Phát hiện khảo cổ tại Tây Ban nha được coi là báu vật cổ đại được chế tác từ kỹ thuật tinh vi bậc nhất thế giới, bằng những vật liệu quý giá nhất và với tuổi đời 5.000 năm, nó trở nên vô giá.
Đó là một con dao bí ẩn được khai quật từ di tích mộ cự thạch Montelirio tholos ở thung lũng Guadalquivir, thuộc khu vực đô thị của khu định cư Seville hưng thịnh từ thời cổ đại. Con dao dài 21,6 cm với phần lưỡi làm bằng tinh thể pha lê trong suốt và cán bằng ngà voi, điêu khắc tinh xảo. Chế tác ra một hiện vật như thế với kỹ thuật thời tiền sử 5.000 năm về trước gần như là điều không tưởng.
Tinh thể đá tượng trưng cho sức sống của các dân tộc cổ đại, cũng như sự kết nối với tổ tiên, bởi vậy những chiếc dao găm làm bằng đá được phát hiện tại rất nhiều nơi khác nhau trên hành tinh của chúng ta. Tuy nhiên, phát hiện này ở Tây Ban Nha lại hoàn toán khác, chất liệu để làm ra nó khác xa với những gì chúng ta đã quen thuộc và cho tới nay, vẫn chưa rõ con dao găm pha lê này được làm ra với mục đích gì, vì nó khá dễ vỡ.
Cận cảnh báu vật quý giá nhất trong ngôi mộ xa hoa - (Ảnh do nhóm nghiên cứu cung cấp).
Theo bài công bố trên tạp chí Quaternary International, ngôi mộ cổ nơi món vũ khí này được chôn cất rất xa các mỏ pha lê. Trong điều kiện điều kiện vận chuyển khó khăn của thời đó, điều này cho thấy chủ nhân của con dao không những giàu có mà còn thuộc thành phần ưu tú trong xã hội. Đã trả giá rất cao cũng như được ưu tiên để mua những nguyên liệu cực phẩm.
Hiện trường khai quật ngôi mộ cổ khổng lồ - (Ảnh do nhóm nghiên cứu cung cấp).
Tờ Daily Mail trích dẫn lý giải của nhóm khảo cổ từ Đại học Granada, Đại học Seville và Hội đồng Nghiên cứu cấp cao Tây Ban Nha, rằng những con dao quý được cho là đắt giá nhất cùng thời chỉ được làm bằng đá lửa hoặc một số loại đá hiếm. Ngoài con dao, người ta còn tìm thấy một loạt báu vật khác tuy giá trị có phần kém hơn vì cán làm bằng những nguyên liệu thông thường, nhưng vẫn vô giá vì cũng sở hữu phần lưỡi pha lê. Đó là 10 đầu mũi tên, 4 lưỡi kiếm. Ngoài ra còn có một dụng cụ chế tạo vũ khí.
Một số các vật dụng pha lê được khai quật trong mộ - (Ảnh do nhóm nghiên cứu cung cấp).
Cuộc khai quật ở miền nam Tây Ban Nha là sự hợp tác của các nhà nghiên cứu từ Đại học Granada, Đại học Seville và Hội đồng Nghiên cứu Cao cấp Tây Ban Nha. Các nhóm nghiên cứu đã làm việc tại địa điểm này từ năm 2007 đến năm 2010 và công bố phát hiện của họ vào năm 2015 trong đó nêu chi tiết về kho vũ khí pha lê.
Dự án khai quật ở tây nam Tây Ban Nha là kết quả hợp tác của các nhà nghiên cứu ở Đại học Granada, Đại học Seville và Hội đồng Nghiên cứu Cấp cao Tây Ban Nha. Ngôi mộ nằm ở vùng trũng của thung lũng Guadalquivir. Các nhà nghiên cứu phát hiện đá pha lê ở 8 địa điểm thuộc công trình dài 44m với hành lang 39m dẫn tới gian chính rộng hơn 5m. Dù vậy, những đồ vật tinh xảo như đầu mũi tên và lưỡi dao găm lại nằm ở phía nam.
Nghiên cứu cho biết: "Việc chế tạo dao găm tinh thể đá phải dựa trên sự tích lũy kiến thức và kỹ năng thực nghiệm được truyền lại từ việc sản xuất lưỡi dao găm đá lửa cũng như từ bí quyết chế tạo các vật thể hai mặt lá nhỏ hơn bằng tinh thể đá".
Nhóm nghiên cứu cho rằng quá trình sản xuất dao găm pha lê chắc chắn dựa trên tích lũy kinh nghiệm truyền qua nhiều đời và kỹ năng hình thành trong lúc làm lưỡi dao bằng đá. Bề mặt vũ khí được mài nhẵn có thể nhằm tránh rạn nứt trong lúc tạo hình. Do kích thước của con dao găm, các nhà nghiên cứu suy đoán nó được tạo ra từ pha lê nguyên khối dài ít nhất 22 cm và dày 5 cm.
Ngoài vũ khí, ngôi mộ còn chứa xác của 25 cá nhân. Vài người phụ nữ và một người đàn ông được cho là chết do trúng độc. Xác của họ nằm rải rác quanh khu mộ, cùng với đồ cúng tế bao gồm ngà voi, trang sức, đồ gốm và một quả trứng đà điểu.
Trên thực tế, việc phát hiện các tạo vật cổ đại được làm từ đá pha lê không phải là hiếm. Trong quá khứ, các hiệp sĩ Pháp thường gắn những mảnh quặng đá pha lê vào thanh kiếm của mình, và tin rằng nó sẽ làm tăng sức mạnh cho họ. Ở Tây Tạng, người ra tin rằng đá pha lê có thể giúp cho những người lính bị thương mau lành và hồi phục nhanh hơn.