Tử Cấm Thành, hay còn gọi là Cố cung, là cung điện của nhà Minh và nhà Thanh Trung Quốc, nơi mà 24 vị Hoàng đế đã sống trong hơn 600 năm. Cung điện này đã kinh qua vô số trận hỏa hoạn lớn và sét đánh dữ dội nhưng chưa bao giờ bị ngập lụt.
Cố cung, hay Tử Cấm Thành, là nơi ở của các Hoàng đế của hai triều đại nhà Minh và nhà Thanh Trung Quốc. Hơn 600 năm, 24 vị Hoàng đế đã sống tại cung điện nguy nga này. Suốt thời gian đó, Tử Cấm Thành đã kinh qua vô số trận hỏa hoạn lớn, sét đánh dữ dội, nhưng chưa bao giờ bị ngập lụt.
Trong khi nhiều thành phố ở Trung Quốc đối mặt với lũ lụt nghiêm trọng thậm chí gây chết người trong vài tháng qua thì tại Tử Cấm Thành, mọi người có thể sinh hoạt bình thường giữa thiên tai nhờ vào hệ thống thoát nước 600 tuổi.
Hôm nay chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu bí mật về "600 năm vẫn khô ráo" của Tử Cấm Thành.
Tử Cấm Thành được xây dựng theo lệnh của Hoàng đế Minh Thành Tổ thời nhà Minh. Nơi đây trở thành cung điện Hoàng thất trong hai triều đại nhà Minh và nhà Thanh. Song không có bất kỳ ghi chép về việc Tử Cấm Thành bị ngập úng. Điều này khiến các công trình kiến trúc về sau của Trung Quốc không khỏi lấy làm xấu hổ vì thua xa trí tuệ trong xây dựng của người xưa.
Trong cuốn sách lịch sử Minh Anh Tông Thực Lục đã ghi lại tình hình sau trận mưa lớn ở Bắc Kinh: "Tháng 7 năm Cảnh Thái thứ năm (1454), trời mưa to ở kinh đô, nhiều cổng trong số chín cổng thành bị sập". Vào thời điểm đó, các cửa thành đã sụp đổ nhưng Tử Cấm Thành vẫn ổn. Tại sao Tử Cấm Thành lại không mảy may bị ảnh hưởng bởi trận mưa bão lớn như vậy?
Theo nhiều thống kê và phân tích, các nhà nghiên cứu lịch sử đưa ra 3 lý do:
1. Vị trí địa lý
Toàn cảnh Tử Cấm Thành nhìn từ trên cao.
Được xây dựng dưới thời nhà Minh, Tử Cấm Thành mang kiến trúc truyền thống "Bắc cao, Nam thấp" để ngăn lũ. Nước chảy từ cao xuống thấp, nước tụ trong hào và trở thành sông hộ thành bao quanh Cố cung ngày nay. Dù mưa lớn đến mức nào, nước cũng cứ thế trôi chảy và hòa vào hệ thống sông hộ thành.
Ngoài ra, những viên gạch lát nền của Tử Cấm Thành cũng rất đặc biệt. Loại gạch lát này có thể hút hết nước mưa, khiến nước nhanh chóng thẩm thấu vào lòng đất rồi hòa vào nguồn nước ngầm trong vòng chưa đầy 3 phút sau khi mưa tạnh. Chi tiết này thể hiện trí tuệ cao minh của người Trung Quốc xưa khi xây dựng cung điện cho Hoàng thất thời bấy giờ.
2. Hệ thống thoát nước hoạt động hiệu quả
Lợi dụng địa hình để thoát nước tuy đúng đắn nhưng không đủ. Tử Cấm Thành tồn tại vững chãi sau nhiều trận bão lũ còn phụ thuộc vào hệ thống thoát nước.
Hệ thống thoát nước trong Tử Cấm Thành cực kỳ phức tạp, có cái lộ diện ra ngoài, có cái được thiết kế ngụy trang khiến bạn không thể ngờ rằng nó được dùng để thoát nước. Bên ngoài mỗi gian có một số ống thoát nước được điêu khắc hình đầu rồng. Khi có mưa, nước chảy ra tạo thành khung cảnh ngoạn mục của "hàng ngàn con rồng phun nước".
Cụ thể hơn, đầu rồng bạn đang thấy trên ảnh chính là ống thoát nước, mặt dù tiết diện ống nhỏ, dòng nước chảy ra cũng nhẹ nhàng tinh tế, nhưng Cố cung sử dụng "ưu thế số lượng". Nếu để ý, bạn sẽ thấy vô số đầu rồng này ngoài khu vực khuôn viên và bên ngoài những cung điện lớn.
Vòi nước hình đầu rồng.
Thiết kế này vừa tạo nên khung cảnh đặc sắc vào mùa mưa trong tổng thể kiến trúc Tử Cấm Thành, vừa đóng vai trò quan trọng trong hệ thống thoát nước, giúp cung điện Hoàng thất vượt qua những trận bão lũ hoành hành.
Tử Cấm Thành có hệ thống thoát nước phức tạp.
Hệ thống thoát nước 600 năm vẫn chạy tốt của Tử Cấm Thành.
3. Cái tâm và trí tuệ của người thợ
Tử Cấm Thành là nơi sinh sống của Hoàng đế, nếu Hoàng đế không hài lòng sẽ bị chém đầu, vì vậy những người thợ xây dựng nơi đây đã rất nỗ lực và thận trọng.
Tiếp theo, chúng ta nói về thiết kế của các tòa cung điện trong Tử Cấm Thành. Bệ thềm nhô lên cao của mỗi cung điện được người thời bấy giờ thiết kế để làm nổi bật vẻ tráng lệ, cũng vừa để ngăn tình trạng đọng nước chảy vào điện xảy ra. Nhưng không ai có thể nói liệu mục đích thiết kế chính của những người thợ thủ công lúc bấy giờ có phải là chống ngập lụt hay không và hiệu ứng hình ảnh hùng vĩ có phải là ngẫu nhiên hay không.
Những người thợ xây dựng nơi đây đã rất nỗ lực và thận trọng để xây dựng Tử Cấm Thành.
Ngoài ra, dưới đáy bệ thềm có nhiều lỗ thoát nước, có thể dẫn nước vào các rãnh được xây dựng chéo nhau ở những nơi lộ và ẩn trong thành phố. Nước trong các rãnh chảy vào sông Kim Thủy, hệ thống thoát nước của sông Kim Thủy có thể kiểm soát tốt mực nước và lượng nước dư thừa được thoát vào sông hộ thành.
Nhiều quốc gia trên thế giới sử dụng đất thấm trong các biện pháp kiểm soát lũ lụt ngày nay và Tử Cấm Thành đã hiện thực hóa thiết kế thông minh này từ 600 năm trước. Người thợ đã nới rộng các khoảng trống giữa các viên gạch lát nền để nước mưa có thể thấm thẳng xuống đất.
Ngoài thiết kế, các quan viên phụ trách lúc bấy giờ cũng rất coi trọng việc kiểm soát lũ lụt, do đó đã đầu tư rất nhiều nhân lực và vật lực vào việc theo dõi để giữ cho các con mương không bị tắc nghẽn. Nổi tiếng nhất là Quang Tự đế đã chi 220.000 lượng bạc để làm sạch rác bẩn trong hệ thống mương nước và làm sạch sông Kim Thủy.