Tổ chức Khoa học, Giáo dục và Văn hóa của Liên hiệp quốc Unesco đã công nhận tu viện Fontenay của Pháp là Di sản văn hóa thế giới năm 1981.
Tu viện Fontenay - Di sản văn hóa thế giới tại Pháp
Tu viện Fontenay nằm ở tình Bourgogne thuộc miền Trung của nước Pháp. Tu viện thuộc dòng tu Xi tô (Citeaux) được xây dựng cho các giáo sĩ, thầy tu của dòng tu này. Theo lịch sử thì Tu viện Fontenay được thành lập năm 1119 do tu sĩ Bernard de Clairvaux đứng ra dựng nên, sau đó tu viện được Giáo hoàng Eugene III làm phép cho vào năm 1147. Tu viện Fontenay gồm một gian thờ lớn và phòng hội đồng thầy tu cùng các gian riêng dành cho giáo sĩ, tu sĩ, thầy tu của tu viện. Gian thờ lớn dài 66 mét, rộng 8 mét, cánh ngang dài 19 mét. Ở giữa gian thờ chính có đặt 1 bức tượng Đức mẹ đồng trinh và Chúa hài đồng có niên đại từ thế kỷ 12. Kiến trúc của tu viện khá đẹp mắt, nhưng những thứ tạo nên giá trị kiến trúc của tu viện lạ là những bức tường trang trí. Các bức tường của tu viện Fontenay được trang trí nhiều tranh và tượng. Cách bài trí, sắp xếp tranh và tượng ở đây rất logic nhưng lại cũng đầy tính sáng tạo. Nếu nhìn cảnh quan bên ngoài sẽ thấy tu viện giống như một biệt thự lớn với kiến trúc của tòa nhà và cảnh quan sân vườn vô cùng đẹp mắt.
Có thể nói tu viện Fontenay là tu viện cổ nhất còn lại cho đến ngày nay, đồng thời cũng là tu viện còn nguyên vẹn nhất còn tồn tại ở Châu Âu. Tu viện đã từng có 1 khoảng thời gian cực kỳ phát triển vào thế kỷ thứ 12 đến thế kỷ thứ 14.
Sang đến thế kỷ thứ 15, tu viện bắt đầu suy tàn và đến thế kỷ thứ 16 thì gần như bị rơi vào quên lãng. Cho đến tận cuối thế kỷ 19, tu viện Fontenay bắt đầu được phục hồi với những dự án trùng tu, tôn tạo quy mô. Vì thế nên đến năm 1981, tu viện đã được Unesco công nhận là Di sản văn hóa thế giới.
Trong khoảng thời gian phát triển từ thế kỷ 12 đến 14, các giáo sĩ, tu sĩ của tu viện đã phát triển việc luyện kim. Hai trăm năm đó có thể nói là 200 năm khá huy hoàng của dòng tu này nói chung và tu viện Fontenay nói riêng. Năm 1259, Đức Vua trị vì nước Pháp lúc bấy giờ là Vua Louis IX đã quyết định miễn hết mọi loại thuế cho tu viện. Đến năm 1269, tu viện Fontenay trở thành tu viện của Hoàng Gia. Những đời vua tiếp nối là vùa Jean II, Charles VIII và Louis XII vẫn tiếp tục giành cho tu viện Fontenay nhiều ưu ái. Sau thế kỷ thứ 14, sự suy yếu của tu viện bắt đầu xuất hiện bởi những cuộc chiến tranh. Các cuộc chiến tranh đã khiến Hoàng Gia lúc bấy giờ phải thay đổi chính sách, các khoản chi tiêu phải giảm để bù cho chiến tranh vì thế tiền giành cho tu viện bắt buộc phải giảm bớt. Chiến tranh xảy ra liên tiếp khiến cho tu viện gần như hoàn toàn tàn lụi vào thế kỷ 18. Năm 1791, cac thầy tu, tu sĩ của tu viện Fontenay đã phải bán lại tu viện cùng toàn bộ phần đất sở hữu quanh tu viện với giá 78.000 franc. Người mua mảnh đất này là Claude Hugot - 1 thương gia. Ông Claude Hugot đã biến tu viện thành 1 xưởng làm giấy trong suốt gần 1 thế kỷ.
Năm 1820, tu viện Fontenay trở thành tài sản của Eslie de Montgolfier và đến năm 1906 thì được Esdouard Aynard – chủ một ngân hàng mua lại. Trong khoảng thời gian từ năm 1905 đến năm 1911, các phần kiến trúc của tu viện được tu sửa lại để lấy lại dáng vẻ ban đầu, kiến trúc ban đầu được xây dựng từ thời Trung cổ của nó. Các xưởng sản xuất được tạo nên quá trình trước đó trong những lần chuyển giao cho các ông chủ tư nhân đều bị phá hủy hết.
Mặc dù được trung tu, phục hồi khá nhiều lần nhưng tu viện Fontenay vẫn có nhiều phần bị xuống cấp hư hại. Công tác bảo dưỡng khá tốn kém vì thế hàng năm tu viện chỉ được bảo dưỡng từng phần và cần đến những khoản trợ cấp của Nhà nước và người dân đóng góp.