Phthalate được sử dụng rộng rãi trong nhựa polyvinyl clorua để sản xuất các sản phẩm như màng và tấm bao bì nhựa, đồ chơi bơm hơi, hộp đựng máu, ống y tế và đặc biệt là đồ chơi trẻ em. Vậy Phthalates là gì, Phthalates trong đồ dùng của trẻ có nguy hại gì không?
1. Phthalates là gì?
Phthalates là một nhóm hóa chất được sử dụng phổ biến nhất để làm cho nhựa dẻo hơn và khó vỡ hơn. Chúng cũng hoạt động như một chất liên kết hoặc chất dung môi. Phthalates còn được gọi là chất làm dẻo (plasticizers), chúng được tìm thấy trong nhiều loại sản phẩm và lần đầu tiên được giới thiệu vào những năm 1920 với vai trò là một chất phụ gia trong polyvinyl clorua (PVC) và một số sản phẩm chăm sóc sức khỏe, chẳng hạn như thuốc chống côn trùng.
Tiếp xúc với hóa chất phthalates diễn ra phổ biến và các nghiên cứu của Trung tâm Dự phòng và kiểm soát bệnh tật Hoa Kỳ (US.CDC) đã phát hiện ra phthalate hiện diện trong phần lớn dân số, đặc biệt là ở trẻ em và phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ.
Phthalates có trong rất nhiều các mỹ phẩm và các sản phẩm chăm sóc cá nhân (dầu gội đầu, nước hoa, sơn móng tay, keo xịt tóc, băng vệ sinh, v.v.), sàn vinyl, rèm mini và giấy dán tường, áo mưa, thiết bị và dụng cụ y tế (bao gồm cả túi lưu trữ máu và ống IV), ống nhựa, rèm tắm , màng nhựa và bao bì thực phẩm, dược phẩm, dầu bôi trơn và chất tẩy rửa.
Phthalate được cho là ngấm vào các sản phẩm thực phẩm thông qua nhựa có trong bao bì thực phẩm và trong các cơ sở sản xuất; Các nhà nghiên cứu tại Đại học Washington cho biết vào năm 2013, Phthalates đã được tìm thấy trong thực phẩm, đặc biệt là trong sữa và gia vị.
Các nhà khoa học thuộc Cơ quan Động vật Hoang dã Canada đã phát hiện ra Phthalates lan rộng trong chuỗi thức ăn và được tìm thấy trong trứng của các loài chim ở Bắc Cực thuộc Canada.
Cấu trúc hóa học chung của orthophthalates. (R và R' là các trình tự chung).
2. Làm thế nào Phthalates xâm nhập vào cơ thể chúng ta?
Phthalates có ở xung quanh chúng ta, và người lớn và trẻ em có nhiều khả năng để hấp thụ chúng. Sheela Sathyanarayana, một trợ lý giáo sư tại Khoa Nhi tại Đại học Washington và là tác giả chính của nghiên cứu xem xét mức độ phơi nhiễm phthalate thông qua các sản phẩm chăm sóc em bé cho biết: “Trẻ em rất dễ bị tổn thương khi tiếp xúc với phthalates do hành vi cho tay vào miệng, chơi đùa trên sàn nhà trong khi hệ thần kinh và sinh sản đang phát triển mạnh mẽ”.
Dưới đây là cách tất cả chúng ta tiếp xúc với Phthalates:
- Nuốt phải. Khi trẻ mút hoặc nhai đồ vật có chứa chất làm dẻo (như núm ty, đồ chơi bóp), hoặc trẻ cầm nắm các đồ chơi này rồi mút ngón tay, các chất hóa học có thể đi vào cơ thể trẻ. Vì trẻ ngậm và đưa đồ vật vào miệng thường xuyên nên trẻ đặc biệt dễ bị ăn phải phthalates. Cố gắng giữ cho bé không đưa đồ vật vào miệng không phải là một giải pháp tốt, do đó là một trong những cách bé học về thế giới của mình và nó rất quan trọng về mặt phát triển. Thay vào đó, cha mẹ có thể loại bỏ các đồ vật có khả năng gây hại khỏi tầm tay của bé và đảm bảo rằng đồ chơi và các đồ vật khác được cho vào miệng là hoàn toàn an toàn. Trẻ lớn hơn cũng ăn phải Phthalates khi chúng chơi với những thứ có chứa phthalates và sau đó cho tay vào miệng. Đất sét polyme là một ví dụ. Những loại đất sét này thường được bán cho trẻ em để sử dụng và được làm chủ yếu bằng nhựa PVC. Chúng ta cũng ăn phải Phthalates khi ăn thực phẩm bị ô nhiễm qua một số bao bì thực phẩm nhất định hoặc khi uống đồ uống từ chai nhựa làm ngấm hóa chất vào thực phẩm hoặc chất lỏng.
- Hấp thụ. Phthalates được tìm thấy trong nhiều sản phẩm có mùi thơm và mỹ phẩm, chúng giúp ổn định hương thơm, tăng khả năng lan tỏa và tăng cường khả năng hấp thụ. Vì vậy, bạn sẽ tìm thấy Phthalates trong chất khử mùi, sơn móng tay (để giúp ngăn ngừa nứt nẻ), keo xịt tóc (giúp cứng tóc), nước hoa, kem dưỡng da, kem và bột (bao gồm kem dưỡng da, kem và bột trẻ em). Các hóa chất từ các sản phẩm này có thể được hấp thụ qua da và vào máu. Năm 2002, một liên minh của các nhóm sức khỏe cộng đồng và môi trường đã kiểm tra 72 loại mỹ phẩm có nhãn hiệu, hàng bán sẵn để tìm phthalates. Họ phát hiện ra rằng gần 3/4 sản phẩm có chứa Phthalates. Và khi CDC kiểm tra nồng độ phthalate ở người, cơ quan này phát hiện ra mức độ Phthalates cao nhất ở phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ, có lẽ là do họ sử dụng mỹ phẩm.
Trong một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Nhi khoa số tháng 2 năm 2008, các nhà nghiên cứu tại Bệnh viện Nhi đồng Seattle của Đại học Washington và Đại học Rochester đã phát hiện ra rằng những đứa trẻ được mẹ thoa các sản phẩm chăm sóc trẻ sơ sinh gần đây như kem dưỡng da, dầu gội đầu và phấn rôm có khả năng có phthalate trong nước tiểu hơn những đứa trẻ có mẹ không sử dụng những sản phẩm này.
Tiếp xúc với phthalates cũng là một phần phổ biến trong thời gian nằm viện. Nhiều thiết bị y tế, chẳng hạn như ống thông và thiết bị IV, được làm bằng PVC (polyvinyl clorua hoặc vinyl) - ngay cả những thiết bị được sử dụng trong NICU và các khu vực chăm sóc trẻ em và trẻ sơ sinh khác. Vì phthalate có thể phân huỷ vào trong các thiết bị chứa các chất lỏng được lưu trữ, như máu, huyết tương và dịch truyền tĩnh mạch, do đó, năm 2002 FDA đã khuyến cáo các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe tránh sử dụng túi, ống tiêm tĩnh mạch và các thiết bị khác có chứa phthalate DEHP khi điều trị cho trẻ sinh non và phụ nữ đang mang thai bé trai. Theo đó, một số bệnh viện hiện đang loại bỏ PVC có chứa phthalate ra khỏi các khoa chăm sóc đặc biệt dành cho trẻ sơ sinh.
- Hít phải. Phthalate có thể được hít vào từ bụi hoặc khói từ bất kỳ sản phẩm nào có chứa nhựa vinyl, chẳng hạn như sàn nhựa vinyl, ghế ngồi bằng nhựa vinyl (ví dụ: trong ô tô) và một số thảm thay tã. Việc tạo ra khói bởi các sản phẩm này được gọi là quá trình xả khí (off-gassing).
Tất nhiên, phthalates cũng là một mối quan tâm đối với người lớn. Ngoài ra, phthalate có thể đi qua nhau thai, vì vậy chúng có thể truyền sang em bé trong thai kỳ khi người mẹ tiếp xúc với chất này. Và chúng có thể được truyền qua sữa mẹ, vì vậy điều quan trọng là phải học cách hạn chế sự tiếp xúc của người mẹ để bảo vệ con mình. Sữa mẹ vẫn là thức ăn tốt nhất cho trẻ sơ sinh. Phthalates không phải là lý do để hạn chế việc cho con bú sữa mẹ, nhưng chúng là lý do để các bà mẹ đọc nhãn mác các sản phẩm, phát hiện ra có chứa phthalates hay không.
3. Phthalates có thể gây hại không?
Ảnh hưởng của phthalates đối với con người chưa được nghiên cứu rộng rãi, nhưng chúng được cho là một hóa chất gây rối loạn nội tiết (EDC) có thể thay đổi sự cân bằng nội tiết tố và có khả năng gây ra các vấn đề sức khỏe sinh sản, phát triển và các vấn đề khác.
Hội đồng Nghiên cứu Quốc gia Hoa Kỳ cho biết, trong một báo cáo đánh giá rủi ro năm 2008 đã tìm thấy mối liên hệ với các khuyết tật về sinh sản và bộ phận sinh dục, số lượng tinh trùng thấp hơn, hormone bị rối loạn và vô sinh.
Theo hai nghiên cứu gần đây của Harvard, việc tiếp xúc với phthalates có thể làm tăng nguy cơ sẩy thai và tiểu đường thai kỳ ở phụ nữ mang thai.
Ở trẻ sơ sinh và trẻ em, phthalate có liên quan đến dị ứng, dị dạng bộ phận sinh dục nam, dậy thì sớm, chàm, hen suyễn, hạ IQ và ADHD. Một nghiên cứu năm 2010 trên học sinh New York liên quan đến việc phơi nhiễm phthalate trước khi sinh với tình trạng suy giảm chức năng xã hội sau này trong cuộc sống. Năm ngoái, các nhà nghiên cứu ở Hàn Quốc đã phát hiện ra, thông qua việc xem xét các nghiên cứu hiện có, một “mối liên hệ đáng kể” giữa phơi nhiễm DEHP và ảnh hưởng đến sự phát triển thần kinh ở trẻ em.
Các nghiên cứu khác đã liên kết phthalate với các tác dụng khác ở người lớn. Một nhóm nghiên cứu do Harvard đứng đầu đã kết luận trong một nghiên cứu năm 2008, mức độ phthalate nhất định có liên quan đến tổn thương ADN của tinh trùng ở nam giới tại một phòng khám vô sinh. Ủy ban An toàn Sản phẩm Tiêu dùng Hoa Kỳ cho biết trong một báo cáo rủi ro năm 2014, việc tiếp xúc với một số phthalate nhất định có thể gây ra tác dụng phụ đối với tuyến giáp, gan, thận và hệ thống miễn dịch. Một số phthalate như DEHP, đây là một trong số các phthalate được sử dụng rộng rãi nhất, được Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA) liệt vào chất có thể gây ung thư.
Phthalates có liên quan đến vấn đề dậy thì sớm ở trẻ.
4. Làm thế nào để người tiêu dùng có thể hạn chế mọi rủi ro?
Hầu hết việc tiếp xúc với phthalate đến từ việc ăn và uống thực phẩm nên đã dẫn đến việc hấp thụ hóa chất này. Phthalates cũng có thể được hít vào qua hơi từ mỹ phẩm có mùi thơm hoặc các sản phẩm vệ sinh được hấp thụ qua da. Vì chúng có trong rất nhiều sản phẩm nên việc tránh hoàn toàn phthalates là một việc khó.
Giảm thiểu tiếp xúc bằng cách tránh các hộp đựng thực phẩm bằng nhựa (nhựa có đánh dấu mã số tái chế 1, 2, 4 hoặc 5 có lẽ là an toàn nhất).
Thay vào đó hãy dùng thủy tinh và không bao giờ hâm nóng thức ăn bằng nhựa.
Kiểm tra nhãn sản phẩm, tránh dùng bất kỳ thứ gì có thành phần là phthalates.
Khi bạn sử dụng các sản phẩm chăm sóc em bé, hãy chọn các sản phẩm không chứa phthalate. Thật không may, không phải lúc nào cũng dễ dàng nhận ra từ danh sách các thành phần trong các sản phẩm. Các nhà sản xuất không bắt buộc phải liệt kê các phthalate một cách riêng biệt, vì vậy chúng có thể được viết dưới thuật ngữ "hương thơm (fragrance)".
Chọn các loại thực phẩm thay thế cho thực phẩm đóng hộp, như trái cây và rau tươi và những loại đựng trong hộp thủy tinh.
Không mua các sản phẩm nhựa vinyl (PVC, polyvinyl clorua), đặc biệt là khi những sản phẩm đó sẽ đọng lại trong miệng trẻ dưới dạng núm vú giả, núm vú giả hoặc đồ chơi. Thay vào đó, hãy chọn những món đồ làm từ các sản phẩm tự nhiên nhất có thể. Khi bạn mua đồ nhựa, hãy tìm những loại làm bằng nhựa polyetylen hoặc nhựa polypropylen hơn là nhựa vinyl hoặc PVC.
Khi sơn hoặc sử dụng các dung môi khác, hãy đảm bảo không gian được thông gió tốt và con bạn đang ở nơi khác. Hầu hết các loại sơn đều chứa DBP (dibutyl phthalate) để giúp chúng có khả năng lan truyền tốt hơn. Bạn có thể tìm kiếm các loại sơn tự nhiên không có thành phần này.
Chọn rèm phòng tắm, áo mưa, đồ nội thất và vật liệu xây dựng hạn chế vinyl bất cứ khi nào có thể. Hóa chất thoát ra từ các sản phẩm này đưa phthalates bay vào không khí và khiến trẻ hoặc bạn hít phải.
Dọn dẹp. Phthalates có thể bay trong không khí và trong bụi trong nhà của bạn, vì vậy lau ướt có thể giúp loại bỏ hóa chất này.