Máy ảnh đồng hồ Lancaster trông giống một chiếc đồng hồ bỏ túi tròn nhỏ, bên trong là các bộ phận xếp gọn, có thể duỗi ra và chụp ảnh.
Giai đoạn 1886 - 1900, công ty nhiếp ảnh J. Lancaster & Son ở Birmingham, Anh, sản xuất một thiết bị độc đáo - máy ảnh đồng hồ Lancaster. Thiết bị này là sự kết hợp giữa nghệ thuật và kỹ thuật sáng tạo. Dù không phải một chiếc máy ảnh gián điệp theo nghĩa truyền thống, nhưng đây vẫn là ví dụ điển hình cho niềm đam mê của người thời Victoria với công nghệ thu nhỏ và bí mật.
Máy ảnh đồng hồ Lancaster cuối thế kỷ 19. (Ảnh: Rare Historical Photos)
Bộ não phía sau máy ảnh đồng hồ Lancaster là James Lancaster, người sáng lập J. Lancaster & Son. Được thành lập giữa thế kỷ 19, công ty này nổi tiếng với thiết bị chụp ảnh và những đóng góp cho sự phát triển của máy ảnh thời kỳ đầu. Lancaster hướng đến tạo ra một chiếc máy ảnh không chỉ hoạt động được mà còn di động và kín đáo.
Máy ảnh đồng hồ Lancaster trông giống một chiếc đồng hồ bỏ túi dạng có nắp kim loại che mặt kính với lớp mạ niken phức tạp và hoa văn đường chéo. Kích thước nhỏ gọn và vẻ ngoài thanh lịch biến nó trở thành món phụ kiện có thể dễ dàng bỏ vào túi áo. Mảnh vỏ tròn bên ngoài của máy ảnh khắc dòng chữ "J Lancaster & Son Patent Birmingham".
Tính năng nổi bật nhất của máy ảnh là cơ chế tự duỗi thẳng. Khi được mở ra, nó sẽ duỗi dài 6 chiếc ống lồng trang bị lò xo, tạo thành bộ phận ống xếp cần thiết để chụp ảnh. Tính năng này không chỉ rất sáng tạo mà còn thể hiện trình độ kỹ thuật cơ khí tiên tiến thời đó. Trong các phiên bản đầu tiên, máy ảnh có ống kính mặt khum bên trong đi kèm với một màn trập quay quay bằng tay đơn giản. Khi công nghệ phát triển, các mẫu máy sau này được trang bị màn trập tiên tiến hơn.
Dù có thiết kế ấn tượng, máy ảnh đồng hồ Lancaster vẫn gây ra một số khó khăn khi sử dụng thực tế. Người dùng phải tháo màn hình kính mờ cho mỗi lần phơi sáng bằng cách mở 4 chốt tí hon và lắp một giá đỡ phim bằng kim loại. Quá trình này khá rườm rà và cần thao tác cẩn thận, gây khó khăn khi muốn chụp ảnh nhanh hoặc ngẫu hứng.
Để khắc phục, J. Lancaster & Son tung ra một phiên bản cải tiến vào năm 1890. Phiên bản này có khung màn hình lớn hơn và các tấm chắn sáng truyền thống, tăng tính thân thiện với người dùng nhưng hy sinh một phần sự kín đáo so với mẫu ban đầu. Sự xuất hiện của màn trập thả trong mẫu máy này là một cải tiến đáng chú ý khác.
Máy ảnh đồng hồ Lancaster có nhiều phiên bản phù hợp cho cả nam và nữ. Phiên bản dành cho nữ nhỏ nhắn hơn, tạo ra những bức ảnh kích thước 3,175 cm x 2,54 cm. Trong khi đó, phiên bản dành cho nam lớn hơn, tạo ra những bức ảnh kích thước 5,08 cm x 3,81 cm.
Máy ảnh đồng hồ Lancaster là một hiện vật quan trọng trong lịch sử nhiếp ảnh, thể hiện trình độ kỹ thuật khéo léo cuối thế kỷ 19. Ngoài ra, mẫu máy ảnh này cũng đại diện cho một thời kỳ mà sự đổi mới công nghệ đáp ứng được tính thực tiễn.