Ada Lovelace, một nhà khoa học nữ người Anh đáng chú ý, thường được coi là lập trình viên đầu tiên trên thế giới.
Ada Lovelace sinh ngày 10/12/1815 tại Anh. Bà là con gái của nhà thơ Lord Byron, nhân vật tiêu biểu trong phong trào lãng mạn và là một trong những nhà thơ có ảnh hưởng lớn ở Anh.
Năm 1933, bà gặp nhà toán học người Anh Charles Babbage và tò mò với ý tưởng của ông về Analytical Engine, một cỗ máy có khả năng tính toán. Năm 1842, nhà toán học Louis Menebrea xuất bản một cuốn hồi ký mô tả chiếc máy Analytical Engine. Ada sau đó dịch văn bản từ tiếng Pháp sang tiếng Anh cho Babbage. Trong văn bản, bà tập hợp các ghi chép ban đầu giải thích về một phương pháp cụ thể nhằm thực hiện các thuật toán. Ngày nay, chúng được công nhận là thuật toán đầu tiên trong lịch sử.
Chân dung Ada Lovelace trong bản vẽ của Alfred Edward Chalon năm 1840. (Ảnh: Huffington Post)
Ada từng được Charles Babbage ưu gái gọi là "người phụ nữ của những con số". Trong khi đó, bà tự nhận mình là một nhà siêu hình học và gọi cách suy nghĩ của bản thân là "khoa học đầy chất thơ", khi mô tả toán học bằng trí tưởng tượng và những phép ẩn dụ hoa mỹ.
Ada là một trong những người đầu tiên suy đoán về trí tuệ nhân tạo (AI). Dù công nhận khả năng phi thường của máy tính, bà vẫn thể hiện sự bi quan về AI. Ada từng nói rằng: "Analytical Engine không tự tạo ra nguồn gốc của thứ gì. Nó có thể thực hiện bất kỳ điều gì chúng ta biết cách yêu cầu nó thực hiện". Đến nay, đây vẫn là chủ đề được tranh luận trong giới khoa học.
Theo các tài liệu của Ada, người phụ nữ này từng nhận thấy tiềm năng của loại hình âm nhạc được soạn thảo bằng máy tính. Trước khi lâm bệnh, bà từng viết một lá thư cho mẹ, nói rằng bà đang nghiên cứu mối liên hệ giữa âm nhạc và toán học. Thậm chí sau này, bà còn biết rằng một ngày nào đó, Analytical Engine cũng có thể được sử dụng để soạn ra những giai điệu phức tạp.
Bản mẫu chiếc máy Analytical Engine được trưng bày trong Bảo tàng Khoa học tại London, Anh. (Ảnh: Wikipedia)
Mẹ Ada chính là người dạy toán và khoa học cho bà khi còn nhỏ. Đây là một điều khá hiếm, vì trong thời đại đó, phụ nữ được cho là không cần quan tâm đến những việc này. Ban đầu, đây là phương pháp phòng ngừa bệnh mất trí mẹ Ada lo ngại bà có thể di truyền từ cha.
Ada từng nghiên cứu về khả năng bay của con người. Bà tìm hiểu giải phẫu học của các loài chim và thực hiện nhiều thí nghiệm, trước khi viết một cuốn sách minh họa có tên Flylogy.
Ở độ tuổi 20, Ada cùng một nhóm bạn nam từng cố gắng tạo ra một mô hình toán học nhằm ứng dụng trong cá cược đua ngựa. Tuy nhiên sau nhiều lần thất bại, Ada lún sâu vào nợ nần và phải bí mật đem đồ trang sức của gia đình chồng đi cầm đồ.
Giống cha, Ada qua đời khi mới 36 tuổi. Theo các bác sĩ, bà bị bệnh ung thư cổ tử cung. Ada được chôn cất bên cạnh nơi yên nghỉ của người cha bà chưa từng gặp, nhưng vẫn luôn có cảm giác về mối liên hệ sâu sắc.