Chắc hẳn là ai ai trong chúng ta cũng đã từng thử qua sữa chua, có người tự làm tại nhà, có người mua sẵn bên ngoài, nhưng có một thứ mà khá nhiều người luôn nhầm lẫn về sữa chua chính là vị ngọt của nó. Sữa chua tự nhiên vốn dĩ không hề ngọt vì nó là thành quả của quá trình lên men vi khuẩn có trong sữa. Còn các loại sữa chua có vị ngọt là do người ta đã cho thêm nhiều chất tạo ngọt và đường vào nó.
Con người đã bắt đầu biết lên men sữa chua từ hàng ngàn năm trước – ra đời ở bán đảo Anatolia (nay là Thổ Nhĩ Kì) từ những năm 3000 – 2000 trước Công nguyên, đến tận thế kỷ 20, khi công nghiệp sữa chua quy mô lớn dần được hình thành. Trong những thập niên từ năm 1919 đến những năm 60 của thế kỉ 20, sữa chua bắt đầu thay đổi hương vị, hướng đến vị ngọt như ngày nay. Sữa chua với thạch trái cây bắt đầu được cấp bằng sáng chế vào năm 1933, và 30 năm sau đó, tức 1963, sữa chua pha trộn ra đời.
Con người đã bắt đầu biết lên men sữa chua từ hàng ngàn năm trước.
Ở thời điểm đó, đối với người Mĩ, sữa chua thực sự không hấp dẫn lắm. Và để cải thiện điều đó, vào những năm 1970, Danone và các công ty sữa chua lớn khác bắt đầu chiến dịch quảng cáo quy mô lớn và dài hạn để thuyết phục các bậc phụ huynh về lợi ích sức khỏe của sữa chua đối với trẻ em. Để thuyết phục rằng sữa chua có giá trị dinh dưỡng với trẻ em, các nhà sản xuất đã tiếp tục bổ sung nhiều chất tạo ngọt để khỏa lấp vị chua của sữa lên men tự nhiên.
"Các nhà tiếp thị sữa chua đã phát hiện ra rằng hầu hết mọi người không thích sữa chua là vì vị chua của nó. Và họ có thể cải thiện doanh thu bằng cách làm sữa chua "ngọt" hơn". Marion Neste, giáo sư dinh dưỡng, nghiên cứu thực phẩm và sức khỏe cộng đồng tại Đại học New York và đồng thời là tác giả của cuốn sách What to Eat cho biết.
Và kể từ cột mốc đó, ngày hôm nay, tại Hoa Kỳ, sữa chua là một thị trường lớn với trị giá 8,5 tỷ USD gồm nhiều hệ thống siêu thị chứa đầy đủ các mặt hàng sữa chua được bán cho trẻ em – từ Danimals của Dannon cho tới YoBids của Stonyfield, Yoplait Trix và Chobani Champions. Theo một nghiên cứu trên tạp chí Pediatrics vào năm 2015 thì sữa chua chính là một trong ba sản phẩm thực phẩm và đồ uống phổ biến nhất ở thị trường Mỹ.
Nhưng những gì mà các bậc phụ huynh có thể vẫn chưa nhận ra là một hũ sữa chua có thể chứa quá nhiều đường, khoảng 10 gram, tương đương với một cái bánh Pillsbury.
Bánh Pillsbury.
Gần đây cũng có một nghiên cứu mới xoay quanh vấn đề này được công bố trên tạp chí quốc tế về béo phì và được tác giả Gretchen Reynolds xuất bản lại trên tờ New York Times, cho thấy nhiều bậc cha mẹ không hề biết được lượng đường tiêu thụ của con em mình. Điều này rất có hại có cơ thể của trẻ nhỏ, đặc biệt là trong độ tuổi đang phát triển. Một phần lí do khiến họ khó có thể theo dõi lượng đường tiêu thụ của trẻ là do đường có mặt trong mọi thực phẩm và đồ uống trên thị trường, điển hình như nước cam và sữa chua, họ tưởng nó tốt cho sức khỏe, nhưng không hoàn toàn.
Trẻ em đang ngày càng sử dụng nhiều đường hơn
Theo Tổ chức Y tế Thế giới, đường nên chiếm ít hơn 10% tổng lượng calo tiêu thụ hàng ngày. Đối với trẻ em trong độ tuổi từ 2 đến 18 tuổi, mức quy định là 6 muỗng cà phê đường mỗi ngày.
Nhưng trớ trêu thay là các công ty thực phẩm lại tìm được rất nhiều cách để thêm đường vào sản phẩm của mình, như trên tạp chí quốc tế về béo phì cho biết. Nghiên cứu được thực hiện bởi ba nhà nghiên cứu thuộc Viện Max Planck về Phát triển con người ở Berlin, Đức, khảo sát 305 gia đình người Đức với ít nhất một con từ 6 đến 12 tuổi. Khảo sát được tiến hành bằng cách cho các bậc phụ huynh thực hiện một thử nghiệm trên máy tính yêu cầu họ ước tính hàm lượng đường có trong sáu loại thực phẩm và đồ uống, bao gồm cả sữa chua và nước sốt cà chua. Các nhà nghiên cứu nhận thấy rằng 74% các bậc cha mẹ đã đánh giá thấp lượng đường trong tất cả các mặt hàng được đưa ra.
Như Reynolds giải thích trong tờ New York Times, các bậc cha mẹ bối rối nhất về lượng đường chứa trong các loại thực phẩm thường được xem là lành mạnh, tốt cho sức khỏe. Cô cho biết: "Hơn 90% những người tham gia nghiên cứu đánh giá thấp đường trong sữa chua, ví dụ, trung bình bảy khối, hoặc khoảng 60% tổng lượng là đường trong mỗi khẩu phần". Một số loại sữa chua có thể chứa hơn 4 khối đường, có nghĩa là chỉ một hũ sữa chua đã đủ khiến trẻ đạt gần mức tiêu thụ đường tối đa mỗi ngày. Thật vậy, nghiên cứu cho thấy rằng rất nhiều trẻ em đang sử dụng nhiều đường hơn mức cho phép, với trẻ mới biết đi ở Hoa Kỳ, mức tiêu thụ đã gần bằng – hoặc nhiều hơn cả mức khuyến cáo cho người lớn.
Tại sao đường lại đặc biệt không tốt với trẻ em?
Một hũ sữa chua có thể chứa quá nhiều đường.
Hơn 18% học sinh tiểu học ở Hoa Kỳ bị béo phì. Các yếu tố góp phần tạo nên con số đó là lối sống không lành mạnh, hay căng thẳng, và chấp nhận lượng đường dư thừa trong các loại thực phẩm hay đồ uống cũng nằm trong số đó. Trong khi lượng đường dư thừa này nếu được hấp thụ trong độ tuổi niên thiếu, đang phát triển có thể dẫn đến tăng cân, các nguy cơ về tim mạch, béo phì và cao huyết áp. Các nghiên cứu gần đây cũng chỉ ra rằng đường dư làm giảm khả năng miễn dịch của cơ thể, làm cho trẻ dễ bị bệnh và nhiễm trùng hơn.
Lượng đường ăn vào vượt ngưỡng ngay từ đầu do sự chủ quan của bố mẹ đã dần tạo thành thói quen và khiến mọi thứ khó khăn hơn đối với trẻ. Chính vì vậy, một chiến lược để giảm lượng đường tiêu thụ của trẻ là tạo thói quen ăn uống lành mạnh cho trẻ khi lên hai. Các hướng dẫn của AHA nêu rõ rằng trẻ em ở độ tuổi này "nên tránh tiêu thụ bất kỳ lượng đường bổ sung nào, vì chúng cần chế độ ăn giàu chất dinh dưỡng và đang phát triển các sở thích về hương vị".
Những người ủng hộ cho sức khỏe trẻ nhỏ đang cố gắng nâng cao nhận thức về những cạm bẫy của sữa chua pha trộn. Chiến dịch "Save Kids From Sugar" do Hội đồng thành phố Liverpool của Anh điều hành nhằm mục đích giáo dục về những nguy cơ sức khỏe của việc nhầm lẫn sữa chua với một bữa ăn nhẹ lành mạnh. Trong khi đó, các tổ chức y tế lớn như Viện hàn lâm Nhi khoa Mỹ đã ban hành cảnh báo cho các bậc cha mẹ tránh rơi vào cái bẫy của các chiến dịch tiếp thị sữa chua, cái bẫy "lành mạnh" mà họ đưa ra.
Nhưng tin tốt là các bậc phụ huynh hoàn toàn có thể tìm kiếm một lựa chọn thay thế nhanh chóng. Đó chính là dùng sữa chua lên men tự nhiên, pha trộn với trái cây hoặc các loại hạt, đó sẽ là một bữa ăn nhẹ lành mạnh và không kém phần hấp dẫn.