Sẽ như thế nào nếu ta hút hết chất lỏng trong não ra ngoài và xem xét thành phần dinh dưỡng của nó? Khi đó, phần lớn khối lượng của não là lipid (chất béo), phần còn lại là các protein, axit amin, các chất dinh dưỡng vi lượng và đường glucose. Mỗi thành phần có ảnh hưởng nhất định lên chức năng, sự phát triển, tâm trạng và năng lượng.
Chất béo
Trong số những chất béo trong não, omega 3 và 6 là những axit béo quan trọng, có thể làm giảm sự thoái hóa của não và chỉ có thể được hấp thu qua đường ăn uống. Vì vậy, ăn nhiều thực phẩm giàu omega như các loại hạt và các loại cá giàu axit béo là yếu tố tiên quyết trong việc tạo ra và duy trì màng tế bào. Nếu như omega là chất béo tốt cho não, sự tiêu thụ trong thời gian dài những chất béo khác như chất béo chuyển hóa và chất béo bão hòa có thể làm tổn thương não.
Protein và Axit Amin
Các protein và axit amin là nguồn dinh dưỡng quan trọng cho sự phát triển và ảnh hưởng đến tâm trạng. Axit amin chứa tiền chất dẫn truyền thần kinh giúp truyền tín hiệu giữa các nơron và có ảnh hưởng đến những thứ như tâm trạng, giấc ngủ, sự tập trung. Mối liên kết phức tạp giữa các hợp chất trong thức ăn có thể kích thích tế bào não sản sinh ra các chất điều hòa tâm trạng như norepinephrine, dopamine và serotonin. Vì thế, chế độ ăn đa dạng sẽ giúp củng cố liên kết của các nơron trong não và giữ cho tâm trạng ổn định.
Các chất dinh dưỡng vi lượng
Giống như các cơ quan khác trong cơ thể, não cũng tận dụng dinh dưỡng từ các chất dinh dưỡng vi lượng. Chất chống oxi hóa trong trái cây và rau quả gia tăng sức mạnh cho não chống lại sự phá hủy của các gốc tự do, giúp não hoạt động hiệu quả trong một thời gian dài. Thiếu các chất dinh dưỡng vi lượng quan trọng như vitamin B6, B12, axit folic, não chúng ta sẽ rất dễ mắc các bệnh về não và sa sút trí tuệ. Những nguyên tố khoáng như sắt, đồng, kẽm và natri cũng rất quan trọng đối với sức khỏe của não và sự phát triển nhận thức.
Glucose
Để biến đổi và tổng hợp một cách hiệu quả những chất dinh dưỡng quý giá này, não rất cần năng lượng. Dù chỉ chiếm 2% khối lượng cơ thể, não lại sử dụng đến 20% lượng năng lượng. Phần lớn nguồn năng lượng này đến từ các cacbohydrat mà cơ thể chúng ta tiêu hóa từ glucose. Các thùy trán rất nhạy cảm với glucose, nên chỉ một thay đổi nhỏ cũng đủ phát tín hiệu cảnh báo thiếu chất dinh dưỡng.
Vậy từng loại cacbohydrat ảnh hưởng như thế nào đến não chúng ta? Cacbohydrat đến từ 3 dạng: tinh bột, đường và chất xơ. Trong hầu hết các chú thích dinh dưỡng, người ta gộp chung thành tổng lượng cacbohydrat nhưng thật ra, tỉ lệ giữa đường, chất xơ với tổng lượng mới là cái ảnh hưởng đến cơ thể và não bộ. Bánh mì trắng giải phóng quá nhanh lượng glucose nên sau đó đường huyết nhanh chóng bị hạ. Đường huyết hạ khiến khả năng tập trung và tâm trạng của ta đi xuống theo. Mặt khác, yến mạch, thóc và các loại đậu giải phóng glucose chậm hơn, nên có thể giữ khả năng tập trung ở mức ổn định.
Để duy trì hoạt động của não, việc lựa chọn chế độ ăn giàu dinh dưỡng là yếu tố quan trọng. Những thứ bạn cắn, nhai và tiêu hóa, đều có tác động trực tiếp và lâu dài lên bộ phận quan trọng bậc nhất này trong cơ thể bạn.