Những dòng nhật ký hành trình thám hiểm Rãnh Mariana của James Cameron sẽ hé lộ bí ẩn cuộc sống ở nơi sâu nhất hành tinh - một thế giới lạ lẫm nằm ngoài ranh giới hiểu biết của con người.
07h46, độ sâu: 10.898m, tốc độ: 0 hải lý. Một thế giới lạ lẫm
Mười ngàn tám trăm chín mươi tám mét. Cái quái gì, tôi sẽ làm tròn nó đến 11.000m tại các bữa tiệc cocktail…
Giọng nói tiếp theo mà tôi nghe được hoàn toàn bất ngờ. "Tốc độ thần thánh, anh yêu" - Suzy nói, gửi tình yêu của mình đến nơi xa xôi nhất trên Trái Đất thông qua chiếc radar. Nghe thấy giọng nói của cô ấy, hai thế giới của tôi va chạm theo một cách kỳ lạ nhưng đẹp đẽ.
Suzy đã ở bên cạnh tôi trong suốt cuộc thám hiểm, che giấu nỗi sợ hãi của cô ấy, và ủng hộ tôi 100%. Tôi biết cô ấy đã phải chịu rất nhiều căng thẳng.
Bên trong buồng lái, Cameron kiểm soát các hệ thống thông qua một màn hình cảm ứng.
Đã đến lúc bắt tay vào công việc. Chúng tôi đã lên kế hoạch sẽ ở dưới này trong năm giờ, và có rất nhiều việc phải làm. Tôi quay tròn chiếc tàu ngầm, sử dụng camera để quan sát thế giới xung quanh. Đáy biển bằng phẳng và không có gì đặc biệt theo mọi hướng. Một thế giới ngoài hành tinh.
Tôi tăng sức mạnh cho hệ thống thủy lực, mở cánh cửa bên ngoài khoang khoa học, sau đó điều khiển cánh tay robot để lấy mẫu lõi trầm tích đầu tiên. Nếu mọi thứ diễn ra theo chiều hướng xấu trong 10 phút nữa, ít nhất tôi sẽ trở về với một ít bùn cho các nhà khoa học.
Việc xây dựng một chiếc tàu ngầm có thể thiết lập kỷ lục lặn sâu thôi chưa đủ. Điều quan trọng với tôi là nó phải phục vụ mục đích khoa học. Chẳng có nghĩa lý gì khi bạn thám hiểm nơi ít được biết đến nhất trên hành tinh của chúng ta mà không thể ghi lại dữ liệu và lấy mẫu.
Mẫu lõi trầm tích đã an toàn trên tàu, tôi dành một chút thời gian để chụp cận cảnh chiếc đồng hồ Rolex Deepsea cho công ty Thụy Sĩ đã hợp tác với chúng tôi trong chuyến thám hiểm. Chiếc đồng hồ, được gắn vào cánh tay điều khiển, vẫn đang kêu tích tắc, bất chấp áp lực 7,4 tấn/inch2.
Một bảng đèn LED đang chiếu sáng dưới đáy biển trong một chuyến lặn thử nghiệm ở Ulithi Atoll. Các mẫu trầm tích được thu thập ở rãnh Mariana sau đó tiết lộ các vi sinh vật chưa từng biết đến trước đây.
Vào năm 1960, trong một dự án của Hải quân Hoa Kỳ, Trung tá Don Walsh và Jacques Piccard đã lặn xuống độ sâu này với chiếc tàu ngầm Trieste, và là những người đầu tiên từng làm được điều này. Họ cũng mang theo một chiếc Rolex được chế tạo đặc biệt, và nó cũng chịu được áp lực.
Tuy nhiên, không phải mọi thứ đều hoạt động tốt. Khoảnh khắc sau khi chụp ảnh chiếc đồng hồ, tôi thấy các mảng dầu màu vàng trôi nổi trên tầm mắt. Hệ thống thủy lực đã bị rò rỉ. Trong vài phút, tôi mất tất cả các chức năng ở cánh tay điều khiển và cánh cửa khoang khoa học. Không còn khả năng lấy mẫu nhưng camera của tôi vẫn hoạt động, tôi tiếp tục khám phá.
09h10, Độ sâu: 10.897m, Tốc độ: 0,5 hải lý
Tôi đang lái chiếc tàu ngầm về phía bắc qua một đồng bằng trầm tích, như cách các nhà địa chất đã gọi nó. Cảnh tượng lúc này trông giống như tuyết đang rơi trên một bãi đỗ xe rộng vô tận. Tôi đã không nhìn thấy bất cứ sự sống nào ở dưới đáy, và chỉ thỉnh thoảng bắt gặp những động vật giáp xác đang trôi nổi, nhỏ xíu như những bông tuyết.
Chẳng mấy chốc, tôi sẽ gặp phải "bức tường" của rãnh, thứ mà tôi đã biết trước từ bản đồ sóng âm. Tuy nhiên, nó không thực sự là một bức tường, mà là một con dốc khá thoải. Tôi hy vọng sẽ tìm thấy những vách đá trồi lên có thể chứa đựng sự sống.
Hai mươi nghìn vi khuẩn đã được tìm thấy ở Challenger Deep. Trong số các loài sinh vật thu thập được bao gồm những động vật đẳng túc (ở trong hình) và 6 loài động vật giáp xác giống tôm, ít nhất một vài trong số đó là loài mới, chưa từng được biết đến trước đây.
Tất cả những gì tôi quan sát nãy giờ đều thông qua các camera độ nét cao. Nhớ một lời mà tôi tự hứa với bản thân trước khi lặn, tôi quyết định hạ cánh tàu ngầm. Không đời nào tôi xuống đến đây - nơi sâu nhất hành tinh, mà không thể quan sát nó bằng chính mắt mình. Tôi mất vài phút để di chuyển các thiết bị, và tự đặt mình vào một vị trí mà tôi có thể nhìn thẳng ra ngoài cửa sổ.
Tôi dành một vài phút trong sự tĩnh lặng của thế giới xa lạ này, vượt qua tất cả hiểu biết của con người. Đôi mắt con người mới chỉ xuống dưới độ sâu này một lần trước đây.
Tuy nhiên, địa điểm mà Walsh và Piccard đã lặn xuống cách nơi này 37 km về phía tây, trong một phần khác của Challenger Deep, bây giờ gọi là Vitiaz Deep. Bởi vậy, chưa một ai từng thấy nơi này trước đây.
Tất cả các đáy biển sâu khác mà tôi đã từng ghé thăm, thậm chí sâu tới 8.299m ở Rãnh New Britain, đều được đan xen bởi những con giun, dưa chuột biển và những động vật khác. Còn ở đây, theo nghĩa đen, hoàn toàn không có dấu hiệu của sự sống. Bề mặt không bị xáo trộn.
Deepsea Challenger được nâng lên boong tàu bằng một cần cẩu sau một chuyến lặn thử ở độ sâu 8.221m. Chiếc túi màu da cam giúp con tàu nổi trên mặt nước; những chiếc túi màu xám giữ chiếc tàu ngầm ở vị trí nằm ngang.
Tôi biết nó không thực sự vô trùng - chúng ta gần như chắc chắn sẽ khám phá ra những loài vi khuẩn mới sống trong mẫu trầm tích mà tôi đã lấy được trước đó. Tuy nhiên, tôi không thể tránh khỏi cảm giác rằng tôi đã vượt qua giới hạn của sự sống. Một cách kinh ngạc, tôi cảm nhận được một đặc ân tuyệt vời khi có mặt ở đây, là nhân chứng của một thế giới nguyên sơ.
Một số nhà khoa học trong nhóm chúng tôi nghĩ rằng cuộc sống thực sự bắt nguồn từ những nơi tối tăm sâu thẳm này, cách đây khoảng 4 tỷ năm. Vùng đồng bằng tối tăm này đã được hình thành ở đây từ rất lâu.
Tôi khiêm nhường trước sự mênh mông của tất cả những gì chúng ta không biết, cả ở đây và trong bóng tối của vũ trụ. Tôi cảm thấy một ngọn nến nhỏ bé mà tôi đã mang đến đây trong những phút giây ngắn ngủi này, và nhiệm vụ của chúng ta vẫn còn lớn như thế nào để khám phá thế giới rộng lớn này.
10h25, Độ sâu: 10.877m, Tốc độ: 0,5 hải lý
Tôi đã tìm thấy con dốc ở phía bắc, và đang lần mò dọc theo các sườn dốc nhấp nhô nhẹ nhàng của nó. Tôi hiện ở cách vị trí hạ cánh ban đầu khoảng 1,6 km về phía bắc. Tuy nhiên, tôi không tìm thấy những vách đá trồi lên.
Các thợ lặn được trang bị một camera 3D trong khi quay phim một chuyến lặn thử nghiệm ở rãnh New Britain ngoài khơi Papua New Guinea. Chiếc tàu ngầm được trang bị hệ thống đèn, camera, và các thiết bị khoa học khác.
Trong chuyến du hành trên nền rãnh phẳng này, tôi đã tìm thấy và chụp lại 2 dấu hiệu của sự sống: một đốm màu gelatin nhỏ hơn nắm tay của một đứa trẻ, ở phía dưới đáy và một vết sẹo đen dài 1,5 m, có thể là nhà của một số loài sâu dưới lòng đất.
Cả hai đều bí ẩn và không giống như bất cứ thứ gì tôi đã thấy trong nhiều năm lặn biển. Tôi chụp những bức ảnh chất lượng HD, và sẽ để các nhà khoa học giải mã chúng.
Một cặp ắc quy của tôi đang cạn kiệt năng lượng, la bàn của tôi đang bị trục trặc, và hệ thống siêu âm đã chết hoàn toàn. Thêm vào đó, tôi đã mất 2 trong số 3 bộ kích hoạt mạn phải, vì vậy chiếc tàu ngầm trở nên chậm chạp và khó điều khiển. Áp lực khủng khiếp ở nơi này chính là nguyên nhân.
Tôi nhấn nút, biết rằng thời gian đang cạn kiệt nhưng hy vọng tìm được những vách đá dốc đứng mà tôi đã thấy ở Rãnh New Britain, nơi chứa đựng một cộng đồng động vật hoàn toàn khác với những con vật dưới đáy rãnh.
Đột nhiên, tôi cảm thấy khựng lại ở bên mạn phải, và tôi kiểm tra động cơ đẩy. Chiếc động cơ đẩy còn lại bên mạn phải không hoạt động được nữa. Bây giờ tôi chỉ có thể quay vòng tròn. Tôi không thể lấy mẫu, và cũng không thể tiếp tục khám phá được nữa, vì vậy chẳng có lý do gì để ở lại.
Tôi đã ở dưới đáy chưa đầy ba tiếng đồng hồ, ít hơn nhiều so với kế hoạch là năm giờ. Một cách miễn cưỡng, tôi gọi lên mặt nước và nói với họ rằng tôi đang chuẩn bị lên.
10h30, Độ sâu: 10.877m, Tốc độ: 6 hải lý. Trở về
Khoảnh khắc khi bạn nhấn công tắc làm giảm trọng lượng để đi lên luôn luôn cho bạn cảm giác ngập ngừng. Nếu trọng lượng không giảm, bạn sẽ không thể về nhà. Tôi đã dành nhiều năm thiết kế cơ chế giải phóng trọng lượng, và các kỹ sư đã xây dựng và thử nghiệm nó một cách kỹ lưỡng để biến nó trở thành hệ thống đáng tin cậy nhất trên chiếc tàu ngầm.
Tuy nhiên, khi bạn tiếp cận cái công tắc đó, bạn luôn cảm thấy lo lắng. Tôi không muốn nghĩ về nó nữa. Tôi chỉ cần nhấn công tắc.
Nhấn nút. Tôi nghe thấy tiếng động quen thuộc khi hai vật thể với trọng lượng 243 kg trượt ra khỏi đường ray và lao xuống đáy biển. Chiếc tàu ngầm lắc lư, và đáy biển ngay lập tức rơi vào bóng tối vĩnh cửu của nó.
Deepsea Challenger đang nổi bập bềnh trên mặt biển với Cameron ở bên trong sau khi thực hiện thành công thử thách lặn xuống đáy vực Mariana vào ngày 26/3/2012. Một thợ lặn cần một khoảng thời gian để ổn định chiếc tàu ngầm: Ngồi trên đầu chiếc tàu ngầm, anh phải gắn một cái móc của cần cẩu vào thân của con tàu.
Tôi đang đi lên với vận tốc hơn 6 hải lý, nhanh nhất mà chiếc tàu ngầm đã từng đạt được, và tôi sẽ ở trên mặt nước trong vòng chưa đầy một tiếng rưỡi đồng hồ nữa.
Tôi tưởng tượng áp lực thoát ra khỏi chiếc tàu ngầm giống như một con mãng xà khổng lồ không thể nghiền nát con tàu nên buộc phải thả nó ra. Một cảm giác nhẹ nhõm trong tôi khi những con số dần dần xuống thấp hơn. Tôi đang trên đường trở về thế giới của ánh sáng mặt trời và không khí, cùng nụ hôn ngọt ngào của Suzy.