Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ ( FDA) vừa qua nhận được một lời đề nghị từ các nhà khoa học quốc gia này, nhằm đưa ra chấp thuận thử nghiệm đối với một liệu pháp y khoa được gọi là Thay thế ty thể (MRT), có thể ngăn ngừa tối đa những căn bệnh di truyền nguy hiểm đối với trẻ sơ sinh. Đã từng được phê duyệt tại Anh, song, kỹ thuật này có lẽ cần phải mất một thời gian dài mới có thể áp dụng tại Mỹ. Ngày càng có nhiều bệnh xuất hiện trên người, một số gây khuyết tật nghiêm trọng hoặc tử vong ở trẻ em, vốn có liên quan đến đột biến gene trong ty thể - bào quan sản xuất năng lượng trong các tế bào, sở hữu lớp màng kép và có hệ gen riêng. Thay thế các ty thể bị lỗi trong trứng hoặc phôi, từ người hiến tặng khỏe mạnh có thể giúp ngăn ngừa các bệnh này.
Quá trình thay thế cụ thể như sau: các nhà khoa học sẽ thay thế DNA ty thể bị hư hỏng của một người mẹ với ty thể của một người phụ nữ khỏe mạnh, trong một quả trứng, sau đó kết hợp với tinh trùng khỏe mạnh nhằm tạo ra một phôi thai tốt nhất, cuối cùng là cấy vào người mẹ. Đó cũng là nguyên nhân giải thích vì sao người ta gọi những đứa trẻ ra đời nhờ kỹ thuật này là trẻ "3 bố mẹ". Cũng chính vì những lợi ích nói trên, Viện Y học Mỹ đã lên tiếng nhằm FDA sớm đưa vào sử dụng kỹ thuật này. Một điều cần phải lưu ý nữa là hiện MRT chỉ có thể được thực hiện nếu trẻ là trai. Yêu cầu này đưa ra nhằm đảm bảo an toàn cho thế hệ sau, phòng trường hợp xảy ra những hậu quả không lường trước được.
Trước mắt, MRT chỉ có thể được áp dụng nếu đứa bé là trai. (Ảnh: Newscientist).
"Tôi nghĩ rằng Anh đã có một quyết định đúng đắn", Alison Murdoch của Đại học Newcastle (Anh), cùng với nhóm đang phát triển phương pháp điều trị thay thế ty thể khẳng định. "Điều này sẽ giúp đạt được những mục đích mà chúng tôi đang cố gắng để thực hiện". Có thể nói, kỹ thuật MRT là một dạng của chỉnh sửa gene, vì một phần nhỏ DNA trẻ em tạo ra theo cách này sẽ đến từ những người hiến tặng. Tại Mỹ, có thể đã có 17 người được sinh ra với ty thể được hiến tặng, nhờ một kỹ thuật được sử dụng đã thúc đẩy sự thành công của thụ tinh ống nghiệm, vào những năm 1997 - 2002, trước khi bị FDA can thiệp và ngăn chặn. Nếu FDA "bật đèn xanh" cho ý tưởng mới, ty thể từ các nhà tài trợ sẽ được sử dụng để ngăn chặn việc trẻ em bị di truyền các bệnh nghiêm trọng, nhưng giới tính của phôi cần được xác định.
Những lý do khiến Thay thế ty thể (MRT) không được chấp thuận
Theo Douglas Turnbull đến từ Trung tâm Nghiên cứu ti thể ở Anh, cách tiếp cận này đã được xem xét cẩn thận khi Anh đưa ra quyết định cuối cùng. Có vài lý do chính khiến MRT bị từ chối.
Thứ nhất, nó làm giảm ít nhất một nửa cơ hội mang thai của một người phụ nữ, bởi vì không một phôi nữ nào tham gia có thể được sử dụng. Để xác định giới tính của phôi, việc cần làm là phải loại bỏ một tế bào để tiến hành thử nghiệm. Điều này được cho là có thể làm giảm cơ hội thụ thai thành công, bởi phôi khi đó đã phải chịu nhiều tác động để thay thế ty thể. "Bạn không bao giờ muốn làm bất cứ điều gì đến phôi thai nếu bạn không thực sự cần", Murdoch nói. Vấn đề cuối cùng là mất khoảng 20 - 30 năm, trước khi bất cứ đứa trẻ nào được tạo ra với ty thể hiến tặng sẵn sàng để có con của riêng họ.