Trình tự một gene HIV gần như hoàn chỉnh mới được tìm thấy là một trong 1.600 mẫu mô được thu thập ở Kinshasa, Cộng hòa Dân chủ Congo, vào những năm 1960.
Có niên đại từ năm 1966, bộ gene này có niên đại lâu hơn 10 năm so với bất kỳ khám phá nào có thể so sánh được. Mặc dù các trình tự HIV cũ hơn đã được tìm thấy nhưng đó đều là những đoạn ngắn với ít thông tin để cung cấp về nguồn gốc của HIV.
Do đó, phát hiện này là rất quan trọng vì nó cho phép các nhà khoa học kiểm tra các lý thuyết về thời điểm xuất hiện HIV và tốc độ biến đổi.
Mặc dù thế giới chưa biết đến AIDS cho đến những năm 1980 và những trường hợp được xác nhận lâu đời nhất có từ một thập kỷ trước, nhưng có rất nhiều bằng chứng cho thấy virus HIV đã xuất hiện sớm hơn rất nhiều.
Đánh giá sự tích lũy của các đột biến ở các chủng virus khác nhau, các nhà virus học đã ước tính sự chuyển đổi từ virus gây suy giảm miễn dịch ở tinh tinh (SIV) sang HIV diễn ra trong khoảng thời gian từ 1881 đến 1920. Tìm các chuỗi HIV cũ và so sánh chúng với các chuỗi hiện đại là cách khả quan nhất để giải quyết các cuộc tranh luận này.
Bộ gene này có niên đại lâu hơn 10 năm so với bất kỳ khám phá nào có thể so sánh được.
Câu hỏi về nguồn gốc HIV đã mang một ý nghĩa mới. Hiện tại thế giới phải đối mặt với một loại virus mới cũng lây truyền từ động vật không phải người. Chúng ta càng biết nhiều về những căn bệnh chết người vượt qua hàng rào của loài, cơ hội ngăn chặn chúng trong tương lai càng cao.
Tiến sĩ Sophie Gryseels từ Đại học KU Leuven là thành viên của nhóm nghiên cứu đã tạo ra một phương pháp mới đặc biệt để phát hiện trình tự bộ gen của virus trong các mẫu cũ. Sophie Gryseels tuyên bố đã tìm thấy tám trong số chín chuỗi HIV-1 lâu đời nhất cho đến nay.
Sớm nhất trong số này là từ năm 1976, nhưng Gryseels và đồng tác giả đã cho biết tìm thấy virus trong một mẫu lấy từ năm 1966 từ một người đàn ông 38 tuổi. So sánh trình tự gene với các phiên bản được thu thập ngày hôm nay đã cung cấp bằng chứng trực tiếp rằng các ước tính đồng hồ phân tử HIV-1 kéo dài trong nửa thế kỷ qua là đáng tin cậy đáng kể. Virus này thuộc HIV-1 nhóm M, chiếm hơn 98% các trường hợp.
Các tác giả cho rằng việc tìm ra các trình tự gene cũ là rất quan trọng, bởi vì tốc độ tiến hóa phân tử dường như thay đổi tùy theo khung thời gian được xem xét, do đó, tốc độ ước tính trong khung thời gian gần đây không nhất thiết phải được ngoại suy.
Thực tế các thuyết âm mưu về nguồn gốc của HIV cũng rất phổ biến, bao gồm việc mô tả nó xuất phát từ một lô vắc-xin bại liệt có vấn đề hoặc được cố tình tạo ra như một vũ khí sinh học. Tuy nhiên, tất cả những điều này phụ thuộc vào việc HIV lần đầu tiên xuất hiện tương đối gần đây. Bằng chứng đầu tiên có niên đại ít nhất là vào những năm 1920.