Vào năm 2019, khi tàu vũ trụ OSIRIS-REx của NASA tiếp cận tiểu hành tinh Bennu, các nhà khoa học đã nhìn thấy thứ gì đó tuyệt đẹp trong các bức ảnh được gửi về Trái đất. Bề mặt của nó có những khối có kích thước bằng đá cẩm thạch lấp ló.
Giờ đây, một nghiên cứu mới về thiên thạch rơi xuống Trái đất cho thấy hoạt động của tiểu hành tinh này diễn ra như thế nào. Các vụ va chạm nhỏ có thể làm văng các viên đá ra khỏi tiểu hành tinh nhưng lại rơi trở lại, bị lực hấp dẫn của thiên thạch hút vào. Một vụ va chạm khác sau đó có thể đập các viên đá trở lại với nhau, tạo ra một loại xi măng khoáng chất từ khắp bề mặt tiểu hành tinh.
Xin Yang, một nghiên cứu sinh tại Bảo tàng Cánh đồng Chicago và Đại học Chicago, Mỹ đồng thời là tác giả đầu tiên của nghiên cứu mới này cho biết: “Nó cung cấp một cách giải thích mới về cách thức mà các khoáng chất trên bề mặt của các tiểu hành tinh bị trộn lẫn".
Thiên thạch Aguas Zarcas đã vỡ ra ở Costa Rica vào năm 2019.
Bí ẩn thiên thạch
Trước đây, các nhà thiên văn học cho rằng, các tiểu hành tinh phải trải qua các vụ va chạm mạnh, tốc độ cao, áp suất lớn để định hình lại bề mặt của chúng, Philipp Heck, người phụ trách đo đạc tại Bảo tàng Field và là tác giả chính của nghiên cứu, cho biết trong tuyên bố.
Tuy nhiên, nghiên cứu mới được công bố ngày 11/8 trên tạp chí Nature Astronomy, chỉ ra rằng thực sự không mất nhiều thời gian để biến hình một tiểu hành tinh. Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra điều này khi họ kiểm tra thiên thạch Aguas Zarcas, rơi ở Costa Rica vào năm 2019. Các mảnh vỡ của đá không gian, có ánh sáng như thủy tinh mịn do nhiệt độ trải qua trong khí quyển, đã va vào mái nhà của một ngôi nhà và một chuồng chó gần đó, theo Trung tâm Nghiên cứu Thiên thạch Buseck của Đại học Bang Arizona, Mỹ.
Thay vì buộc các mảnh vỡ rời ra, các nhà nghiên cứu đã tìm hiểu sâu hơn lý do tại sao chúng lại có khả năng phục hồi như vậy. Sử dụng kỹ thuật chụp cắt lớp vi tính (CT), các nhà khoa học có thể xem xét các hạt trong các mảnh cứng. Trong hầu hết các tảng đá không gian, những viên đá chondrules này có hình cầu, nhưng trong các mảnh vỡ của Aguas Zarcas, chúng bị bóp vụn và tất cả đều theo cùng một hướng. Đây là một dấu hiệu rõ ràng cho thấy những mảnh vỡ không thể do bị va chạm.
Những hình ảnh năm 2019 về bề mặt của tiểu hành tinh Bennu đã giúp kể lại phần còn lại của câu chuyện về thiên thạch. Bennu và Aguas Zarcas đều là những loại đá giàu carbon được hình thành sớm trong lịch sử của hệ mặt trời. Do đó, mảnh Aguas Zarcas va vào Trái đất có thể đã làm vỡ một tiểu hành tinh rất giống Bennu.
Kết hợp các quan sát trong không gian và phòng thí nghiệm lại với nhau, các nhà nghiên cứu kết luận rằng tiểu hành tinh mẹ của Aguas Zarcas lần đầu tiên trải qua một vụ va chạm tốc độ cao, làm biến dạng một phần của tảng đá.
Tảng đá suy yếu này dần dần bị vỡ ra, có thể là do sự thay đổi nhiệt độ mạnh mẽ mà một tiểu hành tinh phải trải qua khi nó quay khiến đá nở ra, nén lại và cuối cùng là đứt gãy.
Lực hấp dẫn của tiểu hành tinh chính sau đó dần dần làm cho những viên đá cuội rơi trở lại những phần bề mặt chưa bao giờ chịu tác động. Cuối cùng, tiểu hành tinh đã trải qua một vụ va chạm khác, kết dính các mảnh va chạm và không va chạm vào một tảng đá. Đây có thể là tác động làm vỡ mảnh vỡ cuối cùng đã chạm tới Trái đất.
Trong khi các vụ va chạm thiên thạch trong không gian là rất hiếm, qua quan sát tiểu hành tinh Bennu, các nhà khoa học đã biết rằng, các tiểu hành tinh thường phun ra đá cuội và điều này có thể quan trọng hơn so với những vụ va chạm lớn.