Sau 12 tháng, nhóm nghiên cứu trẻ thuộc Bộ môn Hóa hữu cơ, Viện Kỹ thuật Hóa học đã nghiên cứu thành công quy trình chiết tách, phân lập một số hợp chất có hoạt tính sinh học (chống oxy hóa, hạ glucose máu…) từ lá cây xakê và vỏ quả măng cụt ở quy mô phòng thí nghiệm.
Đề tài khoa học và công nghệ tiềm năng “Nghiên cứu quy trình chiết, tách phân đoạn có hoạt tính sinh học từ cây xakê và cây măng cụt” được Bộ Khoa học và Công nghệ tài trợ nhằm nghiên cứu với mục tiêu tạo ra các chế phẩm hỗ trợ điều trị các bệnh tiểu đường và cao huyết áp.
Phó Giáo sư, Tiến sỹ Trần Thu Hương, Chủ nhiệm đề tài khoa học cho biết, trong quá trình thực hiện đề tài, nhóm đã thu thập các mẫu dược liệu, giám định tên khoa học; sử dụng kết hợp các phương pháp chiết xuất truyền thống và hiện đại, tạo các dịch chiết phục vụ cho nghiên cứu hóa học và sinh học; nghiên cứu phân lập các hợp chất có hoạt tính sinh học từ lá cây xakê và vỏ quả măng cụt.
Nhóm đã xác định cấu trúc hóa học của các hợp chất được phân lập bằng phương pháp vật lý hiện đại; đánh giá hoạt tính sinh học của mẫu dịch chiết và các hoạt chất theo hướng có hoạt tính chống oxy hóa, hạ glucose máu…
Bằng việc kết hợp các phương pháp sắc ký và phổ quang hiện đại, đề tài đã nghiên cứu phân lập và xác định được cấu trúc của 17 hợp chất, trong đó có 2 hợp chất mới từ lá cây xakê và vỏ quả măng cụt.
Ảnh: internet
Công nghệ mà nhóm nghiên cứu xây dựng tích hợp nhiều phương pháp hóa học-sinh học-vật lý-dược học hiện đại. Với quy trình công nghệ này, từ lá khô của cây xakê, nhóm nghiên cứu đã phân lập được 9 hợp chất, trong đó có một hợp chất mới lần đầu tiên được phân lập từ lá cây xakê tại Việt Nam.
Các kết quả thử hoạt tính cho thấy, dịch chiết cũng như các hợp chất phân lập được từ lá cây xakê có tác dụng chống oxy hóa tốt, ức chế được các enzyme liên quan đến sự chuyển hóa glucose gây bệnh tiểu đường.
Từ vỏ quả măng cụt, nhóm nghiên cứu cũng đã phân lập được 8 hợp chất, trong đó có một hợp chất mới lần đầu tiên được phân lập. Các hợp chất này có khả năng ức chế enzyme α-glucosidase và α- amylase tương đối mạnh, trong đó gartanin có hoạt tính ức chế α-glucosidase mạnh nhất.
Các dịch chiết thu được từ hai nguồn nguyên liệu trên đã được thử nghiệm in vivo trên giống chuột thuần chủng BALB/c (loài chuột chuyên dùng để thử nghiệm khả năng miễn dịch). Kết quả cho thấy các dịch chiết này có tác dụng khả quan trong việc hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường.
“Một điểm nổi bật nữa của đề tài là nhóm nghiên cứu trẻ đã nghiên cứu, chế tạo thành công vật liệu γ nhôm oxit có kích thước lỗ xốp vào khoảng 6-10nm, chứa nhiều nhóm –OH trên bề mặt với số lượng lớn các tâm axit yếu và trung bình, có độ bền cơ cao, bền với các dung môi dùng trong quá trình triết, tách và có khả năng tái sinh tốt, đáp ứng yêu cầu hấp phụ chọn lọc các hợp chất có hoạt tính sinh học. Đây là vật liệu tốt để sử dụng trong quá trình phân lập lượng lớn các hợp chất thiên nhiên hướng tới quy trình công nghệ quy mô công nghiệp với giá thành thấp”, Phó Giáo sư, Tiến sỹ Trần Thu Hương chia sẻ.
Theo Phó Giáo sư, Tiến sỹ Trần Thu Hương, bước đầu đề tài đã đạt được kết quả nhất định về việc phân lập các hợp chất và tìm kiếm các chất có hoạt tính sinh học (kháng vi sinh vật, chống oxy hóa hạ đường huyết…) từ lá cây xakê và vỏ quả măng cụt - nguồn nguyên liệu phong phú, sẵn có ở nhiều tỉnh, thành phố Việt Nam.
Tuy nhiên, Phó Giáo sư, Tiến sỹ Trần Thu Hương cũng bày tỏ mong muốn: "Để có thể ứng dụng các kết quả nghiên cứu này vào thực tiễn, cần mở rộng việc nghiên cứu thành phần hóa học theo từng địa điểm và thời điểm thu thập mẫu.
Bên cạnh mở rộng khảo sát hoạt tính hạ đường huyết, các hoạt tính sinh học khác của các loài cây này cũng cần được đầu tư theo hướng nghiên cứu chuyên sâu hơn, nâng cấp công nghệ với quy mô lớn hơn để sớm đưa kết quả nghiên cứu vào ứng dụng thực tế".