Trung Quốc gọi củ này là "thần dược nước Nam", nhưng không phải ai cũng uống được

Tam thất là một vị thuốc Đông y nổi tiếng quý hiếm, tốt cho sức khoẻ. Tuy nhiên, ai là người nên uống và ai là người nên tránh, uống thế nào mới đúng thì không phải ai cũng biết.

Đông y Trung Quốc gọi tam thất là "thần dược nước Nam"

Tam thất có nhiều ở Việt Nam, và là một thảo dược có giá trị cao, nên được người Trung Quốc gọi là "Nam Quốc thần thảo" hay thần dược nước Nam. Tam thất là một vị thuốc Đông y nổi tiếng, có tác dụng hoạt huyết bổ máu.

Trong những năm gần đây, tam thất được tìm kiếm và nhận được những lời tán dương khen ngợi lớn của những người yêu thích chăm sóc sức khỏe theo cách của Đông y.

Tam thất khá cứng, đa số người thích uống tam thất bằng hình thức xay thành bột. Khi sử dụng có tác dụng tan ứ cầm máu.

Phân loại củ tam thất

Phân loại theo dược tính:

• Củ tam thất bắc: Được trồng nhiều ở miền Bắc nước ta, có xuất xứ từ Trung Quốc, nó có vỏ sần sùi, thân củ dài và có hình dạng không cố định. Củ càng lâu năm thì càng to hơn và có màu vàng đậm. Củ có vị đắng, ngâm lâu ngày sẽ trở nên ngọt, có tính nóng nên bổ máu và cầm máu rất tốt. Đây là loại củ được sử dụng chính trong chữa bệnh.
• Củ tam thất nam: Được nuôi trồng ở nước ta bên cạnh với loại tam thất bắc có xuất xứ Trung Quốc. Củ tam thất nam hình dạng giống với khoai tây, kích thước nhỏ, trên củ hay xuất hiện các vết lõm. Củ có màu trắng ngà rất đặc trưng trái ngược với màu vàng của củ tam thất bắc. Tuy vậy về dược tính thì củ có vị cay nóng giống như gừng, ít có công dụng trong chữa bệnh nên giá thành khá rẻ.

Phân loại theo cách bảo quản:

• Củ tam thất tươi: Là loại củ được thu hoạch tự nhiên và được bảo quản để sử dụng làm thuốc trực tiếp mà không qua nhiều công đoạn sấy khô. Củ tam thất tươi sẽ giữ lại đầy đủ các đặc tính và chất bổ dưỡng, từ đó tăng hiệu quả chữa bệnh.
• Củ tam thất khô: Là củ đã được thu hoạch và mang đi phơi khô để có thể bảo quản trong thời gian dài khi không sử dụng. Củ tam thất khô tuy không giữ được đầy đủ các chất như củ tam thất tươi. Thế nhưng nó vẫn có hiệu quả chữa bệnh và sử dụng được lâu hơn.

Tam thất khá cứng, đa số người thích uống tam thất bằng hình thức xay thành bột.

Trước đây người ta dùng tam thất để hỗ trợ điều trị các bệnh như ho ra máu, nôn ra máu, chảy máu cam, chảy máu tử cung, chảy máu sau chấn thương, khó chịu ở bụng, sưng đau. Hiện nay, tam thất lại được công nhận là vị thuốc bổ dưỡng, có thể loại bỏ tàn nhan, giảm nếp nhăn, giúp làm đẹp, chăm sóc sức khỏe tim mạch huyết quản.

Dù là vị thuốc tốt, nhưng các chuyên gia Đông y Trung Quốc vẫn khuyên người dân nên cẩn thận khi sử dụng.

Tác dụng của củ tam thất

1. Cung cấp nhiều giá trị dinh dưỡng cho cơ thể

Chất saponin là hoạt chất chính và quan trọng nhất trong củ tam thất. Hàm lượng saponin sẽ quyết định tới chất lượng của củ tam thất đó mang lại. Thường thì loại thấp sẽ có tỷ lệ saponin khoảng 2%, còn loại cao lên đến 10%.

• Chất Dencichin 0,9% có khả năng cầm máu rất tốt
• Các loại acid hữu cơ như Octanoic, Acetic, Nonanoic,...
• Các Flavonoid
• Các loại acid amin tốt cho cơ thể như: Glutamic, Lysin, Aspartic,...
• Tinh dầu tam thất…

2. Chữa chứng đau vùng thắt lưng

Saponin dồi dào trong củ tam thất có tác dụng chống oxy hóa và giảm đau vô cùng hiệu quả. Chỉ cần pha bột tam thất với nước để uống hàng ngày sẽ giảm đi đáng kể những cơn đau vùng thắt lưng. Tuy nhiên nếu tình trạng bệnh mà nặng thì bạn nên đi khám bác sĩ để được chữa trị đúng nhất.

3. Giúp khí huyết lưu thông tốt hơn

Saponin trong củ tam thất còn có tác dụng giúp đánh bay sự ứ huyết của cơ thể, khiến khí huyết lưu thông tốt hơn. Từ đó giúp cơ thể ngăn ngừa các bệnh về huyết áp, đột quỵ và tim mạch. Ngoài ra, saponin còn giúp giảm đáng kể lượng cholesterol trong máu, giúp bạn bảo vệ hệ tim mạch một cách tốt nhất.

Chất Dencichin trong củ tam thất có khả năng cầm máu và làm lành vết thương rất tốt.

4. Khả năng trị thương và cầm máu

Củ tam thất có tính nóng, lại chứa chất Dencichin có khả năng cầm máu và làm lành vết thương rất tốt. Vậy nên nếu như bạn bị vết thương hở thì có thể sử dụng rượu ngâm củ tam thất để rửa vết thương và giúp cầm máu rất tốt. Ngoài ra bột tam thất cũng có tác dụng tương tự trong việc giúp cầm máu.

5. Phòng ngừa tình trạng thiếu máu

Củ tam thất nếu sử dụng đúng cách thì sẽ giúp tăng cường sắt cho cơ thể, giúp giảm tình trạng thiếu máu gặp phải. Bạn hãy sử dụng bột tam thất hoặc củ tam thất hầm với gà ác để bồi bổ cho cơ thể.

6. Cải thiện tình trạng bầm tím, ứ huyết trên da

Saponin trong tam thất sẽ đánh bay các vết bầm tím và sự ứ huyết, tụ máu. Sử dụng bột tam thất pha với nước ấm uống hàng ngày sẽ giúp bạn giảm đi tình trạng bầm tím gặp phải. Hoặc có thể dùng rượu tam thất xoa bóp lên chỗ bị đau cũng cho tác dụng tương tự.

7. Bồi bổ cho cơ thể bị suy nhược

Có thể sử dụng bài thuốc sau để chữa chứng suy nhược ở người:

• Tam thất 12g, sâm bổ chinh 40g, ích mẫu 40g, kê huyết đằng 20g, hương phụ 12g.
• Tất cả mang đi tán nhỏ thành bột và bảo quản trong lọ thủy tinh có nút kín
• Mỗi khi cần sử dụng thì lấy khoảng 30g bột ra để sắc với nước để uống.
• Tùy vào thể trạng của từng người mà liều lượng sử dụng có thể sẽ khác nhau.

8. Ngăn chặn tế bào ung thư phát triển

Saponin cùng với các chất chống oxy hóa, các acid amin có trong củ tam thất sẽ giúp ngăn ngừa tình trạng ung thư phát triển trong cơ thể, tiêu diệt các tế bào tự do gây hại.

9. Phòng ngừa đau tức ngực, đột quỵ

Như đã đề cập ở trên, củ tam thất có khả năng ngăn chặn tình trạng ứ huyết, từ đó giúp khí huyết lưu thông dễ dàng hơn. Do đó giảm hẳn nguy cơ bệnh đột quỵ, đau tức ngực có thể xảy ra với cơ thể.

10. Điều trị chứng kinh nguyệt không đều

Sử dụng bột tam thất ăn cùng với cháo hoặc hầm với gà, các món ăn khác… là sẽ giúp điều trị chứng kinh nguyệt không đều của phụ nữ. Dencichin có khả năng cầm máu tốt sẽ giúp các chị em không bị đau bụng kinh trong thời kỳ kinh nguyệt.

11. Khắc phục tình trạng thiếu máu sau sinh

Phụ nữ sau sinh thường bị thiếu máu và rất cần bổ sung đầy đủ lượng máu cần thiết. Củ tam thất có thể cung cấp khả năng hấp thụ sắt của cơ thể, khi hầm với thức ăn sẽ cực kỳ bổ dưỡng, khắc phục được việc thiếu máu sau sinh ở phụ nữ.

Những nhóm người nên sử dụng tam thất

1. Bệnh nhân bị bệnh tim mạch

Tam thất có tác dụng phòng ngừa và điều trị đối với bệnh tim mạch và bệnh mạch não. Chống huyết khối, cải thiện tình trạng thiếu máu cơ tim, đau thắt ngực.

2. Bệnh nhân huyết áp cao, cholesterol cao và thiếu máu

Tam thất có tác dụng tốt trong việc làm giảm huyết áp, đặc biệt có tác dụng làm giảm đáng kể huyết áp tâm trương, có thể làm rộng mạch máu ở một bộ phận nào đó một cách hiệu quả.

Khi kết hợp tam thất và nhân sâm cũng có thể làm phong tỏa các tế bào, giúp các phân tử canxi hoạt động dễ dàng, thông mạch, lưu trữ phân tử canxi lại trong các tế bào, mang lại hiệu quả thông mạch máu, đồng thời có thể làm tăng tỉ lệ mắc bệnh huyết áp.

Tam thất có tác dụng tốt trong việc làm giảm huyết áp.

3. Các loại bệnh nhân có bệnh về máu (ho ra máu, nôn mửa ra máu, tiểu máu, đi ngoài ra máu, đi tiểu ra máu, ứ máu)

Điều trị ho ra máu thường uống khoảng 2-3 gram bột tam thất, mỗi ngày 2-3 lần.

Điều trị giãn phế quản, bệnh nhân lao phổi dẫn đến ho ra máu và áp xe phổi, uống một lượng thuốc vừa đủ có thể làm cầm máu, giảm ho, long đờm và giảm đau.

4. Người cơ thể yếu ớt, hệ miễn dịch thấp

Tam thất là vị thuốc có thể điều chỉnh cơ thể 2 chiều, giúp cơ thể tăng cường khả năng thích nghi và giúp cơ thể nâng cao khả năng thích nghi hơn trong môi trường sống khó khăn, bất lợi. Đồng thời là vị thuốc có thể điều trị cũng những bồi bổ sức khỏe có nguồn gốc tự nhiên, an toàn.

Chất đa đường trong tam thất còn là một thành phần polysaccharide có hiệu quả để tăng cường miễn dịch và có thể thúc đẩy chức năng của đại thực bào. Samponin trong tam thất cũng có thể gia tăng tổng số bạch huyết bào trong máu đến một mức độ nhất định, cải thiện kháng thể miễn dịch hài hòa.

Những người không nên sử dụng tam thất

1. Cấm sử dụng ở phụ nữ mang thai

Phụ nữ trong thời kỳ mang thai, cấm sử dụng bột tam thất. Cũng giống như nhiều loại thuốc tây khác, phụ nữ mang thai không nên tuỳ tiện uống thuốc, kể cả thuốc Đông y.

2. Khi đang có bệnh cảm lạnh

Người bị cảm lạnh, cảm gió không nên uống hoa tam thất. Bởi vì hoa tam thất vốn có tính hơi lạnh, sau khi uống sẽ khiến cho người bệnh trở nên lạnh hơn, bệnh càng them nặng.

Tuy nhiên bột tam thất lại thuộc tính ấm, nên người bệnh này có thể sử dụng. Nhưng đối với người bị cảm nhiệt, lại cần chú ý không nên uống.

3. Không sử dụng tam thất kết hợp với đậu xanh, các loại cá, thực phẩm vị chua và thức ăn lạnh

Bởi vì những thực phẩm này có thể gây ra sự giảm hấp thụ các chất dinh dưỡng khác của cơ thể một cách đáng kể.

4. Phụ nữ trong kỳ kinh nguyệt không nên sử dụng bột tam thất

Chị em đang trong kì kinh nguyệt thì không nên dùng tam thất.

Bột tam thất có tác dụng thúc đẩy tuần hoàn máu, bổ máu, nếu chị em sử dụng trong thời gian kinh nguyệt, dễ dẫn đến chảy máu quá nhiều. Nhưng đối với những người kinh nguyệt không đều và ứ kinh, tắc kinh, thì lại nên sử dụng một ít bột tam thất để điều hoà kinh nguyệt, làm thông kinh.

5. Người bị dị ứng với tam thất

Trước khi muốn sử dụng bột tam thất, bạn nên hiểu đặc điểm của cơ thể mình, liệu có bị mẫn cảm, dị ứng hay không. Một khi có dấu hiệu dị ứng hoặc phản ứng lạ sau khi uống thuốc thì lập tức phải dừng uống.

Tuy nhiên, số người có triệu chứng dị ứng với tam thất không nhiều, vì thế bạn không nên quá lo lắng.

Bác sĩ lưu ý: Không nên ăn tam thất trong thời gian dài

Các bác sĩ cho biết, tác dụng chính của bột tam thất là để bổ máu liên quan đến yếu tố tuổi tác của người bệnh. Vì vậy không nên sử dụng lâu dài, đặc biệt là những người có tiền sử bệnh xuất huyết não có thể dẫn đến nguy cơ xuất huyết não xảy ra.

Ngoài ra, hiện nay nhiều loại thuốc thảo dược vẫn còn tồn dư nhiều chất bảo quản thực vật, thuốc trừ sâu. Vì vậy sử dụng thuốc lâu dài sẽ có những tổn thương cho gan và thận ngoài ý muốn.