó để chiếc túi ở trong hoặc ngoài trang trại. Kết quả, khi ở ngoài trang trại, các loài cá khác tìm cách ăn thịt con tôm, nhưng ở trong trang trại, mọi loài ăn thịt mon men tới quá gần đều bị cá thia xua đuổi.
Cuối cùng, những chuyên gia kiểm tra lợi ích mà tôm mysid mang lại cho con cá. Họ phát hiện chất lượng tảo và sức khỏe của con cá được cải thiện khi có tôm mysid ở xung quanh, so với trang trại không có bóng tôm.
"Nghiên cứu thực địa và thí nghiệm hành vi mà chúng tôi tiến hành ở Trạm Carrie Bow Cay cung cấp bằng chứng mối quan hệ giữa cá thia và tôm mysid phản ánh quá trình thuần hóa, tương tự cách con người nuôi đông vật trang trại", William Feeney, trưởng nhóm nghiên cứu, cho biết. "Đây là trường hợp đầu tiên về động vật có xương sống không phải con người thuần hóa loài khác". Kết quả nghiên cứu được công bố hôm 7/12 trên tạp chí Nature Communications.