Việt Nam không phải là quốc gia đầu tiên trên thế giới có mẫu hộ chiếu không ghi thông tin nơi sinh.
Nơi sinh (Place of Birth - POB) vẫn luôn được coi là một trong những thông tin quan trọng nhất ghi trong hộ chiếu của các quốc gia ngày nay. Nếu không có thông tin này, có một số quốc gia sẽ từ chối chấp nhận hộ chiếu hoặc thậm chí từ chối nhập cảnh tại biên giới. Ví dụ như mới đây, Đức đã thông báo dừng cấp thị thực cho hộ chiếu phổ thông Việt Nam mẫu mới với lý do thiếu trường thông tin nơi sinh.
Vì sao Nơi sinh lại quan trọng trong hộ chiếu?
Có 2 thông tin không bao giờ có thể thay đổi để định danh về một người, đó là Ngày sinh và Nơi sinh, bất kể bạn có bao nhiêu hộ chiếu được cấp bởi các quốc gia khác nhau.
Đa số các quốc gia ngày nay vẫn để thông tin nơi sinh trong hộ chiếu, nhưng không phải tất cả
Nơi sinh bị thiếu hoặc trống thường được coi là mối đe dọa an ninh vì các cá nhân dễ dàng che giấu danh tính của họ hơn nếu nhà chức trách nước sở tại không biết nơi sinh. Trường thông tin Nơi sinh, cùng với Tên, Họ, Ngày sinh, thông tin sinh trắc học (dấu vân tay, nhóm máu, đặc điểm khuôn mặt,...) có trong cơ sở dữ liệu quốc tế về những kẻ tình nghi và khủng bố đã biết.
Mẫu hộ chiếu của Mỹ bắt buộc ghi Nơi sinh (Place of birth)
Mẫu hộ chiếu của Anh cũng có Nơi sinh (Place of birth)
Mẫu hộ chiếu của Trung Quốc bao gồm Nơi sinh (Place of birth)
Theo thông báo của Đại sứ quán Đức ngày 27/7, Cơ quan Nội vụ Đức tạm thời chưa công nhận mẫu hộ chiếu mới của Việt Nam vì lý do hộ chiếu không ghi nơi sinh thì không thể xác định được rõ ràng người mang hộ chiếu, đặc biệt nhiều trường hợp trùng họ. Đối với cơ quan chính quyền ở Đức, việc tìm nơi sinh thông qua số định danh trong hộ chiếu là không thể thực hiện được.
Thông tin Nơi sinh có bắt buộc trong hộ chiếu?
Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế (ICAO) đặt ra các tiêu chuẩn chung cho hộ chiếu và theo ICAO, việc bao gồm Nơi sinh là tùy chọn. ICAO cũng quy định khi lựa chọn bao gồm hoặc bỏ qua Nơi sinh, quốc gia hoặc tổ chức cấp giấy thông hành phải xem xét mọi thông tin, hoạt động chính trị nhạy cảm của người được cấp hộ chiếu.
Tại Mỹ, một đề xuất về việc xóa thông tin nơi sinh trong hộ chiếu đã từng được đệ trình lên Quốc hội vì mối lo ngại rằng một số công dân Mỹ sinh ra ở nước ngoài có thể dễ bị quấy rối chính trị, phân biệt chủng tộc hoặc bạo lực thể chất vì thông tin nơi sinh.
Năm 1986, Canada là quốc gia đầu tiên trên thế giới cho phép công dân của mình lựa chọn xóa nơi sinh của họ trong hộ chiếu. Người muốn bỏ thông tin này phải viết đơn yêu cầu và được chấp nhận bởi cơ quan chức năng. Thực tế cho thấy tương đối ít công dân Canada thực hiện yêu cầu này.
Hộ chiếu Canada vẫn ghi Nơi sinh nhưng công dân có quyền chọn bỏ phần này
Một số quốc gia không để thông tin Nơi sinh trong hộ chiếu
Hiện tại, trên thế giới có một số hộ chiếu quyền lực không có trường thông tin Nơi sinh như trong hộ chiếu mẫu mới của Việt Nam, tiêu biểu phải kể đến Hàn Quốc và Nhật Bản. Thông tin nơi sinh vốn không được cho là quá quan trọng trong hệ thống định danh, quản lý công dân tại 2 quốc gia Đông Á này. Nhật Bản hiện tại sở hữu cuốn hộ chiếu quyền lực nhất thế giới theo dữ liệu từ Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế (IATA).
Mẫu hộ chiếu Nhật Bản
Mẫu hộ chiếu Hàn Quốc
Thụy Sĩ cũng không ghi Nơi sinh trong hộ chiếu mà chỉ có trường thông tin Quê quán (Place of Origin). Saudi Arabia cũng là một quốc gia nữa không còn ghi thông tin này trên hộ chiếu của mình.
Mẫu hộ chiếu Thụy Sĩ
Mẫu hộ chiếu Saudi Arabia
Canada cũng là một trong những quốc gia hợp pháp cho phép bỏ qua hoặc xóa thông tin nơi sinh trong hộ chiếu và giấy thông hành, nhưng Chính phủ Canada cũng cảnh báo việc thiếu thông tin này sẽ gây ra nhiều vấn đề.
Năm 2016, chính phủ Na Uy đã thay thế phần nơi sinh bằng "nơi sinh không xác định" trong hộ chiếu của công dân nhập tịch từ 31 quốc gia châu Á và châu Phi. Quy định này nhằm bảo vệ các công dân nhập tịch khỏi nạn phân biệt chủng tộc.