Dù đã có 200 năm nghiên cứu về tiểu não nhưng phát hiện mới này vẫn khiến các nhà khoa học ngạc nhiên về não bộ của chúng ta.
Với sự phức tạp của cơ thể con người, không có gì ngạc nhiên khi chúng ta vẫn đang có những khám phá mới về các bộ phận khác nhau cấu thành nên cơ thể người - và các nhà khoa học vừa có một khám phá mới về chức năng của tiểu não ở phía sau não.
Tiểu não là một phần của não nằm ở phía sau đầu, ngay phía trên và phía sau nơi mà tủy sống kết nối với chính não của bạn. Tên "tiểu não" xuất phát từ tiếng Latin và có nghĩa là "bộ não nhỏ".
Trong nhiều thế kỷ, các nhà khoa học tin rằng công việc của tiểu não là điều phối các chuyển động của cơ bắp. Những tiến bộ trong công nghệ đã chỉ ra rằng tiểu não của bạn làm được nhiều hơn thế. Còn nhiều điều mà các nhà khoa học vẫn đang cố gắng hiểu về tiểu não, bao gồm tất cả các cách nó hoạt động với phần còn lại của hệ thần kinh của cơ thể người.
Phát hiện chức năng mới của tiểu não
Vốn đã được biết đến là nơi quan trọng trong việc kiểm soát các chuyển động của chúng ta một cách chính xác, giờ đây, theo phát hiện mới đăng trên Kỷ yếu của Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Mỹ (PNAS), dường như vùng não này cũng đóng một vai trò quan trọng khi ghi nhớ những trải nghiệm cảm xúc tích cực và tiêu cực.
Hình ảnh MRI của não. (Ảnh: Highwaystarz-Photography / iStock / Getty Images)
Những loại trải nghiệm cảm xúc này đặc biệt được não bộ ghi nhớ rất rõ, đặc biệt là vì nó giúp cho sự tồn tại của loài người chúng ta có thể nhớ được những lúc chúng ta gặp nguy hiểm và những lúc chúng ta thành công.
Amygdala và hippocampus là những vùng não được cho là chịu trách nhiệm cao nhất trong việc củng cố những ký ức cảm xúc này, nhưng vì tiểu não đã có liên quan đến việc điều hòa nỗi sợ hãi, các nhà khoa học đằng sau nghiên cứu mới nhất muốn xem liệu nó có đóng vai trò gì trong việc ghi lại những ký ức cảm xúc hay không.
Các nhà nghiên cứu viết: "Mục đích của nghiên cứu này là để điều tra xem liệu các kết nối tiểu não và tiểu não có liên quan đến hiện tượng trí nhớ theo từng giai đoạn vượt trội để kích thích cảm xúc thông tin thị giác hay không".
Thông qua hình ảnh quét não của 1.418 người được thực hiện thông qua chụp cộng hưởng từ chức năng (fMRI) khi họ trải qua cảm xúc - một số hình ảnh tích cực, một số tiêu cực - và trung tính, nhóm nghiên cứu có thể xác định rằng tiểu não thực sự có liên quan hay không.
Những người tham gia nghiên cứu ghi nhớ những hình ảnh tích cực và tiêu cực tốt hơn nhiều so với những hình ảnh trung tính, và khả năng lưu trữ nâng cao này có liên quan đến thời gian tiểu não hoạt động nhiều hơn.
Hơn nữa, các nhà nghiên cứu cũng quan sát thấy mức độ liên lạc lớn hơn giữa tiểu não và đại não - phần lớn nhất của não. Tiểu não nhận thông tin từ vỏ não trước (một vùng quan trọng để nhận thức và đánh giá cảm giác); nó cũng đang chuyển tiếp thông tin đến hạch hạnh nhân và hồi hải mã.
Tiểu não (màu đỏ) kết nối với các khu vực khác nhau của đại não (màu xanh lá cây) để tăng cường lưu trữ thông tin cảm xúc. (Ảnh: MCN / Đại học Basel)
Nhà khoa học thần kinh Dominique de Quervain đến từ Đại học Basel ở Thụy Sĩ cho biết: "Những kết quả này chỉ ra rằng tiểu não là một thành phần không thể thiếu của mạng lưới chịu trách nhiệm lưu trữ thông tin cảm xúc được cải thiện".
Như với bất kỳ phát hiện mới nào về mạch thần kinh bên trong đầu của chúng ta, những phát hiện này có thể hữu ích trong việc chỉ cho chúng ta cách sửa chữa mạch đó khi có sự cố - khi những ký ức không được lưu trữ chính xác hoặc nếu chúng có thể được in quá rõ ràng vào tâm trí.
Ví dụ, khi những trải nghiệm đau đớn hoặc sợ hãi quá dễ dàng được ghi nhớ lại, có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe tâm thần.
Các nhà nghiên cứu viết: "Những phát hiện này mở rộng kiến thức về vai trò của tiểu não trong các quá trình nhận thức và cảm xúc phức tạp và có thể liên quan đến sự hiểu biết về các rối loạn tâm thần với mạch cảm xúc không ổn định, chẳng hạn như rối loạn căng thẳng sau chấn thương hoặc rối loạn phổ tự kỷ".
200 năm nghiên cứu tiểu não
Theo các nhà khoa học, tiểu não của bạn chỉ chiếm khoảng 10% bộ não về lượng không gian mà nó chiếm. Tuy nhiên, nó chứa khoảng một nửa số tế bào thần kinh trong toàn bộ cơ thể của bạn.
Tiểu não cũng vô cùng nhỏ gọn. Mô não tạo nên tiểu não của bạn là một tấm được gấp lại giống như đàn accordion. Được đặt bằng phẳng, tiểu não dài 1 mét, rộng 10 cm.
Tiểu não của bạn chỉ chiếm khoảng 10% bộ não về lượng không gian mà nó chiếm.
Các nhà khoa học bắt đầu phân tích tiểu não cách đây 200 năm bằng cách nghiên cứu người hoặc động vật bị tổn thương tiểu não. Họ nhận thấy những người bị loại sát thương này thường gặp khó khăn trong việc giữ thăng bằng khi đứng hoặc đi bộ, hoặc họ khó với lấy được đồ vật...
Theo thời gian, các nhà khoa học bắt đầu tìm ra bằng chứng cho thấy tổn thương tiểu não có thể gây ra những ảnh hưởng khác. Họ phát hiện ra rằng loại tổn thương này có thể khiến một người khó học từ hoặc kỹ năng mới hơn. Hoặc cản trở việc đánh giá kích thước hoặc khoảng cách với các vật thể. Nó cũng có thể ảnh hưởng đến cảm giác của bạn về thời gian. Ví dụ, những người bị tổn thương tiểu não của họ có thể gặp khó khăn khi gõ ngón tay liên tục.
Dù rằng đã có hơn 200 năm nghiên cứu về tiểu não, nhưng các nhà khoa học vẫn không ngừng nghiên cứu phần này của não bộ con người. Và việc tìm thấy chức năng hoàn toàn mới của phần này cho thấy, não bộ nói chung của con người thực sự rất phức tạp.
Nghiên cứu đã được xuất bản trên PNAS.