Bắc Phi trong kỷ nguyên Mesozoi được xem là lãnh địa của những loài vật khổng lồ và trong đó có những loài vật với cái tên khá quen thuộc như Thằn lằn gai (Spinosaurus), cá mập trắng Carcharhinus, Carcharodontosaurus, Paralititan, Sarcosuchus...
Trong những năm gần đây, một loài cá sấu mới đã được phát hiện và đặt tên là King Machimosaurus (Machimosaurus rex). Hóa thạch của loài này được tìm thấy ở sa mạc Morocco, mẫu hóa thạch này là một hộp sọ dài 1,6 mét và toàn bộ cuộc khai quật được tài trợ bởi National Geographic.
Đầu năm 2016, nhóm nghiên cứu đã xuất bản một bài nghiên cứu có tiêu đề "The largest thalattosuchian (Crocodylomorpha) supports teleosaurid survival across the Jurassic-Cretaceous boundary" và chính thức đặt tên cho loài cá sấu khổng lồ này là Machimosaurus rex.
Dù bộ xương lưu lại bao gồm nhiều mảnh vụn, các nhà khoa học thu thập đủ bằng chứng từ lớp đá 120 triệu năm tuổi để xác định loài bò sát này là thành viên lớn nhất trong họ cá sấu sống phần lớn ở biển.
"Đây là phát hiện mới từ nơi chưa có nhiều khám phá về hóa thạch", Stephen Brusatte, nhà cổ sinh vật học tại Đại học Edinburgh, Anh, nhận xét.
Hóa thạch bao gồm hộp sọ và một số mẩu xương khác, được nhà nghiên cứu Federico Fanti ở Đại học Bologna, Italy, và đồng nghiệp tìm thấy.
Machimosaurus rex là loài cá sấu sống dưới biển lớn nhất từ trước tới nay. (Ảnh: Davide Bonadonna).
Đánh giá từ hóa thạch của Machimosaurus rex, các nhà cổ sinh vật học suy đoán rằng loài này có thể dài tới 9,6 mét và nặng tới gần 3 tấn. Từ đó có thể thấy rằng Machimosaurus rex là loài cá sấu nước mặn lớn nhất từng được con người phát hiện. Trong khi đó, các loài cá sấu nước mặn khác sống trong thời đại Trung Sinh có kích thước nhỏ hơn, chẳng hạn như loài Dakosaurus và Metriorhynchus. Nhưng trên thực tế, nếu gộp cả 2 loài cá sấu nước mặn và cá sấu nước ngọt vào với nhau thì kích thước của loài Machimosaurus rex vẫn còn nhỏ bé hơn so với các loài như Purussaurus, Sarcosuchus hay loài Deinosuchus.
Machimosaurus rex sở hữu một cái đầu dài, nhưng mõm của chúng khá mỏng đồng thời chúng sở hữu những hàng răng tròn, ngắn và sắc nhọn trong miệng. Mũi của chúng được mọc ở trên đỉnh đầu, đây là đặc điểm ưu việt để có thể thở trong môi trường biển. Ngoài ra, chúng sở hữu cặp mắt mọc trên đỉnh đầu khá giống với các loài cá sấu ngày nay.
Thông qua phân tích và mô phỏng hóa thạch, các nhà cổ sinh vật học cho rằng Machimosaurus rex có một thân hình khá mảnh khảnh nhưng cái đuôi của chúng lại khá dài và rộng để có thể hỗ trợ quá trình di chuyển dưới biển và duy trì sự cân bằng của cơ thể. Từ đó có thể thấy rằng loài Machimosaurus rex đã tiến hóa để thích nghi với cuộc sống dưới đại dương và có thể bơi với vân tốc rất nhanh.
Hình dáng hóa thạch hộp sọ của loài cá sấu khổng lồ Machimosaurus rex.
Đối với các nhà khoa học, điểm quan trọng nhất về Machimosaurus rex không phải là kích thước khi còn sống của nó. Từ lâu, giới cổ sinh vật học đã tranh luận liệu có một cuộc tuyệt chủng hàng loạt ở cuối kỷ Jura cách đây 145 triệu năm hay không. Đây có thể là lý do khiến nhóm động vật giống cá sấu tên teleosaurid bị tuyệt diệt.
Phát hiện Machimosaurus rex lớp đá thuộc kỷ Phấn trắng hé lộ nếu cuộc tuyệt chủng hàng loạt từng diễn ra, nó không giết chết sự sống trên khắp hành tinh. "Phát hiện mới cung cấp thêm bằng chứng cho thấy nhiều loài bò sát ở biển đã vượt qua biên giới và sống sót qua cuộc tuyệt chủng", Brusatte kết luận.
Một trong những bí ẩn lớn là tại sao cá sấu ở biển không phát triển mạnh như trước. Dù Machimosaurus rex tồn tại lâu hơn giả định, số lượng của chúng không lớn như ở kỷ Jura. Machimosaurus rex có kích thước ấn tượng nhưng nó khó có thể sinh tồn trên cạn.
Việc phát hiện ra Machimosaurus rex không chỉ làm mới giới hạn kích thước của cá sấu biển thời kỳ Mesozoi mà còn mở rộng giới hạn sinh tồn của các loài Machimosaurus đến kỷ Phấn trắng, từ 130 triệu đến 120 triệu năm trước. Trước đây, có quan điểm cho rằng có một sự kiện tuyệt chủng ở cuối kỷ Jura và khiến cho nhóm động vật giống cá sấu tên teleosaurid bị tuyệt diệt trong sự tuyệt chủng này. Nhưng việc phát hiện ra Machimosaurus rex hé lộ nếu cuộc tuyệt chủng hàng loạt từng diễn ra, nó không giết chết sự sống trên khắp hành tinh. "Phát hiện mới cung cấp thêm bằng chứng cho thấy nhiều loài bò sát ở biển đã vượt qua biên giới và sống sót qua cuộc tuyệt chủng", Brusatte - nhà cổ sinh vật học tại Đại học Edinburgh, Anh kết luận.