Trong hai ngày 9 và 10/7, bốn thành phố dọc theo sông Trường Giang ở Trung Quốc đã ban bố cảnh báo lũ cấp cao nhất trong sau khi mưa lớn gây ra lở đất, làm ngập đường sá, ruộng đồng, trong đó một số đoạn của dòng sông có thể sẽ tràn bờ.
"Báo động đỏ" được phát đi ở Hàm Ninh và Kinh Châu thuộc tỉnh Hồ Bắc, cũng như ở Nam Xương và Thượng Nhiêu thuộc tỉnh láng giềng Giang Tây.
Khoảng 140 người đã thiệt mạng hoặc mất tích do mưa lũ, trong khi đài truyền hình nhà nước Trung Quốc CCTV hôm 10/7 cho biết tổng thiệt hại kinh tế đã lên đến hơn 60 tỷ nhân dân tệ (8,6 tỷ USD).
Những điều này cho cho thấy rõ tính dễ tổn thương của Trung Quốc trước các hiện tượng thời tiết cực đoan do biến đổi khí hậu và các rủi ro của sự phát triển quá mức đối với vùng đất xung quanh các con sông, Reuters dẫn lời các chuyên gia cho hay.
Ngập lụt ở Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc, hôm 8/7. (Ảnh: Reuters).
Trung Quốc nói điều kiện thời tiết bất thường, bao gồm không khí ẩm từ Biển Đông và Ấn Độ Dương, là nguyên nhân trực tiếp gây ra mưa lũ, nhưng cũng nói những thay đổi về lâu dài trong mô hình khí hậu đã khiến nước nãy dễ bị tổn thương hơn.
Vào tháng 6, lượng mưa cao hơn 13,5% so với trung bình mùa, theo dữ liệu chính thức. Nước này chứng kiến số trận mưa lớn tăng 20% kể từ năm 1961, Cơ quan Khí tượng Trung Quốc cho biết.
"Lũ lụt ở miền Nam Trung Quốc phù hợp với sự gia tăng của các hiện tượng thời tiết cực đoan do biến đổi khí hậu", Liu Junyan, thành viên nhóm hoạt động vì môi trường Greenpeace, nói.
"Ở nhiều nơi tại Trung Quốc, chúng ta đã chứng kiến những thay đổi mạnh mẽ về lượng mưa trong những thập kỷ gần đây và hậu quả là lũ lụt".
Nghiên cứu mới của các nhà nghiên cứu tại Nam Kinh cho biết thiệt hại kinh tế do lũ lụt đã tăng lên đến 25,3 tỷ USD mỗi năm trong giai đoạn 2006-2018, tăng gần một phần ba so với mức trung bình hàng năm trong giai đoạn 1984-2018.
Mỗi 0,5 độ C tăng thêm sẽ khiến thiệt hại hàng năm do lũ lụt tăng thêm 60 tỷ USD, họ ước tính.
Mặc dù khí hậu là nguyên nhân chính, lũ lụt năm nay cũng cho thấy những rủi ro ngày càng tăng từ sự phát triển quá mức ở vùng đất xung quanh các con sông, theo Ma Jun, Giám đốc Viện Các vấn đề Môi trường và Cộng đồng (IPE), chuyên theo dõi tình hình sông ngòi ở Trung Quốc.
"Lượng mưa cao nhưng không phải là cao nhất", ông nói. "Lũ lụt sẽ gây ra nhiều thiệt hại hơn do đô thị hóa và công nghiệp hóa, đặc biệt là ở những vùng đất thấp".
Trung Quốc thường xuyên bị ngập lụt trong lịch sử, với điều kiện khí hậu trở nên tồi tệ hơn do các hoạt động của con người như phá rừng, cải tạo vùng đất ngập nước và dự trữ nước để sản xuất điện và tưới tiêu.
Bắc Kinh đã tìm giải pháp cho vấn đề này, với các dự án đập khổng lồ được thiết kế một phần để điều tiết dòng nước dọc theo sông Trường Giang, con sông dài nhất châu Á.