Cà chua, ớt japaleño, ớt serrano và quả bơ hiện đang được kiểm soát kĩ lưỡng sau đợt bùng phát khuẩn Salmonella khiến cho rất nhiều người Mỹ lo lắng về chuyện ăn rau quả.
Theo Amy Litt – giám đốc quản lý Hệ gen thực vật và Cullman tại Vườn thực vật New York, trên thực tế, tất cả các sản phẩm nói trên đều được phân loại vào nhóm quả, dù người mua, người bán và các chuyên gia dinh dưỡng suy nghĩ thế nào.
Litt cho biết: “Theo quan điểm của tôi, đó luôn luôn là một bí ẩn. Mọi người đều biết cà chua là quả nhưng họ không biết rằng bí hay đậu tây hay dưa chuột cũng là quả. Tôi không chắc bằng cách nào mà kiến thức cộng đồng coi cà chua là quả. Nhưng tất cả các loại khác cũng đều là quả”.
Cửa hàng bán trái cây của một người đàn ông tại chợ West Side, Cleveland. Giá thực phẩm tăng mạnh vào tháng 6 với mức 0,7% hơn gấp đôi mức tăng tháng trước. Giá rau củ tăng 6,1% - mức tăng lớn nhất trong 3 năm gần đây. (Ảnh: AP Photo/Mark Duncan) . |
Người dân gần như không có kiến thức về những thứ này. Trong một cuộc bỏ phiếu thử đối với 35 người tại Manhattan ngày hôm qua, khoảng một nửa (18 người) nói rằng cà chua là trái cây. Nhưng tất cả chỉ trừ một người nói rằng đậu tây là rau, còn đa số (30 người) nói bí là một loại rau.
Quả bơ, đậu tây, bí, quả cà, ớt xanh và mướp tây thực chất đều là quả. Mặt khác, đại hoàng lại không phải là trái cây.
Trong thế giới thực vật, quả là cấu trúc mang hạt của cây. Nó được tạo thành trong bông hoa. Tại phần trung tâm của bông hoa, hoa cái có mang bầu nhụy. Bầu nhụy chứa các cấu trúc bên trong có thể phát triển thành hạt khi được thụ phần. Vì thế bầu nhụy sẽ phát triển thành quả.
Đối với cây cối, quả cơ bản là phương tiện để phát tán hạt giống ra môi trường xung quanh, đa phần là nhờ gió hoặc nhờ vào động vật. Các loại quả như mâm xôi trở nên dày hơn, tích lũy đường và có màu sắc rực rỡ do đó nó thu hút chim chóc cùng các loại động vật khác đến ăn. Sau đó “chúng sẽ tích hạt cây trong phân của chúng”. Trong một số trường hợp, quả khô đi rồi tách ra. Cơn gió sẽ mang hạt cây đến các nơi lân cận để hạt hình thành một chu trình sống mới. Ví dụ cho kiểu phát tán này là quả bông hay quả bông tai.
Esther van der Knaap (trái) cùng sinh viên đang theo học tiến sĩ Na Zhang phân tích hình dạng cà chua dài và các biến thể gen quy định hình dạng dài của quả nhờ một chương trình phần mềm đặc biệt gọi là “Chương trình phân tích cà chua” do chính van der Knapp phát triển. (Ảnh: Ken Chamberlain, CommTech, đại học bang Ohio) |
Thế còn rau thì sao?
Litt giải thích từ “rau” không có ý nghĩa về mặt thực vật học – nghiên cứu về cây cối. Thực chất, nó cũng được phân loại, giống như trái cây, dựa trên chính đặc điểm trong cấu trúc thực vật của chúng: chúng thuộc bộ phận nào trên cây? Ví dụ, đại hoàng hay cần tây là cuống lá, mặc dù chúng rất dài và chứa nước.
Rau diếp, cải xoăn, rau chân vịt hay bắp cải là lá cây.
Một người đàn ông đang bán dứa cho khách hàng tại thành phố Yangon (Myanmar). Rất nhiều món ăn địa phương cùng hoa quả được bày bán trên vỉa hè của thành phố. (Ảnh: AP) |
Thế còn rau đậu? Đậu dễ nhận biết hơn bởi trong trường hợp này ngôn ngữ của người mua hàng khớp với thực vật học. Rau đậu có tất cả các đặc điểm giống trái cây. Một quả đậu cũng được gọi là rau đậu. Ví dụ như đậu ván, đậu tây hay đậu Hà Lan. Tất cả đều là quả.
Đậu Hà Lan (ngoài ra còn có đậu lửa, đậu xanh, đậu tằm) có thể đánh lừa bạn. Chúng có vị bùi và không giống thân hay lá, nhưng chúng không phải là quả. Đậu hay đỗ là hạt. Chúng đều phát triển trong cùng loại vỏ, đó chính là quả, và chúng có chứa nhiều protein. Cây đậu, vỏ đậu đều gọi chung là rau đậu.
Quả mọng rất phức tạp
Quả mọng là quả. Các chuyên gia nghiên cứu thực vật cũng đồng ý với chúng ta về quản điểm này. Đối với họ, quả mọng là quả thịt có chứa nhiều hạt bên trong, gắn với bầu nhụy như quả việt quất chẳng hạn.
Nhưng rất lạ là cà chua, quả cà, nho, quả hồng vàng và ớt đều được coi là quả mọng đối với các chuyên gia nghiên cứu thực vật.
Vậy hãy thử đoán xem quả nào không phải là quả mọng? Chính là dâu tây, quả mâm xôi, quả dâu tằm và quả dâu đen. Chúng thực chất là quả kép vì chúng hình thành các quả con từ nhiều bầu nhụy nằm riêng rẽ chứ không phải là hòa với nhau thành một cấu trúc thống nhất.
Các loại quả mọng và quả kép (Ảnh: 1001recipe) |
Dâu tây có hạt nằm bên ngoài, rất kì lạ phải không. Với các loại quả thông thường như táo hay đào, hạt nằm bên trong quả và được bao quanh bởi lớp thành bầu nhụy. Điều này cũng đúng với quả việt quất. Nhưng riêng với dâu tây, “thành bầu nhụy lại bong ra, phần phát triển lớn chính là các mô ở bên dưới cấu trúc bao bọc noãn (noãn sau đó phát triển thành hạt)”.
Litt giải thích: “Khi bộ phận đó phát triển kích cỡ, nó cách ly tất cả các hạt với nhau và dừng lại ở bên ngoài quả”.
Một ví dụ phát triển theo hướng khác là quả dứa. Nó được gọi là đa quả. Mỗi quả thực chất là một nhóm các quả nhỏ, được hình thành do các bầu nhụy của nhiều bông hoa khác nhau kết hợp với nhau mà thành.
Litt cho biết: “Có rất nhiều loại quả khác nhau. Và cũng có rất, rất nhiều biến dạng khác nhau của một loại quả”.