Kính viễn vọng Hubble của NASA xem xét kỹ hơn cấu tạo của 16 Psyche, tiểu hành tinh kim loại trị giá gấp nhiều lần nền kinh tế toàn cầu.
Nghiên cứu mới công bố hôm 26/10 trên tạp chí Planetary Science Journal khám phá những bí ẩn của 16 Psyche, một trong những vật thể lớn nhất trong vài đai tiểu hành tinh nằm giữa sao Hỏa và sao Mộc của hệ Mặt Trời, cách Trái đất khoảng 370 triệu km. Thiên thể này có đường kính 225 km, xấp xỉ diện tích bang Massachusetts của Mỹ. Phần lớn tiểu hành tinh cấu tạo từ đá và băng. Nhưng 16 Psyche rất đặc và bao gồm chủ yếu là kim loại. Đây có thể là phần lõi còn sót lại của một hành tinh hình thành thất bại, gọi là "giả hành tinh". Phần lõi của nó lộ ra sau nhiều va chạm làm mất đi lớp vỏ và lớp phủ.
Tiểu hành tinh kim loại Psyche. (Ảnh: NASA).
Nghiên cứu đánh dấu những quan sát bằng tia cực tím (UV) đầu tiên đối với một thiên thể. Dữ liệu mới hé lộ tiểu hành tinh này có thể cấu tạo hoàn toàn từ sắt và nickel, hai kim loại thường gặp ở lõi đặc của các hành tinh. "Chúng tôi nhận thấy các thiên thạch chủ yếu là kim loại, nhưng Psyche rất đặc biệt bởi nó có thể chỉ bao gồm sắt và nicke", tiến sĩ Tracy Becker, trưởng nhóm nghiên cứu, cho biết. "Trái đất có một lõi kim loại, lớp phủ và lớp vỏ. Có thể khi giả hành tinh Psyche đang hình thành, nó va chạm với vật thể khác trong hệ Mặt Trời và bị mất hai lớp ngoài cùng".
Các nhà khoa học nghiên cứu Psyche ở hai điểm trên trục quay để xem xét chi tiết cả hai mặt của tiểu hành tinh ở bước sóng UV. Họ nhận thấy bề mặt của nó chủ yếu là sắt. Tuy nhiên, họ nhấn mạnh chỉ một lượng nhỏ sắt cũng ảnh hưởng lớn tới quan sát bằng tia UV. "Chúng tôi có thể xác định lần đầu tiên trên bất kỳ thiên thạch nào dải hấp thụ UV oxit sắt", Becker giải thích. "Đây là dấu hiệu quá trình oxy hóa đang xảy ra trên tiểu hành tinh, có thể là kết quả do gió mặt trời va đập vào bề mặt".
Gió mặt trời là luồng hạt tích điện từ tầng thượng quyển của Mặt Trời, gọi là vành nhật hoa, thổi qua toàn Hệ Mặt trời. Hiện tượng này góp phần tạo ra đuôi của sao chổi bay qua bầu trời, cực quang và có thể cả tình trạng "mài mòn trong vũ trụ" của Psyche. Các nhà nghiên cứu cũng cho biết tiểu hành tinh đang ngày càng phản xạ nhiều hơn bước sóng UV, cung cấp dấu hiệu về độ tuổi của nó. "Đây là thứ chúng tôi cần nghiên cứu sâu hơn. Điều này có có thể thể hiện thời gian dài tiếp xúc với vũ trụ. Loại phát sáng UV này thường gắn liền với thời tiết vũ trụ", Becker nói.
Tiểu hành tinh kim loại rất hiếm gặp, vì vậy Psyche cung cấp cho các nhà nghiên cứu cơ hội thú vị để tìm hiểu cấu tạo bên trong một hành tinh. Năm 2022, NASA lên kế hoạch phóng tàu vũ trụ không người lái trên lưng tên lửa SpaceX Falcon Heavy trong nỗ lực tìm hiểu lịch sử của Psyche và những vật thể tương tự. Tàu quay quanh quỹ đạo sẽ tới tiểu hành tinh vào tháng 1/2026 để nghiên cứu nó trong gần hai năm. Becker ước tính chỉ riêng sắt trên Psyche đã có giá 10 tỷ tỷ USD.