Ruột cá thường bị nhiễm ký sinh trùng, mật cá gây trúng độc, não cá tiềm ẩn nguy cơ nhiễm kim loại nặng và thủy ngân.
Cá chứa nhiều protein, axit béo omega-3 có lợi cho sức khỏe. Tuy nhiên, không phải bộ phận nào của cá cũng có giá trị dinh dưỡng.
Theo phó giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Xuân Ninh, Viện Dinh dưỡng Quốc gia, cá sống dưới nước, ăn tạp nên rất dễ bị nhiễm các loại độc tố và vi sinh vật sống dưới nước. Các độc chất này tích lũy lâu ngày trong cơ thể có thể dẫn đến nguy cơ mắc dị ứng, tim mạch, suy gan, thận, bệnh về đường tiêu hóa.
Ruột, mật, não cá là những bộ phận nên loại bỏ khi ăn cá. (Ảnh: Health).
Ruột cá
Theo bác sĩ Ninh, ruột cá là bộ phận bẩn nhất. Cá sống dưới nước nên dễ bị nhiễm các loại độc tố và vi sinh vật sống dưới nước hoặc ký sinh trùng như trứng sán, trứng giun và giun xoắn. Ăn ruột cá nhiễm ký sinh trùng có thể gây hại cho gan và một số cơ quan khác. Đặc biệt, cá là loài ăn tạp chất. Những thức ăn này đi qua miệng đều nằm lại trong ruột cá.
Ruột cá lại là món ăn khoái khẩu của nhiều người. Do đó, nếu ăn phải chế biến cẩn thận. Trước khi nấu phải rửa thật sạch bằng muối, nấu chín, tránh nguy cơ mắc bệnh ký sinh trùng.
Mật cá
Mật cá cung cấp các men, enzim song cũng chứa rất nhiều độc tố như tetrodotoxin, tác hại lên hệ thần kinh gây mệt mỏi, suy hô hấp, rối loạn hành vi. Ăn mật cá có thể bị trúng độc, sốc nhiễm khuẩn, chảy máu cấp. Nhiều người lấy mật cá ủ rượu như mật cá trắm, rất nguy hiểm, có thể khiến tử vong.
Khi chế biến nên tránh làm vỡ mật cá, tránh để dịch mật cá bắn vào mắt.
Não cá
Não cá chứa nhiều axit béo không bão hòa và chất photpho lipid. Những chất này có lợi cho sự phát triển não ở trẻ nhỏ, đồng thời bổ trợ điều trị chứng sa sút trí tuệ ở người già. Mắt cá chứa nhiều vitamin B1, các axit béo không bão hòa như axit docosahexenoic, axit eicosapentaenoic, có thể tăng cường trí nhớ và năng lực tư duy, giảm cholesterol trong cơ thể.
Tuy nhiên, không nên ăn não và mắt các loại cá tầng đáy vì nguy cơ nhiễm độc kim loại nặng, trong đó có thủy ngân, như cá kiếm, cá ngừ, cá vược, cá kình.
Xương cá
Xương cá giàu canxi và cũng có lượng dinh dưỡng nhất định. Ngày nay, ngày càng có nhiều món ăn được chế biến từ xương cá bằng cách nấu cháo, ninh kỹ.
Mặc dù chúng có chứa canxi nhưng cơ thể hấp thụ được quá ít. Để an toàn, người già và trẻ em nên ăn ít hoặc không ăn. Một khi xương cá bị mắc kẹt trong cổ họng, thực quản hoặc dạ dày, nó có thể gây loét và thủng.
Trứng cá
Trứng cá chứa rất nhiều lecithin, tốt cho hệ thần kinh, nhưng rất dễ tăng cân khi ăn nhiều. Hơn nữa, trứng cá cũng giàu cholesterol, người mắc bệnh tim mạch và mạch máu não, đặc biệt là người già, nên ăn ít hơn.
Mặc dù trứng cá nhỏ, nhưng rất khó để nấu chín, và nó dễ gây ra chứng khó tiêu sau khi ăn. Do đó, nếu bạn muốn ăn trứng cá, hãy nhớ nấu chín kỹ và đừng ăn quá nhiều.
Cũng cần lưu ý rằng một số trứng cá không thể ăn được. Ví dụ, trứng cá nóc có độc tính cao, và trứng cá hồi cũng độc. Nuốt phải có thể gây nôn, đau bụng, tiêu chảy, khó thở,...
Lớp màng đen trong bụng cá
Lớp màng đen trong bụng cá thực sự là lớp bên trong phúc mạc của cá, có vai trò bảo vệ các cơ quan nội tạng và bôi trơn. Đây là nơi lắng đọng của các tế bào sắc tố trong cá nên mới có màu đen và có thể ăn được.
Tuy nhiên, bản thân bộ phận này có hàm lượng chất béo cao, giá trị dinh dưỡng thấp và có nhiều khả năng làm phong phú thêm một số chất gây ô nhiễm hòa tan trong chất béo, đây không phải là một lựa chọn lành mạnh.
Da cá
Da cá cũng dễ hấp thụ thủy ngân chỉ sau não cá. Cá có tuổi đời càng lâu thì sự tích lũy thủy ngân càng cao.
Tuy nhiên, da cá không nhiều nên nếu tích lũy cũng chỉ là một lượng rất nhỏ. Dù vậy, bạn vẫn nên hạn chế ăn một cách chừng mực.
Mẹo chọn cá ngon
Chọn cá có mang đỏ tươi, sờ mình cứng. Cá đã ươn thì mang cá sẽ chuyển sang màu gạch cũ. Nếu cá đã được cắt thành khoanh, lấy ngón tay ấn vào thớ thịt thấy cứng và dinh dính là cá tươi; ngược lại cá mềm nhũn, chảy nước là đã ươn.
Cá tươi ngon sẽ có mắt sáng và trong, vảy hoặc da sáng bóng lấp lánh như kim loại và sạch sẽ. Cá ươn, mắt chuyển sang màu xám, vảy hoặc da chuyển sang màu đục hoặc có những mảng bị biến đổi màu.
Ngoài ra, cá tươi có mùi như nước sạch hoặc cảm giác hơi mặn. Không chọn những con cá có mùi khó chịu, quá tanh.