Thuốc hạ cholesterol huyết mới: Ezetimib

Vừa qua, cơ quan quản lý dược phẩm (FDA) Mỹ đã chấp thuận cho lưu hành một thuốc hạ lipid mới là Ezetimib (Tên biệt dược là Zetia). Ezetimib có tác dụng hạ cholesterol toàn phần và LDL - cholesterol trong máu xuống theo cơ chế ức hế sự hấp thu cholesterol từ thức ăn qua niêm mạc ruột để vào máu.

Thuốc hạ liid mới

Biệt dược là Zetia (Ảnh: schering-plough)

Có nhiều nhóm thuốc đã được sử dụng để trị rối loạn lipid huyết (chủ yếu giảm lượng lipid, đặc biệt là LDL - cholesterol tức cholesterol “xấu” trong máu xuống). Như thuốc là các renin gắn acid mật (cholestyramin, colertipol), các fibrat (clofibrat, fenofibrat, gemfiprozil, niacin (tức vitamin PP), các statin (simvastatin, atorvastatin, pravastatin…).

Ezetimib về mặt cấu trúc hóa học là một dẫn chất 2-agetidinon. Ở ruột, ezetimib được chuyển hóa thành dạng glucuronid hóa có tác dụng ngăn sự hấp thu cholesterol qua niêm mạc ruột. Thử nghiệm trên mô hình súc vật, ezetimib có thể ức chế sự hấp thu cholesterol ở ruột đến 96%. Khác với thuốc là resin gắn acid mật, ezetimib không cản trở sự hấp thu các chất tan trong dầu mỡ như vitamin A, D hay triglycerid.

Ezetimib không cho tác dụng tại chỗ mà sau khi uống sẽ hấp thu vào máu (nếu uống cùng với bữa ăn sẽ tăng sự hấp thu đến 30%), chuyển hóa ở gan thành chuyển hóa chất glucuronid mới cho tác dụng. Thời gian bán thải của ezetimib là 13 giờ ở người trẻ và 21 giờ ở người cao tuổi. Ezetimib và dạng glucuronid của nó kết hợp với protein huyết tương đến 90%, được đào thải qua phân và nước tiểu.

FDA Mỹ chấp thuận chỉ định của ezetimib là dùng đơn độc hoặc phối hợp với các statin điều trị cho người cần hạ LDL - cholesterol và cholesterol toàn phần. FDA Mỹ cũng chấp thuận dùng ezetimib trong bệnh lý di truyền là chứng “tăng cholesterol máu gia đình”.

Phòng ngừa các tác dụng phụ

Khi dùng đơn độc, ezetimib có thể gây một số tác dụng phụ như: đau lưng, đau khớp. Khi phối hợp với các statin, sự phối hợp gây tác dụng phụ đau lưng, đau vùng thượng vị, có thể làm tăng men gan AST, ALT.

Ezetimib được cung cấp dưới dạng viên nén dài 10mg. Liều dùng 10mg một lần duy nhất trong ngày, có thể uống vào lúc bụng đói hoặc no. Trong thời gian uống thuốc, người bệnh được khuyên nên ăn bữa ăn chứa thức ăn ít cholesterol. Khi phối hợp thuốc, có thể uống cùng lúc ezetimib với các statin, nhưng với resin gắn acid mật phải uống ezetimib 2 giờ trước hoặc 4 giờ sau khi uống resin. Đối với người cao tuổi, người bị bệnh gan, thận, không cần giảm liều. Dùng thuốc sau 2 tuần có thể làm hạ LDL - cholesterol đến mức tối đa.

TS. DS. NGUYỄN HỮU ĐỨC (Đại học Y Dược TP. HCM)